163. Oost Vrouwenkamp

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende aen de voors. Stommestege / de oostsijde van de selve daerinne begrepen / ende van 't Dolhuys voors. ten wedersijden van de Vrouwencamp tot aen den Maren

(SA II inv. nr. 1216 fol. 36, 24-08-1617)

begrijpende de huysen aen wedersijden van de Vrouwencamp / van de Maren aff, aen de noortsijde tot de Stommesteech / ende aen de zuytsijde tottet Dolhuys staende / vervatende mede de huysen aen de oostsijde van de Stommestege / mitsgaders in de stegen tusschen beyden gelegen staende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 43 vso, 28-03-1619)

Geschiedenis:

Op 17-08-1617 ontstaan als afsplitsing van de buurt Vrouwenkamp.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 35 vso - 36, 17-08-1617)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

14. Oost Vreugdenrijk

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie

Ligging:

beginnende aen Rapenborch / te weten de zuytzijde van Nonnenstege, nu genomt de Universiteytstrate mit 't huys van Jacop Cornelis den Blinden / de oostzijde van der Achtergraft / eyndende op dees zijde van de Blaeuwesteech mit `t huys van Adriaen Jansz. Coster / in hem begrijpende de Colfmaeckerstege aen beyde zijden tot de Cellebroertgensgraft toe / de houchuysen buyten latende ende de huysen staende aen de noortzijde van Zegerstege / eyndende mit 't huys van Lenaert Oiscien (?) / ende ten laetsten den huyskens van Jan Pietersz. van Reewijc, staende aen de zuytzijde van de Zegersteech.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 2 - 2 vso, 01-08-1602)

opten 30en mey 1608 hebben die van de Gerechte verstaen, dat de nieu gemaecte Boyzestraet behooren zal onder de gebuyrte van Oost Vreuchdenrijk.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 10)

de innewoonders van taerlinge huysen gelegen onder 't bon van Zuydt Rapenburch / belent ten noorden de Nonnesteech / ten oosten Rapenburch (ontreckend de huysen aldaer uytte buyrt van 't Lant van Beloften) / ten zuyden de Col(f)maeckerstege / ende ten westen d'Achtergraft.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 10 vso - 11, tussen 06-11-1608 en 12-02-1609)

beginnende opten houck van Kolffmaeckerssteech langs Rapenburch totte Nonnesteech / de zuytsijde van de Nonnesteech tot aen seeckere gange off slop uytcoemende inde Colfmaekerssteech / de oostsijde van de selve gange off Dwersboisenstraet tot aen Colfmaeckerssteech / de noortsijde van de Colfmaeckerssteech beginnende aen de voors. gange oostwaerts aen loopende tot aen Rapenburch / ende sulxs meede begrijpende de huysen staende tusschen de voors. taerling aen de noort- ende suytsijde van de Boysenstraet ende oostzijde van de Dwersboysenstraet.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 139 - 139 vso, 07-04-1639)

Geschiedenis:

Blijkens de buurtheerbenoeming is Oost Vreugdenrijk waarschijnlijk op 01-08-1602 ontstaan als een afsplitsing van de buurt Vreugdenrijk. Zie ook Bloem van Jericho.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 2 - 2vso)

In 1603 klagen de geburen van Oost Vreugdenrijk en West Vreugdenrijk over de aan de Achtergracht (thans 5e Binnenvestgracht) woonachtige vreemde Vlamingen en Walen. Deze 'allochtonen' vervuilen de gracht met hun wolrestanten, zoe dat bij tijden de straeten ende plaetingen niet bruikbaar zijn, oock mede dat het water in de graft zoe zeer stynckt dat aldaer quaelick te woenen is ende bijsonder in tijde van de heete sieckte, gelijc dagelijcx nu vallen. Tevens constateert men dat het grachtwater niet doorstroomt en uitsluitend in verbinding staat met de Broertjes- en Groenhazengracht, soe dat alle vuylicheyt in de graft is blijvende. Het stadsbestuur wordt verzocht om een watergat te maken naar de vest (Witte Singel). Tevens zouden de vervuilers door de stadsboden op straffe van boete moeten worden gewaarschuwd en pleit men voor de oprichtinge van een paele met een biljet daerup gedruct, waarop het verbod nog eens wordt vermeld. Het Gerecht zegt geen watergat te zullen maken en weigert ook de andere maatregelen. Bij keur is immers bepaald dat de stadswateren niet verontreinigd mogen worden en dat de schout of diens vervanger en de dienaers al toezicht houden op de naleving van dit gebod (zie ook 'Buurthouden', pag. 77).

