Het ‘Winkeltje’ is een activiteit van de Commissie Promotie, Uitvoering en Ondersteuning (POU). Nieuwe en tweedehands Leidse boeken en publicaties zijn verkrijgbaar. Het aanbod omvat:
• present- of cadeau-exemplaren van boeken die met behulp van de HVOL tot stand zijn gekomen, deze zijn - met een korting op de winkelprijs - alleen voor HVOL-leden te koop;
• Leidse boeken die niet meer in de reguliere boekhandel te koop zijn, hiervoor wordt een speciale prijs vastgesteld;
• Leidse boeken die worden gedoneerd - veelal door leden die hun boekenkast opruimen.
Bij gelegenheid van de Dies, de Open Monumenten Dagen en een jaarlijks daarvoor speciaal te organiseren HVOL-boekenmarkt, wordt e.e.a. te koop aangeboden.
Onderstaande boeken zijn direct bestelbaar. Er zijn 2 aflevermogelijkheden. Na bestelling en betaling kunnen de boeken (i) worden afgehaald bij het HVOL-afhaalpunt Devire Lijstenmakerij, Middelstegracht 89, 2312 TT Leiden (openingstijden dinsdag t/m zaterdag van 10:30 tot 17:00) of (ii) per post worden verzonden.
Bestellen of een zoekopdracht plaatsen? Stuur een e-mail naar
Geleerdheid onder de zerken - De zevenenzestig professoren van de historische begraafplaats Groenesteeg
Lodewijk Kallenberg (voorzitter van de begraafplaats Groenesteeg). Uitgave: Stichting tot instandhouding van de begraafplaats Groenesteeg Leiden, 2025. 
(hardcover, 232 pagina’s, 550 illustraties, full color, formaat 30 x 24 cm)
HVOL-ledenprijs: € 30,00 (winkelprijs € 35,00)
Uitverkocht
Dit omvangrijke en rijk geïllustreerde boek bevat, naast hoofdstukken over de historische begraafplaats Groenesteeg en de Universiteit Leiden, biografieën van de zevenenzestig hoogleraren, die op Groenesteeg zijn begraven. Deze professoren hebben niet alleen in de universitaire wereld, maar ook in de Leidse gemeenschap een belangrijke rol gespeeld. Wat het boek bijzonder maakt is dat het niet alleen over hun wetenschappelijk werk gaat, maar over hun hele leven: in welke gezin groeiden zij op, wat deden zij voordat zij hoogleraar werden, waar woonden zij in Leiden, hoe was hun eigen gezin samengesteld, wat waren hun maatschappelijke activiteiten en soortgelijke zaken.
In de voetstappen van Nishi en Tsuda | Twee Japanners en Loge La Vertu (1863-1865)
Jan Rezelman. Uitgave Ginkgo Leiden, 2024.
(softcover, 88 pagina's, full color)
HVOL-ledenprijs: € 13,50 (winkelprijs € 15,00)
Meer dan tweehonderd jaar lang was Nederland het enige Westerse land dat toegang had tot Japan. Dat eindigde in 1854, toen een Amerikaans flottielje onder commando van Matthew Perry handelscontacten afdwong. De openstelling van Japan leidt tot een snelle omwenteling en modernisering van de maatschappij. Dat levert ook nieuwe mogelijkheden op: het uitzenden van Japanse studenten om moderne kennis op te doen.
Twee van die studenten zijn Nishi Amane en Tsuda Mamichi. Al redelijk bekend met de Nederlandse taal gaan zij in de jaren 1863–1865 privécolleges volgen bij Simon Vissering, hoogleraar Europese staatswetenschappen te Leiden. In eerste instantie vallen zij nogal op, als twee van de eerste Japanners in Nederland, maar zij raken al snel gewend. Vanuit hun belangstelling voor filosofie komen zij in contact met de vrijmetselarij en worden ze lid van de Leidse loge La Vertu.
Na terugkeer in Japan maken zij snel carrière; beiden bekleedden hoge politieke functies en zijn in Japan nog steeds beroemd om hun bijdragen aan de modernisering. Er is veel over hen gepubliceerd, ook over hun tijd in Leiden. Aangezien hun lidmaatschap van de vrijmetselarij in die tijd politiek gezien zeer riskant was, hebben zij er in Japan altijd over gezwegen. Pas in 1980 werd bekend dat zij de eerste Japanse vrijmetselaars waren.
Jan Rezelman heeft grondig uitgezocht wat hun beweegredenen waren om lid te worden, wie hen geïntroduceerd kan hebben en wat voor invloed deze ervaringen op hen had. Daarnaast geeft dit boek onder andere een kijkje in het reizen in die jaren, de contacten met de lokale bevolking en de gang van zaken bij de vrijmetselarij.
Historische atlas van Leiden | 1200 jaar ontwikkeling in zestig kaarten
Jaap Evert Abrahamse, Reinout Rutte en Marcel IJsselstijn. Uitgave: Thoth Bussum, 2024. 
(gebonden, hardcover, 24,5 x 33 cm, 80 pagina's, 150 illustraties in kleur)
HVOL-ledenprijs: € 24,25 (winkelprijs € 26,95)
Leiden is een van de oudste, een van de mooiste en in ruimtelijk opzicht een van de interessantste steden van Nederland. Deze atlas beschrijft meer dan duizend jaar ruimtelijke ontwikkeling van Leiden aan de hand van historische en thematische kaarten, schilderijen, prenten en foto’s.
