In verband met het vertrek in maart 2026 van ons bestuurslid Evenementen zijn wij op zoek naar een kandidaat voor deze bestuursfunctie. Belangstellenden kunnen zich tot 1 december 2025 per e-mail aanmelden bij Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., onder vermelding van een motivatie en andere relevante gegevens. 

Na afloop van de reactietermijn volgt een selectieprocedure, waarna het bestuur een kandidaat voordraagt tijdens de Algemene Ledenvergadering van de HVOL in maart 2026.

Van het bestuurslid Evenementen wordt verwacht:

• Bereidheid tot het bekleden van een bestuursfunctie in algemene zin, met als specifieke verantwoordelijkheid het verzorgen van lezingen en excursies.
• Leiding geeft aan de leden van de Commissie Lezingen en de Commissie Excursie.
• Dat deze vooral lezingen organiseert voor leden en belangstellenden van de HVOL. 
• Ten behoeve van de lezingen locaties bespreekt en de contacten met de beheerders daarvan onderhoudt. 
• In samenwerking met het bestuurslid Communicatie de publiciteit over de lezingen verzorgt, via de verschillende communicatiekanalen van de HVOL en de lokale, regionale en sociale media.
• Actief is tijdens evenementen als de Dies van de HVOL en de Open Monumentendagen.

Het vertrekkende Bestuurslid Evenementen werkt het nieuwe bestuurslid in, en staat deze met raad en daad terzijde.

OPROEP: weet u een geschikte kandidaat, dan vragen we u een bericht te sturen naar: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Tijdens de Dies van de Historische Vereniging Oud Leiden kregen Bert Lever en Jaak Slangen uit handen van voorzitter Gerda van den Berg het zogeheten Leidse Lakenloodje uitgereikt. Dit ereteken, een replica van een zestiende-eeuws lakenloodje, is bestemd voor mensen die zich op een uitzonderlijke wijze inzetten voor de Historische Vereniging Oud Leiden.

Bert Lever
De jury heeft voor de Oud Leidenprijs van de Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL) veel nominaties voor deze prijs ontvangen. Dit jaar zat daar een bijzondere nominatie bij, namelijk voor de Uitgeverij Ginkgo en in het bijzonder Bert Lever, de drijvende kracht achter deze Leidse uitgeverij. Uitgeverij Ginkgo voldoet echter niet aan de formele criteria voor de Oud Leiden Prijs. Maar omdat zowel de jury als het bestuur van de Vereniging het roerend eens waren over de bijzonder belangrijke bijdrage die Bert Lever met zijn uitgeverij levert voor de historie van Leiden, verdient hij wel een lakenloodje.

Jaak Slangen
Sjaak Slangen overhandigde tijdens de Dies het Leids Jaarboekje aan de burgemeester. Dit is tevens de laatste editie waaraan hij heeft meegewerkt. Zijn betrokkenheid bij de Leidse sociaaleconomische geschiedenis begon in de jaren tachtig. Vanaf 1987 was hij actief binnen de Dirk van Eckstichting, waarvan hij 26 jaar bestuurslid was. Ook was hij redactielid van het Jaarboek der sociale en economische geschiedenis van Leiden en omstreken. Sinds 2013 maakte hij deel uit van de redactie van het Leids Jaarboekje. Jaak kreeg een Lakenloodje voor zijn
jarenlange belangeloze en toegewijde inzet voor de Leidse geschiedenis.

De film NICO is de winnaar geworden van de Oud Leiden Publieksprijs 2025. De prijs is een initiatief van de Historische Vereniging Oud Leiden en wordt iedere twee jaar uitgereikt.

De film NICO geeft een mooi tijdsbeeld van Leiden uit vooral de jaren ‘50 en ‘60 van de vorige eeuw, gecomponeerd uit foto’s van de Leidse fotograaf Nico van der Horst, met bijpassende Hollandse muziek. De film is gemaakt door de kleinzoon van Nico van der Horst, André Kapaan en zijn partner Sabine van Nimwegen, en heeft meerdere voorstellingen beleefd in bioscoop Trianon.

Voor de Oud Leiden Publieksprijs 2025 kon het publiek kiezen uit een vijftal nominaties door een onafhankelijke jury. Deze zijn geselecteerd uit de vele publicaties en evenementen in de voorafgaande jaren, die betrekking hebben op de historie van Leiden.

Naast NICO waren er vier andere nominaties:

• Historische atlas van Leiden, 1200 jaar ontwikkeling in zestig kaarten
• Sporen van Drie October. Tastbare herinneringen van beleg en ontzet van Leiden
• Het toneelstuk Beleg, een hertaling van een 18e-eeuws stuk
• De Jubileumviering van 3 oktober 2024

De prijs voor de winnaar, een oorkonde en een bedrag van € 1000,-, is zaterdag 1 november uitgereikt door de voorzitter van de HVOL tijdens de dies van de Vereniging in de Hooglandse Kerk.

Read more …

De gemeente Leiden sluit dit jaar af met een financiële meevaller. Daarom pleit de Historische Vereniging Oud Leiden voor het gebruik van deze meevaller om het glas-in-beton kunstwerk in het voormalige Belastingkantoor te redden. Daarom heeft de HVOL een brief geschreven aan de Leidse gemeenteraad, die is hieronder terug te lezen.

In de afgelopen periode heeft de Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL) met het college gesprekken gevoerd over het behoud van het kunstwerk ‘Glas-in-beton’, afkomstig uit het voormalige Belastingkantoor, later Stationsplein 107. U heeft erkend dat dit object een mooie bestemming waardig is en ook dat het een passende plek zou kunnen krijgen in de nieuwbouw aan de Morssingel. Voordat het voormalige Belastingkantoor is gesloopt is het kunstwerk zorgvuldig uit het gebouw verwijderd en elders in de stad opgeslagen.

De extra investering die voor het plaatsen nodig is, kon helaas niet door de gemeente worden bekostigd. Hierdoor dreigt een patstelling te ontstaan en uiteindelijk zou een erkend waardevol kunstwerk in een kelder achter blijven. De waarde en uniciteit van het kunstwerk is echter zo groot dat wij als historische vereniging een aantal sponsors bereid hebben gevonden om een deel van het benodigde budget bij te dragen. Voor een plaatselijke vereniging is deze opdracht echter te groot om het volledige benodigde bedrag bij elkaar te krijgen.

Vorige week meldde de wethouder Financiën dat de gemeente dit jaar kan afsluiten met een financiële meevaller van € 3,4 miljoen. Dit blijkt uit de tweede voortgangsrapportage over het lopende jaar. De Historische Vereniging Oud Leiden wil bij deze u dringend verzoeken om een klein deel van deze meevaller aan te wenden voor de extra kosten voor het herplaatsen van het kunstwerk Glas-in-beton. Wij roepen u op om deze kans te benutten, gun een klein deel van dit voordeel voor een culturele duurzame bestemming. Leiden is immers rijk, maar helaas arm aan waardevolle en bijzondere kunstwerken uit de 20e eeuw.

Oktober, de landelijke Maand van de Geschiedenis, heeft ook een Leids historisch programma. Op de zaterdagmiddagen van 11, 18 en 25 oktober zijn er telkens om 13.00 uur lezingen en films in de StadsKamer aan de Nieuwstraat 7.

De Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL) en de Leidse Video en Smalfilmliga (LVSL) hebben dit programma samengesteld, in samenwerking met StadsLab Leiden.

Zaterdag 11 oktober is het thema: de Meelfabriek en Leidse industrie. Frits van Oosten, schrijver van een vorig jaar verschenen boek over dit ooit grootste industriële bedrijf van Leiden, houdt een lezing. Hierna volgen korte films over Leidse historische (fabrieks-) gebouwen.

Zaterdag 18 oktober staan oude Leidse liedjes op het programma. Dat de geschiedenis van Leiden zich ook leert kennen door te zingen, blijkt uit het ooit zo populaire liedboekje Het Leydsche Vreugden-Hof (ca. 1662-1667). Universitair docent Olga van Marion zal vertellen over de rijke inhoud van deze bundel: over wandelen over de markt, tot een bezoek aan herbergen in de omgeving; van een vrolijk kermislied, tot een liefdesliedje op het Steenschuur. Natuurlijk zal er samenzang zijn van enkele oer-Leidse liederen. Voorafgaand aan de lezing zijn korte films met historische beelden van zingende Leidenaren te zien.

Zaterdag 25 oktober is gewijd aan Leidse vrouwen, met ontmoetingen tussen het Leidse Damescomité tot Zedelijke Verbetering van Gevangenen en zogenoemde ‘gevallen vrouwen’ die tussen 1886 en 1920 opgesloten zaten in het voormalige Pesthuis, dat toen dienstdeed als Rijkswerkinrichting. Marian Weevers, gepromoveerd op dit thema, houdt een lezing. Hierna wordt de film Goeie Mie vertoond, waarin het verhaal over de beroemde Leidse gifmengster Maria Catharina Swanenburg in een nieuw jasje is gestoken.

De StadsKamer, een initiatief van Stadslab Leiden i.s.m. Incluzio, is op deze zaterdagen geopend vanaf 12.00 uur. De toegang is vrij.

De Commissie Werk en Middelen buigt zich op 7 oktober over het raadsvoorstel Kaders ontwikkeling nieuwe muziekschool en aanvraag voorbereidingskrediet (RV 25.0058). Onderdeel van het voorstel is sloop van het huidige complex Oude Vest 45/Hazewindsteeg. Wij roepen u op alles in het werk te stellen om dit complex, dat door deskundigen als monumentaal is beoordeeld, te behouden.

Wij hebben als Historische Vereniging Oud Leiden op 1 februari 2025 een aanvraag bij het college ingediend om Oude Vest 45/Hazewindsteeg monumentaal te verklaren. Daarbij baseren we ons op het bouwhistorisch onderzoek dat in 2023 in opdracht van het college is uitgevoerd.

Dat onderzoek leverde een heldere conclusie op: "De hoge cultuurhistorische waarde van het complex is op basis van gaafheid en met name zeldzaamheid vooral gelegen in de periode 1925-1972 toen het verbouwd werd en in gebruik genomen als klooster met een eigen kapel. Aan de oudere structuren in het hoekpand (Oude Vest 45) wordt eveneens een hoge cultuurhistorische waarde toegekend omdat zij bijdragen aan de stedelijke ontwikkeling van rond 1611."

Naar aanleiding van de stukken die zijn voorgelegd bij het betreffende raadsvoorstel, heeft de partij Studenten voor Leiden technische vragen aan het college van B&W gesteld. In vraag 5 wordt geïnformeerd naar de status van het besluit over de monumentverklaring. Het college heeft daarop geantwoord dat men van plan is de aanvraag voor een monumentenstatus af te wijzen.

Zacht uitgedrukt zijn wij zeer teleurgesteld over het voorgenomen besluit van B&W. Op het moment dat de gemeente opdracht gaf voor het bouwhistorisch onderzoek, was al lang en breed bekend dat het complex in beeld was als nieuwe vestiging voor de muziekschool. Dát de gemeente de opdracht heeft gegeven, heeft op zijn minst de verwachting gewekt dat met de conclusies rekening gehouden zou worden. Het is teleurstellend dat de gemeente daar nu zo gemakkelijk afstand van neemt.

Met klem benadrukken we dat we óók ernstig verontrust zijn over dit voornemen. Vooral door de afwegingen die het college blijkbaar heeft gemaakt: "Naast het behoud van het erfgoed mogen ook andere belangen meewegen zoals het realiseren van het cultuurbeleid, een aantrekkelijk leefkwaliteit van de binnenstad, versterking van het Cultuurkwartier." Het college impliceert dat een aantrekkelijke leefkwaliteit en versterking van het Cultuurkwartier gebaat zijn bij het opofferen van gebouwen die volgens deskundigen het behouden meer dan waard zijn. Dat maakt alle waardevolle historische gebouwen in de stad vogelvrij.

Wij roepen u daarom op het college te verzoeken om het voornemen om het complex Oude Vest 45/Hazewindsteeg niet monumentaal te verklaren te heroverwegen. Wij realiseren ons terdege dat dit leidt tot wijziging van de mogelijkheden voor de muziekschool op die locatie. Uit eerdere discussies in de stad is ons gebleken dat er voldoende ideeën zijn om de daardoor ontstane puzzel te leggen.

Wie wint de Oud Leidenprijs 2025? De uitreiking van deze prestigieuze publieksprijs - tijdens de dies van de Historische Vereniging Oud Leiden op zaterdag 1 november in de Hooglandse Kerk - komt in zicht. Maar eerst is het publiek aan de beurt. Leden én niet-leden van ‘Oud Leiden’ kunnen tot en met 24 oktober hun stem uitbrengen op een van de genomineerden.

De volgende vijf publicaties/evenementen zijn na een zorgvuldige selectie uit het rijke aanbod van de afgelopen drie jaar door een onafhankelijke jury genomineerd. De jury stond onder voorzitterschap van erelid van Oud Leiden Gerard Kramer. Hieronder in willekeurige volgorde, met een korte onderbouwing door de jury:

• Boek:'Historische Atlas van Leiden, 1200 jaar ontwikkeling in zestig kaarten'
  Een mooi verzorgde uitgave die ontstaan en ontwikkeling van Leiden op een overzichtelijke en handzame wijze in woord en vooral beeld brengt. Rijk geïllustreerd.
• Toneel: ‘Beleg’. Het Beleg der Stadt Leyden van Lucretia van Merken uit 1774, fraai hertaald door Bart Vieveen en door hem geregisseerd, in 2024 opgevoerd in de Leidse Schouwburg ter gelegenheid van 450 jaar Leidens ontzet. Leidse geschiedenis met een actueel thema: dilemma’s en keuzes in tijden van oorlog en opstand.
• Evenement: Het grote Leidse volksfeest ‘3 oktober’ wordt ieder jaar gevierd, maar de editie van 2024, ter gelegenheid van 450 jaar bevrijding van Leiden, was een bijzondere, die met vele manifestaties de stad Leiden dagenlang in de ban heeft gehouden.
• Film: De film ’NICO’ is knap gecomponeerd met foto’s van Leiden van de bekende fotograaf Nico van der Horst, met bijpassende Hollandse liedjes/muziek. De film geeft een mooi tijdsbeeld van Leiden in met name de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw.
• Boek: ‘Sporen van Drie Oktober. Tastbare herinneringen van beleg en ontzet van Leiden’ van Ruurd Kok, een goed verzorgde publicatie die ook een vaak onderbelicht beeld geeft van de impact die de aanloop naar het ontzet van Leiden in de wijde regio heeft gehad. Parallel is ook een documentaire met deze titel gemaakt.

Stemmen kan via: Klik hier om te stemmen

De inzending van kandidaten voor de publieksversie van de Oud Leidenprijs 2025 sloot op 17 augustus. De oogst aan ‘producties’ uit de jaren 2022 t/m 2024 die op enige wijze met de geschiedenis van Leiden te maken hebben is behoorlijk groot en vertoont veel diversiteit.

Het is nu de taak van de jury onder leiding van HVOL-erelid Gerard Kramer om de inzendingen te onderzoeken en te beoordelen welke aan het publiek zullen worden voorgelegd. Het werk van de jury zal maximaal vijf nominaties opleveren, waarop door het publiek gestemd zal kunnen worden.

Over de genomineerden en over het stemmen wordt binnenkort nadere informatie gegeven, onder andere in een extra nieuwsbrief. Nu is het eerst tijd voor de jury om met wijsheid te oordelen.

De gemeenteraadsverkiezingen van 18 maart 2026 naderen en de meeste Leidse politieke partijen zijn momenteel bezig met het opstellen van hun verkiezingsprogramma’s. De Historische Vereniging Oud Leiden draagt daaraan graag bij door enkele aandachtspunten aan te reiken die betrekking hebben op het rijke erfgoed van onze stad.

Als vereniging die zich inzet voor het behoud en de beleving van het Leidse verleden, vragen wij aandacht voor het belang van zorgvuldig erfgoedbeleid. Monumentenzorg, archeologie, het historisch stadsbeeld en de versterking van historisch besef onder inwoners en bezoekers zijn geen vanzelfsprekendheden. Zij verdienen een prominente plaats in het gemeentelijk beleid.

Wij roepen de politieke partijen op om in hun programma’s het volgende op te nemen:

· Bij beslissingen die het uiterlijk van de stad betreffen, is de zichtbare geschiedenis áltijd een van de afwegingskaders. Zeker als er in de historische binnenstad veranderingen plaatsvinden, maar ook als er hoogbouw buiten de singels wordt gepland die zichtbaar is vanuit de binnenstad.

· Kenmerkende en gewaardeerde gebouwen moeten ook werkelijk zichtbaar zijn. We juichen het toe als een autoluwe binnenstad ervoor zorgt dat met name de kades langs historisch waardevolle panden vrij van auto’s zijn. Hiermee maken we van straten als onder andere het Rapenburg en de Oude Vest steeds mooiere verblijfs- en wandelgebieden.

· Ook monumenten moeten verduurzaamd worden om ze te kunnen blijven gebruiken als woon- of werkruimte. Het verbeteren van de isolerende kwaliteit van ramen is een essentiële maatregel. Isolerend monumentenglas is echter twee keer zo duur als regulier isolerend glas. We pleiten voor een subsidieregeling om die meerkosten te overbruggen.

· Een stad waarin niet geleefd wordt, is een troosteloze stad. We zijn voorstander van activiteiten die het historisch karakter voor het voetlicht brengen. De Open Monumenten Dagen en de Rembrandt Dagen zijn daarvan zeer goede voorbeelden. We verwachten dat de gemeente dit type activiteit mogelijk maakt en bij voorkeur stimuleert.

Wij hopen dat dit manifest politieke partijen inspireert om het Leidse erfgoed stevig te verankeren in hun toekomstvisie voor onze stad.

Er zijn nog plaatsen beschikbaar voor de inspirerende lezingenreeks Leidologie, georganiseerd door de Historische Vereniging Oud Leiden en Erfgoed Leiden en Omstreken op vrijdag 4 en maandag 7 juli.

Laat u in vijf boeiende lezingen meenemen door de rijke geschiedenis van Leiden. Van de ontstaansgeschiedenis van de stad tot haar bestuurlijke en sociale ontwikkeling door de eeuwen heen. De tweede dag staat in het teken van de Leidse burgerij en de bijzondere relatie tussen de stad en de universiteit. Als afsluiting ontdekt u de stad tijdens een begeleide stadswandeling.

Praktische informatie:
• Locatie: Utopa Weeshuis (Leithenzaal), Hooglandse Kerkgracht 17B, Leiden
• Tijd: 09.30 – 17.00 uur (inclusief lunch en stadswandeling)
• Kosten:
• € 130 voor HVOL-leden
• € 160 voor niet-leden
• € 100 voor studenten

Let op: Er zijn slechts 50 plaatsen beschikbaar. Aanmelding gebeurt op volgorde van inschrijving én betaling.

Aanmelden kan via dit formulier: https://forms.gle/Y2bSJPreNMFe1aBj8 Hier vindt u ook de betaalinformatie.

Wacht niet te lang – ontdek Leiden met nieuwe ogen tijdens deze unieke lezingenserie!