(SA II inv. nr. 49 fol. 323 vso - 324 vso, 02-10-1603)

Op 30-05-1608 worden de huizen aan de nieuwgebouwde (thans verdwenen) Bois- en Dwarsboisstraat bij Oost Vreugdenrijk gevoegd.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 10, zie ook Van Oerle, pag. 318)

Eind 1608 verzoekt buurtheer Jacob Claesz. Bouman dat de buurt als veel te groot sijnde om wel te werden belopen ende geregeert, soude mogen werden gesplitst ende verkleynt. Het Gerecht stemt hiermee in, niet so seer willende dan dat de gebuyrten in goede tucht, orders ende geregeltheyt mit behoorlicke gehoorsaemheyt mogen werden beleyt ende onderhouden. Er volgt een splitsing in drie delen. Het eerste deel behoudt de naam Oost Vreugdenrijk, waaraan de huizen, staande aan de westzijde van het Rapenburg tussen de Kolfmakerssteeg en de Nonnensteeg worden toegevoegd. Voordien maakten deze huizen deel uit van de buurt 't Land van Beloften. Een ander afgesplitst deel wordt met een deel van het reeds bestaande Jeruzalem tot de nieuwe buurt Samaria verenigd, terwijl een aantal huizen in de Zegersteeg en de Blauwesteeg bij Jeruzalem worden gevoegd (zie ook 'Buurthouden', pag. 62).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 10 vso - 11)

Op 07-04-1639 wordt Oost Vreugdenrijk op verzoek van de geburen opnieuw gesplitst. Het oostelijk deel behoudt de naam, het westelijk gedeelte wordt Vreugdendaal genoemd (zie ook 'Buurthouden', pag. 62).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 139 - 139 vso)

Johannes van der Linden, heer van Oost Vreugdenrijk, verzoekt en verkrijgt ontslag naar dien zijne hoge jaren of ouderdom hem beletten, hetzelve met die behoorlijke exactitude, als voor dezen waar te nemen (en niet meer alsna ruste is verlangende).

(SA II inv. nr. 111 fol. 32 vso, 08-01-1728)

Pieter van Ruytenbeek, heer van Oost Vreugdenrijk, wordt om onbekende reden ontslagen.

(SA II inv. nr. 112 fol. 89, 03-11-1729)

Op 30-05-1771 klagen heer en raden over de geringe omvang van de buurt. Oorzaak is het gebruik van voormalige woningen als pakhuizen en verheling van panden. Van de 23 bewoonbare huizen worden er nog maar 16 daadwerkelijk bewoond en dat daar onder niet meerder gevonden worden dan 12 manspersoonen, waaronder dan nog gereekent worden de gemelde Heer benevens zijne Raden. Derhalve is men niet meer in staat om de voors. gebuurte langer apart te kunnen onderhouden, ofte haare dooden wanneer er iemand komt te overlijden ter Aarde te bestellen, Ja, zelfs door de geringheyd van de gebuurte niet meerder in staat zijn omme het salaris ter somme van f 4.:13: jaarlijks voor de knegt van dezelve gebuurte te kunnen opbrengen. Men grijpt het overlijden van Hendrik Smit, voormalig heer van het aangrenzende Land van Beloften aan om voor aansluiting bij deze buurt te pleiten. Kennelijk weigert het Gerecht hierop in te gaan, want beide buurten leiden tot 1796 een afzonderlijk bestaan.