Herinner mij er niet aan | De lotgevallen van verzetsvrouw en dubbelspionne Hella ten Cate Brouwer
Wouter Kalkman. Uitgave Ginkgo Leiden, 2024.
(hardcover, 256 pagina's, rijk geïllustreerd)
HVOL-ledenprijs: € 22,50 (winkelprijs € 24,95).
Het boek gaat over Hella ten Cate Brouwer, de Leidse verzetsvrouw die door verraad in handen viel van de Sicherheitsdienst, alle schuld op zich nam, ter dood werd veroordeeld, maar gratie kreeg van Hitler op voorwaarde dat zij zich verdienstelijk zou maken voor de Duitse geheime dienst. Als eerste Nederlandse vrouw kreeg zij een opleiding tot spion aan de Duitse spionnenschool op het park van het Catshuis in Den Haag. Haar enige missie bracht haar naar Rome, waar ze een verhouding kreeg met Herbert Kappler, Hoofd van de Sicherheitsdienst in Rome. Toen zij de kans kreeg, stapte zij over naar de geallieerden. Oreste Pinto, de spionnenvanger van de Nederlandse geheime dienst, stelde na de oorlog alles in het werk om te voorkomen dat zij in Nederland strafrechtelijk zou worden vervolgd. Het verhaal van Hella is het verhaal van een verzetsstrijdster en dubbelspionne, die zich voor onmogelijke keuzes geplaatst zag, een groot aanpassingsvermogen had en die de wil om te overleven boven alles stelde.
In 1962 wist ze via de rechter televisie-uitzending van haar oorlogservaringen voor altijd tegen te houden.
Hella’s verhaal kan niet los worden gezien van de lotgevallen van haar, uit Leiden en Katwijk afkomstige, mede verzetsstrijders Derk van Lingen, Klaas den Dikken en Bauke Planjer, die door het verraad dat ook Hella trof in concentratiekampen in Duitsland terecht kwamen.
Sporen van Drie Oktober | Tastbare herinneringen van beleg en ontzet van Leiden
Ruurd Kok. Uitgave: Walburg Pers Zutphen, 2024.
(softcover, 22 x 22 cm, 144 pagina's)
HVOL-ledenprijs: € 17,50 (winkelprijs € 20,-).
Er zijn weinig plekken in Nederland waar de geschiedenis van de Tachtigjarige Oorlog zo levend is als in Leiden. Elk jaar wordt op 3 oktober massaal het Leidens Ontzet gevierd, de verdrijving van de Spanjaarden in 1574. In de stad herinneren straatnamen, standbeelden en gedenktekens aan de historische gebeurtenissen en hoofdrolspelers. Maar hoe staat het met de originele sporen? Met enige moeite zijn in en om Leiden nog tastbare sporen te vinden uit de tijd van beleg en ontzet. Ook zijn nog plekken aan te wijzen waar belangrijke gebeurtenissen plaatsvonden. Achter deze locaties gaan bijzondere verhalen schuil over de gevolgen van de Tachtigjarige Oorlog voor de Leidse regio. Archeoloog en journalist Ruurd Kok vertelt deze verhalen aan de hand van ooggetuigenverslagen, historisch beeldmateriaal, bodemvondsten en gesprekken met experts. Als je eenmaal weet wat zich op de beschreven plekken heeft afgespeeld, dan loop of rijd je er nooit meer op dezelfde manier langs.
Vrouwe Barmhartigheid in de kou | De Leidse Hervormde Diaconie 1945-1980.
Peterhans van den Broek. Uitgave: Primavera Pers Leiden, 2024.
(softcover, 176 pagina's, ca. 50 illustraties in kleur)
HVOL-ledenprijs: € 19,50 (winkelprijs € 22,50).
Het is 1975. De Leidse Hervormde Diaconie staat op het punt Huiszittenhuis, Armenbakkerij en Graanmagazijn voor den Armen te verlaten, het imposante gebouw aan de Oude Rijn van waaruit zij sinds 1582 een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de armenzorg, woonzorg, en recenter ook de kinderzorg en het maatschappelijk werk in Leiden. Al die eeuwen heeft de Diaconie zich weten aan te passen aan de veranderende tijden, maar nu lijkt haar rol volledig uitgespeeld en verzucht haar voorzitter dat de Diaconie in de kou staat. Vrouwe Barmhartigheid in de kou vertelt hoe de vanouds vertrouwde Hervormde Diaconie na 1945 zichzelf als het ware opnieuw moest uitvinden. Het plaatst dit proces in het licht van de uitdijende sociale voorzieningen, de toenemende rol van de overheid en de maatschappelijke veranderingen in de naoorlogse jaren. Maar het is niet het verhaal van een voorgoed verdwenen eeuwenoud instituut, want de diakenen van de jaren ’60 en ’70 wisten het fundament te leggen voor een nieuwe, eigentijdse Diaconie die in de jaren ’80 vorm kreeg in Diaconaal Centrum De Bakkerij. De geschiedenis van de Leidse Hervormde Diaconie is exemplarisch voor wat er met veel diaconieën in Nederland gebeurde in die tijd en daarmee meer dan alleen een Leidse geschiedenis.
