Willem de zwijgerlaan 44 Pieter Hofman Glas-in-lood ramen

Inventarisatie Wederopbouwkunst

 

WDZwijger laan 44 Pieter Hofman glas in lood 01

Pieter Hofman, glas-in-loodramen, kapel Topaz Overrhyn (foto: Peter Lamboo)

 

Adres

Willem de Zwijgerlaan 44,  2316 GJ  Leiden

oorspronkelijk Willem de Zwijgerlaan  28

Bouwjaar

School: 1955, woonzorginstelling: 2000

Architect

Th.K.J. Koch, gemeentearchitect

Oorspronkelijke bestemming  

Willem de Zwijgerschool (gesloopt)

Huidige gebruik

Nieuwbouw woonzorginstelling Topaz Overrhyn

Kunstobject

8 Glas-in-loodramen

Kunstenaar

Pieter Hofman (1886-1965)

Status

Herplaatst

 

Beschrijving

De ramen, ontworpen door de Haagse kunstenaar Pieter Hofman, zijn afkomstig uit de hal van de Willem de Zwijgerschool. Zij stellen fragmenten voor uit het verhaal van Reinaert de Vos. Het was het eerste monumentale kunstwerk in Leiden dat gefinancierd werd met de gemeentelijke percentageregeling. De ramen werden onthuld op 23 mei 1956. De wethouder van Onderwijs sprak bij die gelegenheid over de evolutie in de scholenbouw waarbij dankzij de percentageregeling ook aandacht kon worden gegeven aan esthetische aspecten. Na de onthulling van de ramen voerden kinderen van de vierde en vijfde klas een deel van het sprookje op.

Pieter A.H. Hofman (Teteringen, 5 mei 1886 – Den Haag, 10 juli 1965) was een glazenier, kunstschilder, grafisch ontwerper en boekbandontwerper. Hofmans talent werd het eerst opgemerkt door zijn tekenleraar aan de HBS in Den Haag, Constant Artz. Terwijl hij ambtenaar was bij het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen in Den Haag volgde Hofman tekenlessen bij Willem de Zwart. Ook volgde hij avondlessen aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Hij raakte sterk beïnvloed door het kubisme.

In 1925 won Hofman een zilveren medaille op een kunstnijverheidstentoonstelling in Parijs. In hetzelfde jaar kocht het Victoria & Albert Museum in Londen werk van hem. Hierna wijdde hij zich volledig aan zijn kunstenaarsloopbaan. Na het succes van een groot, driedelig gebrandschilderd raam voor De Bijenkorf in Den Haag (1925) richtte hij zich vooral op het ontwerp van glas-in-loodramen. Aanvankelijk liet hij zich daarbij inspireren door thema’s uit de bijbel en mythologie. In Leiden is Hofman bekend door zijn glas-in-loodramen in het trappenhuis van het Leidse stadhuis met de familiewapens van de Leidse burgemeesters. Hofmans ramen werden aanvankelijk uitgevoerd in Atelier Bogtman in Haarlem en vanaf de jaren dertig in het Delftse atelier De Lint.

De Willem de Zwijgerschool was ontworpen door gemeentearchitect Theo Koch. Het gebouw werd geopend in 1955. In 1960 besloot de gemeenteraad bij een besluit tot naamgeving van openbare lagere en kleuterscholen de school de naam ‘Willem de Zwijgerschool’ te geven. Later veranderde de naam in ‘De Noorderkring’. In 1994 is het gebouw gesloopt wegens het teruglopen van het aantal leerlingen. In 2000 werd op dezelfde locatie Verpleeg- en behandelcentrum Overrhyn geopend, tegenwoordig Topaz Overrhyn. Herplaatsing van de ramen in de kapel en aangrenzende ruimte van Topaz Overrhyn is te danken aan een actie van gemeenteambtenaren Carel Cusell en Bert de Jonge.

WDZwijger laan 44 Pieter Hofman glas in lood 02 WDZwijger laan 44 Pieter Hofman glas in lood 03

4 ramen in de ruimte aangrenzend aan de kapel in Topaz Overrhyn (foto: Peter Lamboo)

Signering Pieter Hofman (foto: Jos Hooghuis)

 

WDZwijger laan 44 Pieter Hofman glas in lood 04
WDZwijger laan 44 Pieter Hofman glas in lood 05

Glas-in-loodramen in de hal van de  Willem de Zwijgerschool (foto: H. van Vliet, Beeldbank HVOL)

De latere Willem de Zwijgerschool in 1955 (foto: onbekend)

 

Bronnen:

 “Gebrandschilderd glas in school” in: Nieuwe Leidsche Courant, 24 mei 1956, p. 3

“Puinresten van de Noorderkring”, in: Leidsch Dagblad, 9 augustus 1994

Siemers, M.E. “Pieter Hofman” in: Hoogveld, Carine (hfdred.) Glas in lood in Nederland 1817-1968, Den Haag: SDU, z.j. (1989?), p. 254-255

Spoelstra, Yteke, De School: “Een sieraad der gemeente”. De geschiedenis van de scholenbouw in Leiden. Deel 2: 1945-1965, Unit Monumenten & Archeologie gemeente Leiden, Leiden 2009-2010, p. 31

 

29 maart 2019