(SA II inv. nr. 282)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

188. Oost Vogelrijk

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende van der Huyssarmen Turfschuyr op de noortzijde van de Langegraft / begrijpende de huyskens in het slopgen aldaer / ende loopende langs de Langegraft westwaerts aen / begrijpende de huysen ten wedersijden van de Corte Scheystraet (moet zijn: Korte of Achterste Zandstraat) / ende d'oostzijde van de Vogelstraet.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 66 - 66 vso, 22-02-1624)

Geschiedenis:

Op 22-02-1614 ontstaan als afsplitsing van de buurt Vogelrijk. De Huyssarmen Turfschuyr was vier huizen oostelijker gelegen dan de (Achterste) Zandstraat aan de noordzijde van de Langegracht en vormde de begrenzing met de Baronie van de Schuur.

(Zie Van Oerle, Atlas, kaart 44a)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

21. Oost Vliet

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende de huysen aen de oostsijde van de Vlyet / beginnende mettet huys van Gerridt Fransz. schipper / ende zuytwaers aenlopende tot aen der wallen / daerinne gereckent de huysen in Willem Danielsz. 's Cloostersteech ende in de Campenstrate staende / mitsgaders in de Molensteech aen de noortsijde tot de huysinge van claes Symonsz. Zuyck / ende aen de zuytsijde tottet huys van Louris de schilder / beyde inclus.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 31, 06-04-1617)

Geschiedenis:

Op 20-08-1615 ontstaan als afsplitsing van de buurt Vliet.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 24 vso - 25)

Bij notaris Pieter Dircksz. van Leeuwen wordt op 13-05-1638 een verklaring afgelegd ten gunste van Jan IJsbrandtsz. van Couwenhoven, glazenmaker. Daarin wordt gezegd dat den selven Jan IJsbrandtsz. is een man met eeren, staende ter goeder naem ende faem, oprecht in alle sijnen handel ende wandel. Ook dat hij in de voorschr. gebuyrte es geboren ende opgevoet, ende dat sij van tijt tot tijt gewoon sijn met hem gebuyrlijcke ende betamelijcke vruntschap te onderhouden. Getuigen zijn de buurtheer Jan Claesz. van Noort, oud 58 jaar, Daniel Heymansz. van Dorp en Pieter Paulusz. Middelman, beide oudraden en resp. 79 en 57 jaar oud. Verder nog Pieter Symonsz. van Noorda, tresorier, 60 jaar oud en Jacob Florisz. van Poelgeest, secretaris oft boechouder van de gebuyrte, oud 51 jaar (zie ook 'Buurthouden', pag. 81).

(Not. Archief, notaris Pieter Dircksz. van Leeuwen, dl. 268)

In of kort voor 1728 - de juiste datum is onbekend - herinneren de inwoonders van de gebuurte de Heerlijkheyt van de Vliet het stadsbestuur aan het feit dat hun buurt in 1389, wanneerse met de brugge respondeerdende van het Steenschuur op de Vliet aan de oude stadt (is) vastgehegt en één lichaam (is) geworden. Dat is inmiddels 340 jaar geleden en al die tijd hebben de bewoners de brug met paard en wagen gebruikt. Sinds kort is dat niet meer mogelijk omdat de brug met dwarshouten daar over heen aff gepaalt en de gemeenschap belet is, waar bij de buuren van weerskanten seer groot nadeel lijden. Met deze brug kan niet anders dan de houten Schipper Frederiksbrug of Veerbrug zijn bedoeld die het tegenwoordige Rapenburg ter hoogte van de Vliet overspande. Men verzoekt het stadsbestuur de versperring ongedaan te maken. Kennelijk gaat het om een gezamenlijk initiatief van de buurten Oost Vliet en West Vliet dat van een groot historisch bewustzijn getuigt, want de Heerlijkheid van de Vliet is een anachronisme dat dateert van voor de splitsing in 1615. Overigens weigert het stadsbestuur om de versperring te verwijderen. Integendeel, want in 1728 wordt de brug, waarschijnlijk wegens bouwvalligheid, helemaal gesloopt (zie ook 'Buurthouden', pag. 120-121).