Lof!!! onbekende Leidse ontzetgeschiedenis - Bijzonderheden over vieren en herdenken van Leidens Ontzet.
Samenstelling en redactie: Rens Heruer. Met bijdragen van tal van kenners van de Leidse geschiedenis.
Uitgave: De Uiver - cultuur en educatie Leiden, 2024.
(gebonden, hardcover, 304 pagina's, formaat 18 x 25 cm, rijk geïllustreerd)
HVOL-ledenprijs € 22,50 (winkelprijs € 25,00).
'Lof!!! onbekende Leidse ontzetgeschiedenis' geeft antwoord op vragen die verder gaan dan de alom bekende grote lijnen van het verhaal over het beleg en ontzet en de geschiedenis van de herdenking daarvan.
In het boek komen tientallen onderwerpen van de 3 oktobergeschiedenis aan bod waarover in veel gevallen niet eerder is geschreven en zeker niet zonder voetnoten voor een breed publiek. Is het allemaal even belangrijk om te weten en te onthouden? is de retorische vraag die afzender Rens Heruer zich stelt. Antwoord: wellicht niet, maar het is nogal eens verrassend en heel leuk om te lezen; ook - of juist - op andere dagen dan 3 oktober!
De Leidse meelfabriek De Sleutels - Graanhandel en het rijke leven van de familie De Koster.
Frits van Oosten. Uitgave: Ginkgo Leiden, 2024. 
(hardcover, 148 pagina's)
HVOL-ledenprijs: €17,50 (winkelprijs € 20,00).
In dit prachtige boek vertelt Frits van Oosten het verhaal van De Meelfabriek vanaf de oprichting in 1884 tot aan de sluiting in 1988, waarin een grote en bijzondere rol is weggelegd voor vader, zoon en kleinzoon de Koster als voormalige eigenaren. De tamelijk kleine familie heeft ‘vanuit het niets’ een enorm groot bedrijf van de grond gekregen. Hun ondernemersgeest ging verder dan de fabriek, het betrof talrijke deelnemingen in andere bedrijven.
Leiden Sleutelstad – City of Keys
Toon van der Poel. Uitgave: De Muze Leiden, 2022.
(fotoboek, hardcover, 160 pagina's, formaat 25 x 25 cm)
HVOL-ledenprijs: € 15,00 (winkelprijs € 20,00).
'Leiden Sleutelstad City of Keys' is een prachtig boek met foto’s van het stadswapen van Leiden. Fotograaf Toon van de Poel legde er honderden vast en publiceert in dit boek een selectie. Met de teksten van journalist Jan Leune als ondersteuning is het een feest om door te bladeren en te genieten van de vele sleutelvariaties die er in de loop der eeuwen zijn aangebracht in onze mooie Sleutelstad.
Rombout Verhulst 1624-1698 | Beeldhouwer in de Lage Landen
Stefan Glasbergen, fotografie Bento Smit en Mees ten Hooven. Uitgave WBOOKS Zwolle, 2024.
(gebonden, hardcover, 384 pagina's, formaat 23 x 28 cm, ca. 250 afbeeldingen in kleur)
HVOL-ledenprijs: € 39,95 (winkelprijs € 49,95).
Rombout Verhulst (Mechelen, 1624 – Den Haag, 1698) kon als beeldhouwer de elite van de Noordelijke Nederlanden tot zijn vaste klantenkring rekenen. Hij was de belangrijkste ontwerper en uitvoerder van barokke grafmonumenten voor hooggeplaatste militairen, zoals Tromp en De Ruyter en vooraanstaande figuren zoals Hugo de Groot, Adriaan Clant tot Stedum, een van de Nederlandse onderhandelaars bij de Vrede van Münster. In Midwolde (Gr.) maakte hij in opdracht van Anna van Ewsum een praalgraf voor haar echtgenoot Carel Hieronymus van Inn- en Kniphuisen. Verhulst leverde daarnaast onder meer werk voor het Stadhuis op de Dam, de Waag in Leiden en voor stadhouderlijke paleizen als Huis ten Bosch en Paleis Soestdijk. Als beeldhouwer zat hij opvallend vaak dicht bij het vuur en ontmoette hij vrijwel iedereen die er enigszins toe deed. Verhulst was, kortom, een van de meest vooraanstaande beeldhouwers van zijn tijd. In Leiden en omgeving is, na Amsterdam, het meeste van zijn werk te zien is.
In Rombout Verhulst (1624-1698) Beeldhouwer in de Lage Landen geeft Stefan Glasbergen niet alleen een zeer gedetailleerd beeld van het leven en werk van Rombout Verhulst, maar beschrijft hij ook hoe de kunstenaar bewoog binnen zijn netwerk van collega’s en opdrachtgevers. Daarmee vertelt deze monografie tevens de geschiedenis van een Vlaamse migrant die in een jonge natie, verscheurd door interne en externe conflicten, wist op te klimmen tot de absolute top in zijn vakgebied en tot in de hoogste kringen in de Republiek.
Een avontuurlijk leven rond 1900 | Een autobiografisch verslag
Dr. Margarethe von Uexküll Güldenband
(softcover, 304 pagina's, genaaid gebrocheerd met flappen)
HVOL-ledenprijs: € 25,00 (winkelprijs € 28,00)
Margarethe baronesse van Uexküll Güldenband (1873-1970) werd geboren in Kowno, Litouwen als jongste van acht kinderen. Haar vader was opgeleid tot ingenieur aan de cadettenschool in Sint Petersburg. Hij diende onder verschillende tsaren, maar voornamelijk onder tsaar Nicolaas II. Hij had de taak verdedigingswerken te bouwen in steden gelegen in de Oostzeeprovincies Letland en Litouwen.
