| [003] Item so gebuerde tot eenre tijt dat die stede van Harlem horen gewairden bode alse Florijs Bol seynden tot Leyden bider hiemr. van Rijnlant die den hiemr. te kennen gaff, hoe die van Aemsterdam den ommedijck van Rijnlant doer hadden gesteken ende hair sacwollen doirgevoirt, ende dat sij die palen die die hiemr. in die waterscap hadden doen steken up hadden gehaelt, ende enen overslach hadden gemaect over den ommedijck, ende begeerde vander stede wegen van Harlem voirs. so sij mede dair onder beduufden dat hem die hiemr. voirs. dat onrecht woude aff nemen ende berechten bijden eede die sij den lande van Rijnlant gedaen hebben. Deden sij des niet sij wouden des over hem belclagen dair sijt sculdic waren te clagen. Dit aldus die hiemr. voirsc. horende, senden sij ter stont horen gezworen clerck ende bode upten ommedijck ende palinge voirs. ende vonden dat sij den ommedijck doir gedaen hadden ende weder to gedaen ende helt doe ter tijt een voet waters, ende veel sacwollen dair doergevoert ende die palen up getogen, des doe die clerck ende bode voirs. voirt togen tot Aemsterdam van des hiemr. wegen anden gerechte van Amsterdam om te weten vander stede van Amsterdam off dat bij hare bevele gesciet wair. Des doe die clerck ende bode enen dach besceyden wort des anderen dages voir middage upter stede huus so sij begeert hadden mitter stede te spreken vanden voirs. saken. Ende des quamen die clerck ende bode upter stede huus voir tgerecht ende vroescap die dair op die tijt saten ende seyden dat sij dair gesent waren om van hem te weten off sij bevolen hadden den ommedijck duer te steken ende voirt dair duer te voeren hoir velle ende die palen op te trecken. Des worden die clerc ende bode off hieten gaen sij wouden hem beraden, ende doe riepen sise weder up ende dair sat Jan Heynnen z. mitten gerecht ende mitter vroescap ende hilt horen alre woirden ende seyde, 'Den dam heeft onse stede selve aldair doen maken, wair om en souden wij die niet op doen ende toe doen alst ons genoecht om onse goede aldair doer te voeren, mar van die palen op te halen, dat is buuten ons gesciet.' Doe andwoirde die clerck ende seyde 'So wil ic die hiemr. seggen van uwen wegen dat dat duerstecken ende duervairt bij concent van uwer stede geschiet is.' Ende dair andwoirde Jan Heynen z. weder aldus: 'Uptien dam [23v] duer te stecken ende die duervairt, dat hadden sij horen poirters geoerloft ende dat stonden sij hem, mer van die palen up te halen, dat wair buyten haren wegen ende sij en bewonden hem des niet die dijcgrave ende hiemr. sochtent ende rechten an den genen die dat ghedaen hadden.' Die dijcgrave aldus verhoorende is gecomen mit recht bijden hogen hiemr. ende heeft hier off een recht an geleit upten vier burgermeesters als voechden der stede van Amsterdam hem aenseggende mit dingtalen mit drien aen spraken, dat sij voir hem zelven ende voir horen mede poorteren ende seyde in sijn eerste aenspraeck dat sij den ommedijck duergesteken hadden ende dat vreemde water in gelaten hadden ende duervaert gemaect hadden buten oirloff vanden voirs. hiemr. ende zeyden dat sij dair an verbuert hadden elx eygen die hoechste boeten off also veel as die hyemr. wijsden dat recht wair, ende des boot hij hem der hiemrad. kenninge. Ende die ander aenspraeck was die de dijcgrave dede voir den hiemr. dat sij een overslach maecten aldair upten voirsc. ommedijck doir die waterscap van Rijnlant buuten oirlof ende concent vanden hiemr. ende zeyde dat sij dair an verboirt hadden sij ende hair mede poirteren elcx eygen die hoechste boeten off wes die hiemr. wijsden dat recht wair ende des boot hij hem die hiemr. kenningen. Ende die derde aenspraeck die de dijckgrave voirs. dede was aldus dat sij ende hoir mede poirten die palen up getogen hadden die de hiemr. hadden doen steken in des lands waterscap buuten oirloff ende concent vanden hiemr. ende zeyde dat sij dair an verbuert hadden voir hem ende voir horen mede poerteren van elke eygen die hoichste boete off wes die hiemraet dair of wijsden dat recht wair ende des boot hij hem die hiemraden kenningen. Dair op dien tijt quamen die burgermeesters van Aemsterdam ten vrienden dage mit Ruuys Jacob z., dair Ruuys up die tijt geerde of hij verandwoirden mochte voir die burgermeesters van Aemsterdam sonder begrijp van boeten, dair him off gewijst wort dat hijt wel doen mocht also verre alst hem die burgermeesters stonden die up die tijt ja zeyden. Ende dair andwoirde hij van der stede wegen dat sij dair niet sculdich en waren te andwoirde te staen ende des ontsculdich waren na wt [24r] wysinge deser na gescreven cedul, ende dair up gingen sij ander hiemrade kenningen gelijc hem die dijckgrave boot. Dit is der poirtmeesteren andwoird van Aemsterdam tegens den dijcgrave des hogen hyemr. van Rijnlant ende seggen dat sij des alingen onsculdich sijn van alle der aentichte die hem die dijcgrave betyet in sijnre aensprake bij reden, want sij horen poirteren niet gehieten noch geoirloft en hebben die slusen up te doen twater wten Ye in te laten lopen dat oick niet gesciet en is noch vanden poirteren geconsenteert, ende en hebben oick niet gehieten den dam anden Heiligen wech doir te steken noch enich palen dair up te halen om enich goet dair duer to voeren of over den voirs. dam te slepen, mer dair is van outs een overtocht geweest, als den goeden steden van Delft, Leyden ende menich goet coepman wel weten, ende off dair enich goede meer over getogen waren buten concent der poirtmeesteren voirs. dair hadde hem die noot toe ghedrongen, want die stede van Harlem ons liefs genadich heren ende vrouwen stroom den poirteren van Aemsterdam voir Sloten, hoe wel die voirs. dam dair eertijts geleyt is bij oirlof ende concent des hogen hiemr. ende oic becosticht vanden poirters van Aemsterdam. Oyc so en is die voirsc. dam geen ommedijck ende die hemrade en hebben dair sluse, dijck, dam, lant noch wateren, ende die voirs. dam is dair doen leggen om dat twater der poirteren lant van Aemsterdam niet belopen en soude, ende die dam dair des dijckgrave aenspraeck off ruert is buuten des dijckgrave ende hogen hiemr. bedrive gelegen dair die dijckgrave mitten hogen hiemr. geen bewijn en hebben noch nye en hadden ende oick nye gezien noch gehoirt en is bij mants leven off bij lants leger noch bij onsen ouderen tijden dair men off weet te seggen, dat yeenich poirter van Amsterdam aldus aen getaest oft gemoeyt wort van enich dijcgrave voirs. of hiemr., ende willen des hair onsculde doen als recht is, ende seggen dat sij mit recht tot haren onsculde comen zullen also sij staen up enen vrien bodem ende onverwilcoirt, ende die dijcgrave voirsc. scepen noch scepen tuuch op hem en heeft ende zeggen dat hem die dijcgrave mit recht niet sculdich en is te verwinnen of mit enich [24v] tuge over te gaen dan mit scepen tuych. Ende also dese voirs. dam der voirgen. stede poirteren van Aemsterdam toe behoirt ende oyck niet gelegen en is binnen den mercken of scouwen van Sparendam, so seggen die voirsc. poirtmeestern dat sij dair off voirden dijckgrave voirs. mogelic tot genen recht staen en zullen, want die dijcgrave noch hiemr. geen bewint sculdich en sien te hebben noch nye en hadden. Voirt seggen die poirtmeesteren noch hier en boven dat sij noch hoir poirteren voirden dijcgrave noch voirden hyemr. niet sculdich en sien te recht te staen bij deser reden, want die stede Amsterdam goede hantvesten vander grafelicheyt van Hollant heeft die hem van onsen geduchten here van Boirgonen ende van onser genadige vrouwen van Hollant geconfirmeert sijn, welke hantvesten begrijpen: Eerst in enen punt datmen genen poirter van Amsterdam noch sijn goet bezetten en mach voir scade off voir scoude onverwilcoirt binnenden Masen wtgenomen in vrien steden, ende so wair der poirteren goet gelegen is, dat en sel nergent ongelt geven dan binnen Amsterdam dan dijc, dam, wech, wateringe ende sluusgelt of dier gelijc. Ende des plechtmen enen ygeliken poirter een weet te doen te comen off te zenden inden ban dair sijn goet gelegen is, ende dair plech die stede ende die andere hoir mede poirteren vrij ende onbecommert of te wesen. Item noch een ander hantveste houdende in enen punte datmen genen poirter van Aemsterdam en sal noch en mach besetten, becommeren noch aenspreken nergent inder grafelicheyt lande bynoorden der Mase van enich broecken dan binnen der stede van Amsterdam ende die bruecken binnen der stede van Aemsterdam te berechten ende dair te eynden na vonnisse der scepenen. Ten wair datmen bevonde vechtenderhant off mit diefliken goede drivende off dragene, off dat hij brueckede in enigen vanden drien steden gelijc die poirtmeesters voirs. dat wel bewijsen mogen. Ende is dat sake dat die dijcgrave ende hoge hiemr. voirs. hem vermeeten ouder hantvesten te hebben, so seggen die poirtmeesters dat dat der stede mit recht niet tegens dragen en mach want die broeken ende boeten onser genadigen here van Borgonen ende onser [25r] genadigen vrouwen van Hollant aen gaen ende onse genadige here ende vrouwe voirn. noch mogende sijn hantvesten te geven den genen die sijts gunnen vander horen ende sij oyck also mogende sijn ende also goet recht hebben binnen der stede van Aemsterdam als dair buten ende also die grafelicheyt der stede mit goeder hanvesten over gegeven heeft aldair te berechten datter mogelijc nyement verder in te zeggen en heeft. Voirt so seggen die poirtmeesters dat sij also goet recht hebben vander stede wegen te antwoirden voir horen poirteren als een wairs man van enen doerp die voir die gemeen buyr antwoirt ende die voir staet up eenre boet ende zeggen al wairt sake datter boeten verbuert waren dat sij voir horen poirteren andwoirden mogen ende die voirstaen met gesamender hant up een boet also wel als een wairsman van sinen buyren doen mach ende andwoirden dair mede behoudelic der stede van Aemsterdam hoir hanvesten. Item hier up antwoirde die dijcgrave ende zeyde dat alle dese voirs. punten ende antwoirden van die van Aemsterdam hem an sinen recht niet dienen en souden want die hiemraders hantvesten ouder sijn dan die hantvesten van Aemsterdam ende dat den voirn. dam ende ommedijck ende waterganc gelegen is indie waterscap van Rijnlant ende dat sijt sculdich sijn te beteren na wtwijsinge der hantvesten ende vonnesse des hiemr. 'Item so alle rechtdage ende steden dair of ten vtersten dage gecomen sijn ende wij hiemr. van Rijnlant vermaent sijn vanden dijckgrave van mijns genadichs heren wegen die kenningen te uten so sij ten utersten dage gecomen sijn als voirs. is, so hebben wij die kenningen gewtet ende wt spreken in alre manieren hier na gesc. Eerst so die dijckgrave van mijns heren wegen die van Aemsterdam toe sprect dat sij den ommedijck mit craft doir gesteken hebben, ende Jan Heynen z. in yegenwoirdicheyt sommegen van gerecht ende vroescap vpter stede huus van Amsterdam van hore stede wege geseyt ende geliet heeft voir onsen gezworen clerck ende gezworen bode die wij dair om aldair gesent hadden dat dat voirs. doirstecken bij horen concent gesciet is ende die van Aemsterdam [25v] die doirvairt zelve voir ons gelijt hebben, so geven wij dair om den dijcgrave die keninge gewonnen ende die van Aemsterdam verloren. Ende also dit mit craft gesciet is, so zullen sij na des dijckgraven aenspraeck dair voir geven voir hem ende voir horen poirteren een hoge boete. Ende also die dam na hoir selfs verlyen duergesteken is bij horen goetduncken, so zullen zij dair voir geven voir die gene die dat gedaen hebben ses die hoechste boeten. Ende voir all die gene die tot kennesse der hiemr. hoir goet gevoirt hebben doen voeren duerden ommedijck voirs., dair zullen die voirs. stede voir geven voir elken man x lb. Item die ander aensprake die die dijkgrave doet vanden overslaen wijsen wij want die burgermeester van Aemsterdam voir ons geseyt heeft dat hij sijn sacken dair over geslagen heeft, so geven wij den dijcgrave die kenningen gewonnen ende die van Aemsterdam verloren, ende dat die burgermeester dair an verbuert heeft x lb. ende desgelijc alle die gene die tot kennisse der hiemraden dair over geslagen hebben die zullen ellix geven x lb. Item die derde aensprake die den dijckgrave doet up die van Aemsterdam is dat sij die palen die staken inden waterganc geheten Costverloren mit craft wtgetogen zouden hebben buten oirlof vanden hiemr. ende want die dijcgrave dat niet bij gebracht en heeft als hij hem vermeten heeft, soe geven wij den dijcgrave die kenning verloren ende die van Aemsterdam gewonnen in manieren hier na gesc., dat is te weten soe wie ter kennisse vander hiemr. dair in betuucht wort, die sel dair voir geven also alst mit cracht gesciet is elx die hoechste boeten.' |
|
Location, Folio 