(SA II inv. nr. 291 no. 21, zie ook Van Mieris, dl. II fol. 517 a)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

110. Oost Veluwe

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

aen de oostsijde van de Uyterstegraft / beginnende mettet huys van ----- / ende van daer zuytwaers aen lopende tot de Groeneveststege / de noortzijde van dezelve mede begrijpende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 19 - 19vso, 20-01-1614)

Geschiedenis:

Op 20-01-1614 ontstaan als afsplitsing van de buurt Veluwe.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 19 - 19vso, 20-01-1614)

Jan Pietersz. van Buytevest, heer van de Oost Veluwe en tien andere geburen aen de vestwalle alhier van de Groeneveststeech af naer den Ouden Rijn toe tot neffens het quaeckeltgen (bruggetje) gelegen over de Uyterstegraft tusschen de Groenestegen end den Ouden Rijn verzoeken het aan de buurt grenzende deel van de vestwal te bestraten en van een afvoer te voorzien. Ook wil men een waterpomp laten plaatsen die in geval van brand kan dienen (zie ook 'Buurthouden', pag. 119-120).

(SA II inv. nr. 52 fol. 330 vso, 26-01-1617)

Philippus van de Ree, heer van Oost Veluwe, verzoekt ontslag wegens enige voorgevallen omstandigheden in de buurt (zie ook 'Buurthouden', pag. 76).

(SA II inv. nr. 141 fol. 247, 17-03-1791)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

107. Oost Tuil

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende de huysen staende aen de oostzijde van de Middelstegracht tusschen de Groenesteech ende Ganzoorde / te weeten beginnende met de huysinge van Claes Cornelisz. van der Mersch / ende eyndende met de huysinge van Jacob van Banschem.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 124, 17-01-1636)

Geschiedenis:

Op 12-02-1609 ontstaan als afsplitsing van de buurt Nieuwe (jonge) Tuil.

(SA II inv. nr. 1221 en 1216 fol. 11 vso)

Opmerkelijk is het 55-jarige buurtheerschap van Frederik Mostert. Hij was de langst regerende buurtheer die Leiden heeft gekend. Op 28-02-1697 werd hij gedoopt als zoon van Leendert Mostert en Marijtje Blickland. Achtereenvolgens was hij gehuwd met Johanna van Steenbergen, Geertruyd van den Trappe en Sara Bikkers. Tussen 24-06 en 01-07-1780 werd hij in de Pieterskerk begraven. Overigens was Frederik Mostert ook bonmeester van het bon Nicolaasgracht. Op 24-08-1775 verzoekt hij om ontslag uit beide functies (zie ook 'Buurthouden', pag. 74).

(SA II inv. nr. 133 fol. 235, zie ook Weeskamer Seclusie N fol. 150)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

119. Oost Rijnewaard

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

de twee vordere taerlingen tusschen de voors. Kijffgrafte ende de Oostcingele / mitsgaders den Rijn ende Zuytcingele gelegen.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 15 vso, 25-08-1611)

gelegen in de vrijdomme buyten de Zijlpoorte / begrijpende de twee taerlingen huysen gelegen tusschen de Kijffgraft en de Oostcingel / mitsgaders den Rijn ende Zuytcingel.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 30 vso, 23-02-1617)

op den Rhijn aen oosthouck van de Minnebroersgraft / loopende oostwaerts aen / ende omschrinkelende langs de Oost- ende Zuytchingel / weswaerts aen / ende voorts begrijpende de oostzijde van de Minnebroersgraft / bestaende omtrent xxxviij huysen ofte wooningen.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 70 - 70 vso, 12-09-1624)

Geschiedenis:

Op 25-08-1611 ontstaan als afsplitsing van de buurt Rijnewaard.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 15 vso)

In 1624 verzoeken de bewoners om splitsing omdat de buurt vele te groot was omme door een heere geregeert ende de gewoonlijcke bijeencompsten gehouden connen werden. Het Gerecht gaat akkoord. Eén deel behoudt de naam Oost Rijnewaard, het andere deel krijgt de naam West Rijnewaard.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 70 - 70 vso, 12-09-1624)

De heer van Oost Rijnewaard beklaagt zich over Abraham Wijnbeek omdat deze weigert om volgens het 6e artikel van de Generale Ordonnantie op de Gebuurten voor ieder huis dat hij heeft gekocht, een gulden aan de buurt te betalen. Na te zijn gehoord blijkt Wijnbeek twee huizen in één koop voor f 65,- te hebben gekocht en om die reden vinden de burgemeesteren het goed dat hij slechts f 1,- betaalt. Aangezien dergelijke geschillen tussen huizenkopers en buurtbestuurders regelmatig voorkomen, besluiten de burgemeesteren om hier nader over te delibereren (zie ook 'Buurthouden', pag. 114).

(SA II inv. nr. 214 fol. 99, 13-07-1770)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

137. Oost Ossenland

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

mede de oosterhelfte, bestaende uit lxij huysen / gelegen aen de noortsijde van Marendorp tusschen de Craeyvangers- ende Lobbestegen / de westsijde van de Craeyvangers- / ende oostsijde van Lobbestege daerinne begrepen / ende aen de zuytsijde van Marendorp tusschen de voors. huysinge van Jan Dirxz. Styen ende de Backerstege daerinne gerekent / zeker achterhuysken van Carel Meynertsz. vooraen aen de westsijde van de Backerstege staende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 16 vso - 17, 05-07-1612)

Geschiedenis:

Ontstaan op 05-07-1612 als afsplitsing van de buurt Ossenland.

Buurtheer Jan Willemsz. [Puts ?] wordt vermeld als aanbrenger van een ouderloos kind in het H.G. Weeshuis.

(Archief H.G. Weeshuis inv.nr. 3386 fol. 85, 12-10-1615)

Jan Vermeulen, 83 jaar en heer van Oost Ossenland, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 129 fol. 363, 21-04-1768)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

159. Oost Mariënburg

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende opten Rijn opten houc van de Goe Gerriddensteech / lopende denselven Rhijn langs oostwaerts aen / ende omschrinckelende de westzijde van de corten Maren / voorts de zuytzijde van de Haerlemmerstraet tot aen het houckhuys van seecker steechgen toebehoorende het selve huys Adriaen Jansz. van Staveren, schepen / voorts overspringende aen de noortsijde van Haerlemmerstraet / begrijpt de Spijckerboorsteech ten wederzijden / ende lopende de voors. Haerlemstraet langs tot aen de Marenbrugge.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 100, 22-08-1630)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout zou er ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553) al sprake zijn geweest van een buurt Oost Marienborch. De ligging van deze buurt wordt omschreven als: Oost Marienborch no. xlvij / begint van 't huys daer Willem Dirxz. van Tetroede plach te woonen / naer de Marenbrugge toe / mit de Vrouwensteech aen beyden zijden / eyndende mit 't huys daer Jan de Cruymen plach te woonen / plach te hebben huysen of cameren 22. Deze buurt - die o.m. de Vrouwensteeg omvatte - was dus groter dan het latere Oost Mariënburg. Zie ook de buurt Mariënborg.

(SA II inv. nr. 1220)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

155. Oost Mare

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende met het huys van Claes Lenaertsz. Cuyper, staende aen de oostsijde van de Maren opten houck van de Achtergracht / ende de graft overgesprongen / lopende noortwaerts aen tot aen de nedergeleyde walle toe (met daarachter doorgehaald:) / begrijpende mede de gehuysden aen de nedergeleyde walle tusschen de Maren ende de Coddesteech.

De bebouwing aan de Oude Vest tussen Mare en Koddesteeg behoorde tussen 1618 en 1620 tot de buurt Rodenrijk en vanaf 1620 tot Vossenburg. Het misverstand werd in 1625 kennelijk opgemerkt, vandaar de doorhaling in het hieronder vermelde bericht.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 75 vso, 30-01-1625)

Geschiedenis:

Op 10-10-1619 ontstaan als afsplitsing van de buurt Mare.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 45 vso - 46)

Nicolaas Spranger, heer van Oost Mare, verzoekt en verkrijgt ontslag vermits sijn hogen ouderdom en swakheyt.

(SA II inv. nr. 112 fol 71 vso, 15-07-1729)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting