13. Steinenburg

 

	Stadskaart
Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

beginnende met het huys van Evert Jansz. Kramer (i.m.: Harman van de Vecht), genaempt De Gecroonde Hoet, gelegen aen de zuydtsijde van de Bredestraet opten hoeck van de corte Dieffsteech onder 't bon van 't Vleyshuys / zuytoostwaerts aen lopende tot aen de corte Pieterskerckstege / van daer overspringende / begint weder met het huys van de wede. van Jan Joosten (i.m.: nu Michiel Tomasz. van Poelgeest), genaempt De Maersman, staende aen de noortsijde van de Bredestraet op den houck van de Maersmansstege onder 't bon van Gasthuysvierendeel / loopt noordtwaerts aen / eyndende met de huysinge van Willem Pouwelsz. van Thorenvlyet (i.m.: nu de wede. van Meyndert Jansz. van Aeckeren) op den houck van de Mandemaeckersteege.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 10, 19-07-1608)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Begint mitte Blaeuwe Steen / beyde de zijden van de Bredestraet tot de Mandemaeckers- ende Diefstegen toe / plach te hebben huysen of cameren 17.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 11 vso)

Op 15-10-1592 wordt de buurtkaart door het Gerecht na correctie goedgekeurd.

(SA II inv. nr. 46 fol. 243)

In 1587 verzoeken de gebuyren aen de Bredestraet tusschen St. Katrijnen gasthuys ende den blaeuwen steen dat de schoenmakers die iedere zaterdag markt houden, voortaan hun kramen op de middelwech (d.w.z. in het midden van de straat) plaatsen, zodat er vrije loopruimte is tussen huizen en kramen. Het Gerecht besluit hiertoe bij wijze van proef (zie ook 'Buurthouden', pag. 120).

(SA II inv. nr. 45 fol. 9, 27-11-1587)

Op 12-05-1601 wordt Pieter Huygensz. du Boys benoemd als buurtheer. Hij wordt als eerste voorgedragen naast Jeroen Gerijtsz. antycksnijder en Jan Jacobsz. van der Bies.

(SA II inv. nr. 49 fol. 246 vso)

In 1607 klagen de gehuisden op de Voldersgracht (nu Langebrug) aan de (oostelijke) Breestaatzijde tussen de Diefsteeg en de Pieterskerk(choor)steeg dat zij buiten de buurschap van Steinenburg worden gehouden, terwijl de huizen aan de Breestraat voor het merendeel hun achteruitgang op de Voldersgracht hebben. Dat betekent dat de woningen aan de gracht in de versamelinge ende bepalinge der selve gebuyrten behoren me(e)genomen ende innegelijft te werden. Men wil dus bij Steinenburg worden ondergebracht. Het Gerecht wil eerst het advies inwinnen van de buurtheer, Jan Gerritsz. antieksnijder en zijn raden. Kennelijk voelt het buurtbestuur er niet voor om de bewoners van de Voldersgracht tot de buurschap toe te laten, want tenslotte beslist het Gerecht dat de suppl(iante)n zullen hebben patientie (geduld) ende voor alsnoch blijven in de gebuyrte daer sij tot desen dage toe in hebben geweest (zie ook 'Buurthouden', pag. 69).

Volgt hier de integrale tekst van het verzoek van de bewoners (ELO, SA II inv. nr. 1221):

De heer van de gebuyrte van thartochdom van Steuenburch

Aen de E. heeren Burgemeesteren ende Regierders der Stadt Leyden

Remonstreren mit schuldige Reverentie uwer onderdanige Ingesetenen burgers ende poorters deser Stadt hieronder genoemt / hoe dat sij gehuyst zijnde off ter huyre wonen op de Volresgrafte aen de Bredestrate zijde begrepen tusschen de Corte Kercstege ende de Corte Dieffstege, zijnde in tamelicken getale / ende nochtans geslooten uyt de insamige der gebuyrte van de voors. Bredestrate daer over Jeroen Gerytsz. antycksnijder jegenwoordich vercoren heer is / hem streckende ten wedersijden der Bredestraet voor een gedeelte boven ter eenre sijde van den houck van de Mandemaeckersstege totten houck van de Maersmanstege / over springende totten voors. houck der Ste. Pieterskercstege totten houck van de voors. Corte Dieffstege / ten welcke gebuyrte de voors. hare woonhuysen als meestendeel van voren achter op de voors. Voldersgrafte uytcomende behooren te responderen ende in de versamelinge ende bepalinge der selve gebuyrten behoren megenomen ende innegelijft te werden / Opdat alle behoorlicke gebuyrlicke ordonnantien ende conditie / bij uwer E. daer op uytgegeven / eerlicken ende buyrlicken onder het ontsach van den heer bij hun suppln. als goede innewonende ende toegeneychde ingesetenen vortsaen mogen werden onderhouden / ende sij in tijden des noots mogen verstaen ende erkennen mit wien sij gebuyrte ende buyrschap moeten houden / ende buyrlicke diensten ende lasten sullen sijn onderworpen / Opdat alle confusie onder henluyden te resulteren eerlicken mach werden verhoet / Twelck zij supplianten niet en hebben connen nalaten uwer E. aen te dienen ende voor te dragen / Ende mit eenen te versoucken ende te bidden / Regard nemende op tgene voors, staet dat uwer E. gelieven mit goede kennisse van saecken int voors. begrip der gebuyrte des gedeelte van de Bredestraet als daer aen mitte voors. hare woon ende achterhuysen ende verbonden sijnde / den Suppl(i)anten inne te lijven ende selve gebuyrte mit haer getal te vergrooten / Off op hun Suppl(ia)t(e)n getal al sulcke ordre te stellen als uwer E. tot henluyden gemeyne buyrlicken rust, vrede ende eeuwicheyt noodich sullen vinden (...) willende hun suppl(ianten) daer toe verleenen behoorlicke apostille of acte in forma daer toe diende / Twelck doende ende was ondergeteyckent Huych Ariensz., Jaecques Bato, Charles Tryon, Jan B. L., Jakesmyne, Cornelis Pietersz., Franchoys Marcusz. Veymoet, Jan Herwijn.

Opte margine stont geapostileert: Sij gestelt in handen van de Heer van de buyrt van t'hartochdom Steuenburch omme tselve mit sijne Raeden te communiceren ende van haer goetduncken die van de Gerechte tadviseren ten eynde alsdan mach werden gedisponeert als bevonden sal werden te behoren. actum opt Raethuys desen ije July Ao. XVIc zeven. Onder stont mij jegenwoordich. Ende was ondergeteyckent J. van Swanenburch. Vorder Stont Die van de Gerechte der Stadt Leyden, gezien tadvijs van de voors. Heere hebben geordonneert dat de suppl(iante)n zullen hebben patientie ende voor alsnoch blijven in de gebuyrte daer sij tot desen dage toe in hebben geweest. Aldus gedaen in hare vergaderinge opten vje Septembris Ao. XVIc ende zeven. Onder stont mij jegenwoordich. ende was ondergeteykent J. van Swanenburch.

Tot welke buurt de grachtbewoners behoorden, is onduidelijk. De betrokken bewoners moeten inderdaad geduld oefenen, want pas veertien jaar later wordt - na een nieuwe klacht - besloten om het zuidelijk deel van het bedoelde grachtgedeelte (grenzend aan de hoek van de Pieterskerkchoorsteeg) bij de buurt  Oost Kerstenrijk onder te brengen, terwijl het noordelijk deel (grenzend aan de hoek van de Diefsteeg) bij de buurt  Prily wordt gevoegd.

(SA II inv. nr. 1221 sub dato en inv. nr 1216 fol. 54 vso - 55, 24-06-1621, zie ook Prily en Oost Kerstenrijk)

Bewaard is gebleven een buurtkaart van 32 x 66 cm op perkament, voorstellende in perspectief de Breestraat vanaf de Diefsteeg en de Mandemakersteeg tot aan het eind bij de Maarsmansteeg en de Pieterskerkchoorsteeg. Op de achtergrond is de Blauwe Steen duidelijk zichtbaar. De gekleurde tekening zou uit het eind van de 16e eeuw dateren (zie ook 'Buurthouden', afbeelding pag. 45).

(Collectie Bodel Nyenhuis; moderne kopie in Lakenhal, zie Cat. van Voorwerpen 1924 no. 39)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Boys, Pieter Hugensz. du -	12-05-1601	1	v	*
Gerytsz., Jeroen -	06-07-1606	1	v?	*
Henricxz., Jan -	19-07-1608	-	†	*
Verboom, Jacob Willemsz. -	27-10-1622	2	†	*
Ackeren, Meynart Jansz. van -	31-08-1634	2	†
Warmont, Pieter Joostenz. -	16-05-1647	3	†
Cuneus, de Hr. Johan -	23-09-1660	1	†
Pla, Dr. Adryaen le -	28-09-1673	2	†	*
Smith, Mouritius -	12-09-1675	3	†
Thiele, Mr. Adriaen -	21-12-1695	1	†	*
Drabbe, Adriaan -	05-06-1727	1	v
Gerwen, Mr. Simon van -	25-07-1732	1	†
Alphen, de Hr. Mr. Nicolaas van -	07-11-1761	1	†
Mayne, Leonard de -	05-02-1784	1	†
Copper, Abraham Hercules -	17-12-1789	2	7	*

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006/2007	Buurthouden	www.oudleiden.nl