Agenda

Download als een iCal bestand
Een reis langs de Romeinse rijksgrens vanuit fort Matilo
Vrijdag 07 September 2018, 20:00 - 22:00
Contact Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Op vrijdag 7 september a.s. om 20.00 uur vindt de traditionele HVOL-lezing op de avond voorafgaande aan het Open Monumenten Weekend plaats. Kunsthistorica Claudia Thunnissen zal in het Rijksmuseum van Oudheden spreken over ´Een reis langs de Romeinse rijksgrens vanuit fort Matilo´. 

Lang voor het ontstaan van Europa wisten de Romeinse keizers hun grondgebied uit te breiden tot een enorm rijk, waarvan de noordgrens in Nederland sinds 47 na Chr. langs de Rijn liep. Dit deel van de Romeinse rijksgrens, nu bekend als Limes (Latijn: grens, grenspad), is samen met het aangrenzende deel in Duitsland genomineerd voor de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. De Nedergermaanse Limes onderscheidt zich door zijn ligging aan een grote rivier. De rivier was niet alleen de grens, maar ook een belangrijke transportroute. Reden om er forten langs te bouwen ter bescherming en verdediging. In Zuid-Holland stonden de forten zelfs erg dicht op de Rijn. Archeologe en dichteres Esther Jansma liet zich in haar gedicht '128 na Christus' erdoor inspireren: ‘man, de grond daar, papzacht, men verrekt er van blubber ..’. Aan die natte bodem heeft Zuid-Holland  overigens vele goed bewaarde resten te danken.  Denk aan de houten soldatenbarakken in het castellum van Valkenburg of de zes schepen uit de Romeinse tijd, opgegraven bij het fort Nigrum Pullum in Zwammerdam.

De Rijn in Zuid-Holland werd bewaakt door maar liefst zes castella: bij Katwijk, Valkenburg, Leiden, Alphen aan den Rijn, Zwammerdam en Bodegraven.  Ze waren de meest noordwestelijke steunpunten van het Romeinse vasteland.

Het Romeinse grensfort Matilo in Leiden, gelegen aan maar liefst twee wateren, de Rijn en het Kanaal van Corbulo, vormt een mooi uitgangspunt voor een reis langs deze Zuid-Hollandse Limes.

In het huidige Park Matilo wordt het castellum verbeeld door een omwalling en entreetorens. De ruimte erbinnen is leeg. Het is moeilijk je voor te stellen hoe de indeling was, hoe de soldaten er leefden en wat er in de vicus, het dorp bij het fort gebeurde. En dat geldt voor alle castella. Wat weten we? Historische bronnen, opgravingen en vondsten vertellen een deel van het verhaal. Over de lokale bevolking, de hulptroepen die de forten bevolkten, de Bataafse Opstand van 69 na Chr., de limesweg die de castella verbond, de bevoorrading per schip met goederen en bouwmaterialen uit het hele Romeinse rijk. Hier in het Rijksmuseum van Oudheden zijn veel vondsten te zien.

 

Claudia Thunnissen studeerde kunstgeschiedenis in Leiden. Ze is werkzaam als zelfstandig kunsthistoricus, veelal projectmatig. Sinds 2009 werkt ze mee aan meerdere projecten rond de Limes. Ze maakte onder meer de route-app ‘Langs de Limes’ in Zuid-Holland, organiseerde de bouw van een tijdelijke soldatenbarak in Matilo en is medebedenker van Romeinse dagen in Matilo.

Locatie Rijksmuseum van Oudheden