Omdat er in Riga geen fatsoenlijke opleiding voor meisjes was, en haar beide ouders gestorven waren, besloot ze op zeventienjarige leeftijd, zonder medeweten van haar voogden, zich aan te melden voor het gymnasium in Bern, Zwitserland. Met een diploma op zak schreef ze zich als derde vrouwelijke studente in aan de Polytechnische Hogeschool in Zürich. Tot haar verbazing bleek dit een broeinest van communisten uit Oost-Europa te zijn. Onder andere Vladimir Lenin behoorde hiertoe.
In het laboratorium ontmoette ze Albert Einstein, die nogal chaotisch was, maar uitblonk in het goochelen met getallen. Zijn latere vrouw Mileva Maric was haar huisgenote, een bescheiden vrouw, die volgens Einstein beter kon rekenen dan hijzelf. Ze behaalde haar doctoraat in de biologie in Zürich. Met een werkplek op zak bij professor dr. M. Treub, directeur van ’s-Lands Plantentuin in Buitenzorg, Indië, vertrok ze op een avontuurlijke bootreis van enkele weken.
In Buitenzorg genoot ze van expedities naar vulkanen, meren en oerbossen. Haar toekomstige echtgenoot, dr. Anton W. Nieuwenhuis, ontdekkingsreiziger op Borneo, ontmoette ze daar. Hij bracht plantenmateriaal naar Bogor, waarvan veel terug te vinden is in de Leidse musea Naturalis en het Wereldmuseum (Volkenkunde).
Na de benoeming van Anton tot hoogleraar in de etnologie in Leiden, vestigden zij zich daar. Naast de opvoeding van hun vier kinderen, zette zij zich in voor de vrouwenbeweging met o.a. Aletta Jacobs en was medeoprichter van de Nederlandsche Bond voor Vrouwenkiesrecht. Om haar wetenschappelijke werk voort te kunnen zetten, na een meningsverschil in de Leidse Hortus, kochten ze een eilandje in de Leidse buurt Vreewijk, waar in 1911 hun huis “Ons Eiland“ (het Kasteeltje) gebouwd werd.
Midden in de Eerste Wereldoorlog startte Margarethe ‘De Nederlandsche Centrale voor kinderen uit oorlogvoerende landen’ met als doel ondervoede kinderen uit oorlogvoerende landen naar Nederland te halen om aan te sterken. Het project gedragen door vrijwilligers slaagde erin ongeveer 60 000 kinderen in bijna 10 jaar tijd te helpen. Door haar werk voor de Centrale ontmoet ze vele beroemdheden, van wie enkele niet aan haar pen ontkomen.
Margarethe von Uexküll Güldenband was niet alleen een wetenschapper, maar ook sociaal geëngageerd en zette zich in voor humanitaire doelen en de verbetering van vrouwenrechten.
Redactie: Dit boek is tot stand gekomen onder redactie van de kleindochter van Margarethe, dr. M.J. (Marja) Herfst
Leiden ooit, vroeger en nu - Hoe de stad in 125 jaar veranderde (en soms niet)
Samengesteld door een speciale projectgroep van de Historische Vereniging Oud Leiden. Foto's van Jan Goedeljee, Jan Holvast, Kees van der Laken e.a. Uitgegeven door Ginkgo te Leiden, 3e druk, 2024.
(gebonden, hardcover, 111 pagina's, formaat 23 x 29 cm)
HVOL-ledenprijs: € 15,00 (winkelprijs € 20,00).
Driemaal een foto van dezelfde plekken in Leiden geschoten in de late 19de eeuw, de jaren zeventig van de 20ste eeuw en de jaren twintig van de 21ste eeuw. Het op speciaal papier gedrukte boek, om de foto's goed te laten uitkomen, laat zien hoezeer Leiden in 125 jaar is veranderd – en inderdaad, soms juist niet.
Leiden. De geschiedenis van een Hollandse Stad.
Hoofdredactie prof. dr. R.C.J. van Maanen, beeldredactie mw. drs. I.W.L. Moerman, eindredactie drs. J.W.F. Metselaar. Uitgave Stichting Geschiedschrijving Leiden 2002-2004.
(vier delen, per deel 256 blz., formaat 20 x 28 cm, gebonden, rijk geïllustreerd, full color)
De ledenprijs voor de complete reeks van 4 delen is € 50,00 (prijs bij uitgave was € 180,00). De prijs voor niet-leden bedraagt € 60,00. De delen 2, 3 en 4 zijn ook los verkrijgbaar; per deel € 12,50 voor leden, € 15,00 voor niet-leden.
Aan het begin van de twintigste eeuw beschreef de Leidse hoogleraar P.J. Blok in vier delen de geschiedenis van Leiden. Een eeuw later werpen nieuwe kennis en inzichten, moderne onderzoekstechnieken en eigentijdse vragen een nieuw licht op de Leidse geschiedenis. Deze is beschreven in een nieuw vierdelig werk: Leiden. De geschiedenis van een Hollandse stad. Een team van redacteuren en auteurs heeft een wetenschappelijk verantwoord werk tot stand gebracht, geschreven voor een in de Leidse geschiedenis geïnteresseerd publiek.
Deel 1: Tot 1574 (onder redactie van dr. J.W. Marsilje)
Het eerste van de vier delen behandelt de geschiedenis van de stad tot het ontzet in 1574. Het schenkt onder meer aandacht aan de groei van de stad, de ontwikkeling van bestuursorganen, de textielindustrie, het harde leven en de zorg voor de medemens, en het kerkelijke en culturele leven.
Deel 2: 1574 – 1795 (onder redactie van prof. dr. S. Groeneveld)
Het tweede deel behandelt de geschiedenis van de stad vanaf het Ontzet in 1574 tot de omverwerping van het regentenregiem in 1795. Het schenkt onder meer aandacht aan de groei van de stad, de bevolkingsontwikkeling, het succes en het verval van de textielindustrie, de kerkelijke twisten en de culturele bloei in de Gouden Eeuw.
Deel 3: 1795 – 1896 (onder redactie van mw. dr. B.M.A. de Vries)
Het derde deel behandelt de geschiedenis van de stad vanaf de politieke omwenteling in 1795 tot de gebiedsuitbreiding in 1896. In die periode is de stad uit een economisch dal gekropen en dienden middenstanders en arbeiders zich aan als te respecteren medeburgers. De Kerk kende een grote verscheidenheid en het sociaal-culturele leven bloeide als nooit tevoren.
Deel 4: Vanaf 1896 (onder redactie van prof. dr. J.C.H. Blom)
Het laatste deel behandelt Leiden in de twintigste eeuw, een tijd van groei en grote veranderingen. De stad trad buiten de singels en groeide in omvang en inwonertal. De binnenstad veranderde aanzienlijk, maar de historische vormen bleven duidelijk zichtbaar. De industrie verdween, maar Leiden werd een centrum van dienstverlening. Nieuwe vormen van onderwijs kwamen naast de universiteit, die steeds nadrukkelijker aanwezig was. De kerk trad terug. Individuele keuzes bepaalden meer en meer het kerkelijke, sociale en culturele leven. Algemeen kiesrecht en democratisering leidden tot ander beleid.
Ongehoord! Hoe de SP het integratiebeleid op de politieke kaart zette
Cor Vergeer
(224 pagina's, softcover)
HVOL-ledenprijs: € 12,50 (winkelprijs € 15,00).
Voormalig gemeenteraadslid voor de SP in Leiden en één van de grondleggers van die partij in de Sleutelstad: Cor Vergeer (1946–2021) blikt in 'Ongehoord' terug op de lange strijd die de SP voerde om de integratieproblematiek op de kaart te zetten; eerst op lokaal en later op nationaal niveau. Het boek biedt een historische reconstructie van het integratiedebat van de jaren tachtig tot nu en vormt een pleidooi voor eerlijk politiek debat en een actief en sociaal integratiebeleid.
De Stem van Leiden – Vierentwintig levensverhalen
(112 pagina's, genaaid gebonden en met leeslintje)
HVOL-ledenprijs: € 12,50 (winkelprijs € 15,00).
Onze kennis over het verleden is meestal gebaseerd op schriftelijke bronnen. Maar daardoor weten we juist een heleboel niet, zoals de dagelijkse en bijzondere dingen uit het leven van mensen en hoe zij aankijken tegen wat zij hebben meegemaakt. Veel Leidenaren hebben een levensverhaal dat eigenlijk niet verloren mag gaan. Maar tot nu toe zijn deze nauwelijks bewaard voor volgende generaties. Teneinde deze leemte te vullen, heeft de commissie ‘De Stem van Leiden (oral history)’ - onderdeel van de Historische Vereniging Oud Leiden - meer dan honderd oudere Leidenaars over hun dagelijks leven geïnterviewd.
Een selectie van vierentwintig van deze verhalen is gebundeld in een fraai boekje dat in opdracht van de HVOL is uitgegeven door Ginkgo te Leiden. Het kwam tot stand dankzij de medewerking van de geïnterviewde Leidenaars (in de eerste plaats) en een redactiecommissie bestaande uit Cees Meijer (coördinatie), Irene de Nooy, Mieke Okker en Maaike van Soest. Corrector was Roelof Hoving, Piet de Baar deed de historische toetsing.
Als de bom valt - Sporen van de Koude Oorlog in Leiden en omgeving
Ruurd Kok
HVOL-ledenprijs: € 12,95 (winkelprijs € 15,00).
Schuilbunkers, noodwaterkeringen en luchtwachttorens zijn slechts enkele bouwwerken die in Leiden en omgeving herinneren aan de Koude Oorlog. Op meerdere plekken in de regio zijn stille getuigen te vinden van de periode waarin de grote machtsblokken elkaar en de wereld in een ijzige greep hielden en die in december 1991 eindigde met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.
Het is een periode die nog niet eens zo lang geleden is, maar omgeven wordt door een waas van geheimzinnigheid. Het is verrassend te ontdekken op hoeveel plekken in onze dagelijkse omgeving maatregelen werden genomen vanwege de dreiging van een atoomoorlog. Plekken die soms onherkenbaar zijn, een tweede leven kennen of nog steeds in gebruik zijn.
Als schrijvend archeoloog gaat Ruurd Kok (1969) op zoek naar sporen van de Koude Oorlog en naar het verhaal achter deze stille getuigen. De verhalen laten zien welke gevolgen de internationale spanningen hadden voor de Leidse regio.
Basis voor deze bundel vormen artikelen die eerder in het Leidsch Dagblad zijn verschenen.
Het Vrüntbuuc van Jan van Hout: facsimile-uitgave van het album amicorum van Jan van Hout
Chris L. Heesakkers
HVOL-ledenprijs: € 7,50 (winkelprijs € 15,00).
Uitverkocht
Jan van Hout (1542-1609) leeft in de geschiedenisboekjes voort als onvermoeibaar dienaar van zijn geboortestad Leiden: hij was decennia lang stadssecretaris, sleepte de stad door de Spaanse belegering, en stond aan de wieg van de universiteit. In zijn Vrüntbuuc of album amicorum laat Jan van Hout zich nadrukkelijk van een heel andere kant zien en treedt hij naar voren als de kunstminnaar die hij óók was. Aan het Vrüntbuuc hebben 26 tijdgenoten van Jan van Hout bijgedragen, die hem eren als baanbreker van de volkstalige poëzie. Onder de met zorg geselecteerde geestverwanten bevinden zich zijn vrienden Janus Dousa en Justus Lipsius, maar ook beroemdheden als Roemer Visscher, Dirk Volkertz. Coornhert en Christophorus Plantijn droegen hun steentje bij.
Ter herinnering aan de 400ste sterfdag van Jan van Hout in 2009 verscheen deze facsimile-uitgave van het Vrüntbuuc, waarvan het origineel zich bevindt in De Lakenhal. Deze luxe editie is bezorgd door neolatinist Chris L. Heesakkers. Hij maakte de transcripties en vertalingen, die hij voorzag van uitgebreid en deskundig commentaar.
Leiden 40|45
Hans Blom en Alphons Siebelt,
HVOL-ledenprijs: € 8,00.
Uitverkocht
Leiden 40|45 is een tijdsdocument dat werd samengesteld door de historici Hans Blom en Alphons Siebelt. Bij de samenstelling van 'Leiden 40|45' stelden zij zich de vraag: 'Wat was er van de oorlog te zien in Leiden?'
In het op kloek formaat uitgegeven boek van 128 pagina's schetsen Blom en Siebelt in chronologische volgorde en aan de hand van acht thema's, een beeld van het leven in de sleutelstad in de oorlogsjaren. Dankzij oproepen in de media leverden ook veel particulieren een bijdrage aan de totstandkoming van dit unieke boek.
De taal van Rembrandt. De kunst van het overtuigen
HVOL-ledenprijs: € 7,00.
De publicatie is opgesteld door het Instituut voor de Nederlandse Taal. Centraal staat de vraag: hoe zorgde Rembrandt ervoor dat hij overtuigde in zijn schilderijen? Het gaat onder meer over emotie, deskundigheid, beweging, gelaagdheid, kleurgebruik, symbolen, gebaren en licht- en schaduweffecten. Het werkje bevat onder andere 63 zeventiende eeuwse schilderstermen.
Petrus, Paulus, Peurbakken & Pauwenpakjes
Jos van den Broek, 
HVOL-ledenprijs: € 15,00 (winkelprijs € 19,50).
PPP en P, zoals Van den Broek zijn bundel zelf noemt, is diens vierde boek over Leiden. Het bevat veertig antwoorden op Leidse vragen die de auteur zichzelf ooit stelde. Hij ging op zoek naar antwoorden en legde zijn speurwerk vast in verhalen. Een van de favorieten van de schrijver zelf is het verhaal over zijn zoektocht naar de oorspronkelijke gerechtelijke stukken van de veroordeling van de Leidse gifmengster Goeie Mie.
Van gilde tot ROC, Geschiedenis van het vakonderwijs in de stad Leiden
Anneke Boot 
HVOL-ledenprijs: € 25,00 (winkelprijs € 30,00).
'Van gilde tot ROC' begint bij het leren van een vak in gildeverband in de veertiende eeuw en eindigt bij het beroepsonderwijs in de eenentwintigste eeuw. Het Leidse vakonderwijs staat in het boek centraal. De bijzondere verhalen over gilden en scholen zijn gebaseerd op veelal nog niet eerder gebruikt archiefmateriaal. Daarnaast worden landelijke ontwikkelingen behandeld om beter te begrijpen wat zich lokaal afspeelde. De lezer leert de stad Leiden op een heel andere manier kennen. De vele illustraties in het boek zorgen voor een plezierige lees- en kijkervaring.
Jantjes van Leiden, Het verhaal van de Kweekschool voor Zeevaart
Rudie Kagie 
HVOL-ledenprijs: € 10,00 (winkelprijs € 15,00).
Dominee Abraham Rutgers van der Loeff was zijn tijd ver vooruit toen hij in 1855 het plan voor een Kweekschool voor Zeevaart in Leiden lanceerde, bedoeld om 'vagebonderende straatjongens' in Leiden zicht op een betere toekomst te bieden. In 1986 publiceerde Kagie al over geschiedenis van de Kweekschool voor Zeevaart in Leiden. De versie anno 2017 behelst een verdieping van de eerder uitgevoerde studie. Kagie raadpleegde hiervoor de dagboeken van Rutgers van der Loeff en stuitte op allerlei bronnen die niet eerder voor publicaties werden gebruikt. ''De geschiedenis van de Kweekschool voor Zeevaart is veel boeiender dan ik me dertig jaar geleden realiseerde'', aldus Kagie.
Waardeiland 100 jaar
F. van Wel, R.S. Soeters e.a. 
HVOL-ledenprijs: € 5,00 (winkelprijs € 7,95).
Uitverkocht
Het boek behandelt met name de geschiedenis van het Waardeiland vanaf de opening van het Rijn-Schiekanaal in 1919. Aandacht krijgen onder meer de tuinderijen en de meer en minder bekende industriebedrijven en scheepswerven, zoals Scheepswerf Gebr. Boot, Glazuurfabriek Kanton, de Grofsmederij en Kunsthars verwerkend bedrijf Tilliard. Roeivereniging Asopos had haar botenloods in de eerste jaren van haar bestaan op het eiland. Het grootste deel van het boek is gewijd aan de bestemming tot woongebied, de projectontwikkeling en de verschillende bouwfasen.
Heinrich Witte. Een prominent hortulanus van de Leidse Hortus Botanicus
Rinny E. Kooi 
HVOL-ledenprijs: € 10,00 (winkelprijs € 12,50).
Heinrich Witte (1829–1917) werkte bijna 45 jaar als hortulanus bij de Hortus Botanicus in Leiden. Hij zorgde door zijn vele internationale contacten voor een voortdurende uitbreiding van de collectie planten. Ook de renovatie en uitbreiding van de kassen kunnen aan hem toegeschreven worden. In het boek worden zijn leven en werk beschreven.
Leiderdorp tijdens de 80-jarige Oorlog
HVOL-ledenprijs: € 20,00 (winkelprijs € 29,95).
Uitverkocht
In acht hoofdstukken worden thema’s uit de geschiedenis van de Leiderdorpse samenleving tijdens de Tachtigjarige oorlog behandeld, met de nadruk op de periode 1597 tot 1648. Midden in die periode werd (zoals elders in Holland) in 1622 een register van het Hoofdgeld opgesteld, dat een inventarisatie biedt van de hele bevolking. Dit kan als de denkbeeldige ruggengraat van het boek worden beschouwd. Daarom is een editie daarvan als bijlage achter in het boek opgenomen.
Ramses Shaffy en zijn Leidse jaren, 25 verhalen en 2 wandelroutes
Peter van der Geer
HVOL-ledenprijs: € 7,50 (winkelprijs € 9,95).
Ramses Shaffy woonde van zijn zesde tot en met zijn achttiende jaar in een pleeggezin in Leiden. Op 15 juni werd aan de zeezijde van het station een monument voor hem onthuld. Voor de crowdfuncing van dit monument schreef Peter van der Geer een boekje met 25 anekdotes over Shaffys Leidse jaren en de bijbehorende plaatsen in Leiden en omgeving. Met behulp van de kaartjes voor- en achterin het boekje kunnen wandelroutes langs deze plaatsen worden samengesteld.
In Leiden moet het anders. Geschiedenis van een SP-afdeling 1970-1982
Bart van der Steen 
HVOL-ledenprijs: € 15,00 (winkelprijs € 19,00).
Met de leus "In Leiden moet het anders en anders is de SP” voerde de SP in 1982 campagne voor de Leidse gemeenteraad. Met succes, want na twaalf jaar actievoeren veroverde de afdeling haar eerste gemeenteraadszetel. Tussen 1970 en 1982 veranderde de SP van een kleine maar enthousiaste groep revolutionairen in een lokaal gewortelde actiepartij. Bart van der Steen reconstrueert alle grote acties en campagnes van de Leidse SP-afdeling in de jaren zeventig en plaatst ze in een bredere context. Hij laat zien hoe de partij zich ontwikkelde, wat het betekende om lid te zijn van de SP en hoe lokale Leidse acties zelfs invloed hadden op het landelijke beleid. De geschiedenis van de Leidse SP maakt duidelijk hoe belangrijk de afdelingen waren voor de doorbraak van de partij.
Het Welvaren van Leiden, De open samenleving van Pieter de la Court
Arthur Weststeijn 
HVOL-ledenprijs: € 2,50.
Pieter de la Court, geboren in Leiden als zoon van Vlaamse migranten, was een van de belangrijkste schrijvers over politiek en economie tijdens de Nederlandse Gouden Eeuw. Al tijdens zijn studie aan de Leidse universiteit begon hij een eigen bedrijf in de lakenhandel, waarmee hij uitgroeide tot een van de succesvolste ondernemers van zijn tijd. Maar hij was ook een vrijdenker die geen blad voor de mond nam en vol overgave pleitte voor religieuze tolerantie, immigratie, vrijhandel en democratisering. Pieter de la Court was een tot de verbeelding sprekende Leidenaar met opvattingen die nog altijd actueel zijn.
Het Welvaren van Leiden brengt Pieter de la Court vierhonderd jaar na zijn geboorte weer tot leven en markeert zijn relevantie voor het hier en nu. Door actuele uitdagingen in historisch perspectief te plaatsen biedt dit boekje, gebaseerd op de Pieter de la Courtlezing van 2018, inspiratie om ook in onze onvoorspelbare wereld pal te blijven staan voor de open samenleving die Pieter de la Court verdedigde.
Historische Canon van Leiden
Auteurs: J.C.H. Blom, R.C.J. van Maanen en C.B.A. Smit. Uitgave Stichting Geschiedschrijving Leiden 2008.
(160 pagina's, formaat 17 x 24 cm, softcover, uitbundig geïllustreerd)
De 'Historische Canon van Leiden' is nu voor leden en niet-leden te koop voor de historisch lage prijs van € 7,50 (prijs bij uitgave was € 15,00).
De Nederlandse versie is uitverkocht. De ‘Historical Canon of Leiden’ is nog wel verkrijgbaar; ideaal voor uw buitenlandse familieleden en vrienden!
Leiden heeft een rijke geschiedenis. De Historische Canon van Leiden doet in kort bestek de hoofdlijnen van de geschiedenis van Leiden en de hoogte- en dieptepunten daarin, uit de doeken.
In 35 zogenoemde vensters worden de belangrijkste sleutelmomenten en ontwikkelingen van de stad behandeld aan de hand van concrete gebeurtenissen, gebouwen, personen of beelden. Deze benadering is bekend van de Canon van Nederland. De Historische Canon van Leiden biedt echter meer. Hij bevat tevens een geschiedenis van de stad in vogelvlucht, een lopend verhaal, waardoor de vensters van een context worden voorzien. Bovendien is er een uitvoerige en overzichtelijke lijst van treffende gebeurtenissen, belangrijke personen en markante gebouwen (inclusief stadsplattegrond). Voor wie meer wil weten, is er een wegwijzer naar onder meer boeken, musea en websites. Het is kortom een complete gids voor iedereen die iets wil weten over de geschiedenis van Leiden.
Kleine geschiedenis van de hutspot
Jacques Meerman 
HVOL-ledenprijs: € 12,50 (winkelprijs: € 14,95).
Het is misschien wel het bekendste Nederlandse gerecht: hutspot. Niemand weet wat de oorspronkelijke ingrediënten waren. Volgens sommigen zaten er pastinaken in, volgens anderen gember en volgens wéér anderen vis. Hoe dan ook, het gerecht is onlosmakelijk verbonden met het Leids Ontzet van 1574 en dus met de Nederlandse vrijheidsoorlog. De Kleine geschiedenis van de hutspot laat zien hoe de culinaire en sociaal-politieke geschiedenis met elkaar verknoopt zijn.
De Leidse kermis, een zaak van formaat
Rens Heruer
Verlaagde HVOL-ledenprijs: € 12,50.
De kermis en 3 oktober zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Je hebt geen Leidens Ontzet gevierd zonder op de kermis te zijn geweest. Het boek geeft in woord en beeld de geschiedenis van de Leidse kermis weer.
Oorlogsdagboek van Han de Wilde 1940-1945. Sa
evis tranquillus in undis.
A.D. van Berge Henegouwen, J.A. van Doorn-Beersma
HVOL-ledenprijs € 13,00.
Op 20 mei 1940, begint de Leidse middenstander Han de Wilde (1907 - 1974) in de woning boven zijn manufacturen- en beddenzaak in de Breestraat met notities in een cahier over de oorlog die tien dagen eerder is uitgebroken. Op 15 augustus 1945, elf schoolschriften verder, sluit hij zijn dagboek af met het woord: vrede! In die tussenliggende periode legt de Leidse ereburger nauwgezet vast, wat hij verneemt via radio, kranten en propaganda- en verzetsblaadjes over de Tweede Wereldoorlog.
Gids voor Leiden in de Tweede Wereldoorlog
Alphons Siebelt
HVOL-ledenprijs € 8,00.
De Gids voor Leiden in de Tweede Wereldoorlog bevat een lijst van ongeveer 650 adressen in Leiden en Oegstgeest met een toelichting over bijbehorende gebeurtenissen in oorlogstijd.
De toegevoegde informatie is bijzonder gevarieerd, zodat een goed beeld ontstaat van de gevolgen van de oorlog voor de stad en zijn bewoners op verschillende gebieden.
Jan van Houts nalatenschap
Karel Bostoen
HVOL-ledenprijs € 2,50 (winkelprijs: € 15,00).
Wat wilde stadssecretaris Jan van Hout (1542-1609) dat er na zijn dood met zijn geld en goederen gebeurde? En wat lag en stond er allemaal in zijn huis aan de Nonnensteeg toen hij overleed? De uitgave Jan van Houts nalatenschap maakt geeft hierop antwoord. Een heldere inleiding, foto's van het document, een diplomatische transcriptie en een hertaling zorgen ervoor dat Van Houts laatste wil en de inventaris van zijn boedel nu voor iedereen toegankelijk zijn.
Leids Jaarboekje 
HVOL-ledenprijs per boekje:
1904 - 1920: € 10,00 (thans geen voorraad)
1921 - 1930: € 7,50 (thans geen voorraad)
1931 en later: € 5,00 (op voorraad: 1943 - 2020)
Jaarboek der Sociale en Economische Geschiedenis van Leiden e.o. 
HVOL-ledenprijs € 5,00.
Het laatste nummer van het Jaarboek der Sociale en Economische Geschiedenis van Leiden e.o. van de Stichting Dirk van Eck verscheen in 2013. Er zijn nog enkele nummers verkrijgbaar, ook van eerdere Jaarboeken.
Bestellen? Stuur een e-mail naar: