Agnes van Steen heeft de Wetenschapsprijs van Historische Vereniging Oud Leiden 2024 gewonnen. De uitreiking was tijdens de 122ste Dies van de historische vereniging in de Hooglandse Kerk. Haar studie genaamd ‘Van liefdadigheid naar abortusstrijd. Leidse vrouwen en de Nederlandse vrouwenbeweging van 1860 tot 1990’ levert volgens de jury een bijzonder belangrijke bijdrage aan de Leidse stadsgeschiedenis. In haar boek gaat het om de interactie tussen de stad en de emancipatiestrijd en daarmee komt een nieuw en wezenlijk aspect van de Leidse sociale geschiedenis aan het licht. Het bevat alles wat de jury belangrijk vindt: wetenschappelijke degelijkheid en originaliteit, een rijk tijdsbeeld, een hoofdrol voor Leiden. “Met grote precisie en oog voor detail heeft Van Steen een zeer bewonderenswaardig werk afgeleverd, een kroon op haar vele eerdere werk,” aldus de jury. De prijs omvat een geldbedrag en een oorkonde.
Andere genomineerden voor de prestigieuze prijs waren Rob van den Berg met ‘Een passie voor precisie’, Marcel Leechburch Auwers en Evelyn de Regt met ‘De Leidse architect W.C. Mulder’ en Gert Jan Veerman met ‘De halfbroer van Dolle Mina’.
De jury voor de wetenschapsprijs 2024 staat onder voorzitterschap van hoogleraar Stadsgeschiedenis Ariadne Schmidt. De andere juryleden zijn Olga van Marion (universitair docent Leiden University Centre for the Arts in Society), Pieter Slaman (universitair docent universiteits- en onderwijshistorie), Cor de Graaf (adjunct-directeur Erfgoed Leiden en omstreken) en Jan Postma (historicus en oud-burgemeester van Leiden). Aanvankelijk werd eens in de vijf jaar zowel een publieks- als wetenschapsprijs uitgereikt. Het ritme van de prijsuitreiking is met ingang van dit jaar veranderd om tot een betere spreiding te komen. Jaarlijks wordt nu om en om een wetenschaps- en publieksprijs uitgereikt.
pdf Vacature penningmeester (52 KB)
pdf Vacature bestuurslid fysiek erfgoed (54 KB)
pdf Vacature (adjunct) secretaris (53 KB)
pdf Vacature communicatie (54 KB)
De HVOL is op zoek naar drie bestuursleden en een adjunct-secretaris.
De penningmeester en de twee bestuursleden nemen tijdens de Algemene Ledenvergadering van 2025 afscheid. De adjunct-secretaris gaat de huidige secretaris ondersteunen en deze op termijn opvolgen.
Kandidaten die belangstelling hebben, kunnen zich per e-mail aanmelden bij het secretariaat (
Na afloop van de reactietermijn volgt een selectieprocedure, waarna het bestuur een kandidaat voordraagt tijdens de Algemene Ledenvergadering van de Vereniging op 31 maart 2025.
HVOL-leden die de selectiecommissie willen wijzen op een geschikte kandidaat voor de bestuursfuncties, vragen we een bericht te sturen naar hetzelfde e-mailadres.
De Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL) wil de toneelschrijver Lucretia van Merken blijvend eren met een plaquette aan de gevel van Rapenburg 41, waar zij in 1789 is gestorven. Zij schreef Het beleg der stad Leyden in 1774 speciaal voor het tweede eeuwfeest van Leidens Ontzet.
De HVOL voert bij de viering van 450 jaar Leidens Ontzet Beleg uit, de bewerking en hertaling van een toneelstuk uit 1774. Lucretia van Merken (1721-1789) schreef Het beleg der stad Leyden in 1774 speciaal voor het tweede eeuwfeest van Leidens Ontzet. Magdalena Moons en Elisabeth van der Werf, de burgemeestersdochter, spelen daarin de hoofdrollen.
Het stuk werd tot ver in de 19de eeuw uitgevoerd in de Leidse Schouwburg. In haar tijd was Lucretia zo beroemd als toneelschrijver dat zij de bijnaam ‘vrouwelijke Vondel’ had gekregen. Ook Betje Wolff en Aagje Deken behoorden tot haar kennissenkring.
Tegenwoordig is Lucretia volledig in de vergetelheid geraakt, hoewel in de Leidse Stevenshof een straat naar haar is vernoemd. Voor hun verdiensten voor de stad kregen Lucretia en haar echtgenoot het Leidse poorterschap aangeboden, wat tegenwoordig wel wordt geïnterpreteerd als een ‘ereburgerschap’. Net als Het beleg der stad Leyden in 1774 wordt Beleg in 2024 in de Leidse schouwburg uitgevoerd – in vijf voorstellingen (19-22 september).
Op latere leeftijd trouwde Lucretia met Nicolaas Simon van Winter (1718-1795), een vermogend Amsterdams zakenman. Omdat zij beiden niet erg gezond waren, brachten zij vanaf 1773 de zomers ver buiten hun woonplaats Amsterdam door, op hun buiten Bijdorp, aan de Nieuwe Rijn. Daar ontvingen zij vele vrienden en bekenden, voornamelijk uit remonstrantse en patriotse kringen, ook Leidse notabelen. In 1782 besloten zij niet meer naar Amsterdam terug te reizen, maar in Leiden te gaan wonen. Aanvankelijk huurden zij Rapenburg 41; kort na Lucretia’s overlijden heeft Nicolaas Simon het pand kunnen kopen.
Op vrijdag 13 september is een tijdelijke plaquette opgehangen. Op 30 oktober om 16.00 wordt de definitieve versie onthuld door de actrice die Magdalena Moons speelt in het toneelstuk Beleg en door Lidewij Gerits, de actrice die de dochter van Van der Werf speelde in hetzelfde toneelstuk.
De Historische Vereniging Oud Leiden verzorgt in de ‘StadsKamer’ aan de Nieuwstraat 7 op de zaterdagmiddagen in oktober tal van interessante activiteiten in het kader van de Maand van de Leidse Geschiedenis.
In het pand aan de overkant van de bibliotheek kun je die zaterdagmiddagen van 12.00 tot 17.00 uur informatie krijgen over het werk van de Historische Verenging Oud Leiden. En dan vooral over de Beeldbank van Oud Leiden met een rijke verzameling aan fotomateriaal van de stad en over Historisch Leiden in Kaart met een unieke reconstructie van de Personen en Percelen van Leiden vanaf midden 16e eeuw.
Verder zijn er om 13.00 uur flitslezingen van auteurs van Leidse boeken:
5 oktober: Stefan Glasbergen over de beeldhouwer Rombout Verhulst
12 oktober: Rens Heruer met ‘Lof!!!’ over de onbekende Leidse ontzetgeschiedenis.
19 oktober: Ruurd Kok met Sporen van Drie Oktober
26 oktober: Frits van Oosten met De geschiedenis van de Leidse Meelfabriek
Daarnaast zijn er iedere zaterdag in oktober om 15.00 uur presentaties over de verschillende commissies van de Historische Vereniging Oud Leiden.
Na afloop van de lezingen zijn de hierboven genoemde boeken te koop of via inschrijving te verkrijgen. Tevens is op 19 oktober de Historische Atlas van Leiden te koop. Deze atlas beschrijft meer dan duizend jaar ruimtelijke ontwikkeling van Leiden aan de hand van historische en informatieve kaarten, schilderijen, prenten en foto’s.
De toegang is gratis.
De P.J. Bloklezing wordt dit jaar gehouden door Joanita Vroom. Het Leidsch Dagblad sprak met de hoogleraar archeologie, die dit jaar in het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome heeft gewerkt. Dit Nederlands Instituut is in 1904 op initiatief van P.J. Blok opgericht.
P.J. Blok wilde een Nederlands Instituut in Rome om de rijke Vaticaanse archieven te bestuderen. Het leek Blok dat daarin veel informatie te vinden was die belangrijk kon zijn voor de Nederlandse geschiedenis. Vroom bracht eerder dit jaar drie maanden door in het KNIR. Ze had er een eigen appartement op de eerste etage van de villa en een eigen hoekje in de bibliotheek. ,'Het is er geweldig', zegt ze. 'Het is er heerlijk rustig, waardoor je je goed kunt concentreren op het onderzoek.’
Lees het volledige interview hier terug.
Leidse Glibber Emile van Aelst was zondagavond bij de laatste voorstelling van Beleg. Hij maakte er een fotoverslag van en had lovende woorden over dit toneelstuk: 'Het publiek was razend enthousiast en aan de minutenlang durende staande ovatie te horen zou ik denken, waarom geen jaarlijkse uitvoering.'
Lees het volledige verslag met alle foto's terug op de site van de Leidse Glibber.
Foto: De Leidse Glibber
Wethouder Ashley North heeft maandag het eerste resultaat van de Stadspoorten-visualisaties in ontvangst genomen. De Historische Vereniging Oud Leiden wil zes verdwenen stadspoorten weer beleefbaar maken. Naast een 3D-app, die binnenkort online gaat, werkt Oud Leiden ook aan een ontwerp voor de openbare ruimte.
Een werkgroep met geïnteresseerden, studenten en ambtenaren werkte drie concepten uit. Een concept gaat uit van lichtprojectie, een tweede van gedeeltelijke opbouw van de fundamenten en een derde concept toont de poorten in miniatuur als zitmeubel in de openbare ruimte. Met name dit laatste idee kon op enthousiasme van de werkgroep en de wethouder rekenen.
Vicevoorzitter Jan-Jaap de Haan hoopt dan ook snel aan de slag te kunnen met een eerste uitwerking van dit idee. De gemeente heeft daaraan medewerking toegezegd.
De jury voor de Oud Leidenprijs 2024 (wetenschapsprijs) heeft een eerste oordeel geveld. De genomineerden voor de prestigieuze prijs in willekeurige volgorde zijn: Rob van den Berg met Een passie voor precisie, Marcel Leechburch Auwers en Evelyn de Regt met De Leidse architect W.C. Mulder, Agnes van Steen met Van liefdadigheid naar abortusstrijd en Gert Jan Veerman met De halfbroer van Dolle Mina.
De komende maanden beraadt de jury zich nader en draagt eind oktober de uiteindelijke winnaar voor aan het bestuur van de Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL). Tijdens de
diesviering op 2 november wordt de winnaar dan officieel bekendgemaakt. De prijs omvat een geldbedrag en een oorkonde.
De jury voor de wetenschapsprijs 2024 staat onder voorzitterschap van hoogleraar stadsgeschiedenis Ariadne Schmidt. De andere juryleden zijn Olga van Marion (universitair docent Leiden University Centre for the Arts in Society), Pieter Slaman (universitair docent universiteits- en onderwijshistorie), Cor de Graaf (adjunct-directeur Erfgoed Leiden en omstreken) en Jan Postma (historicus en oud-burgemeester van Leiden).
Aanvankelijk werd eens in de vijf jaar zowel een publieks- als wetenschapsprijs uitgereikt. Het ritme van de prijsuitreiking is met ingang van dit jaar veranderd om tot een betere spreiding te komen. Jaarlijks wordt nu om en om een wetenschaps- en publieksprijs uitgereikt. Dit jaar is als eerste de wetenschapsprijs aan de beurt. De jury heeft gekeken naar vele wetenschappelijke publicaties over de Leidse geschiedenis uit 2022 en 2023. Er was een rijk en gevarieerd aanbod. Kandidaten konden tot 1 juni worden voorgedragen.
Komend jaar is het de beurt aan de publieksprijs. Kandidaten kunnen nog tot medio 2025 worden voorgedragen via:
hier vinden.
Lees hier verder voor de impressies van de vier genomineerden.
Liesbeth van Soest-Zuurdeeg heeft een lange staat van dienst bekleed binnen de vereniging Oud Leiden (nu de HVOL). Toen zij in 1993 de taak op zich nam om het Leidse aandeel te leveren voor de ‘Korte Kroniek van Leiden en Omstreken’, was Oud Leiden voor haar niet nieuw. Haar man, Hendrik van Soest, was al vanaf 1978 lid van de Excursiecommissie en hij bekleedde van 1982-1990 het voorzitterschap van het bestuur van de vereniging.
Het werk aan de ‘Kroniek’ in het Leids Jaarboekje heeft zij vijftien jaar gedaan, tot 2007. Het was voor het bestuur de aanleiding om haar tot Lid van Verdienste te benoemen. Maar het zal niet de enige reden geweest zijn, want Liesbeth was op meer fronten actief binnen de vereniging. In 1994 trad zij toe tot het bestuur, waarvan zij tot 1998 deel uitmaakte. Haar speciale taak werd het verzorgen van de lezingen. Maar daar liet zij het niet bij. Zij had haar inbreng in tal van zaken en nam deel aan de discussie op een gedegen en vriendelijke manier.
Vanuit het bestuur werd zij in 1994 lid van de jury van de ‘Oud-Leidenprijs’ (toen een tweejaarlijkse prijs voor een artikel of zelfstandige publicatie betreffende geschiedenis van Leiden of Rijnland). Samen met een voorzitter en een vertegenwoordiger van de redactie van het Leids Jaarboekje werden de ingezonden stukken beoordeeld op hun merites, zoals de zorgvuldigheid van het onderzoek en de toegankelijkheid voor een breed publiek. Ook hier was zij scherp in de analyse en de vergelijking van de bijdragen. ‘Ook’, omdat zij vanwege dergelijke kwaliteiten als redacteur van het Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis benoemd is tot Ridder in de orde van Oranje-Nassau (2017). Bij de introductie van de ‘Oud Leidenprijzen’ nieuwe stijl in 2015 trad zij met de gehele jury af, om plaats te maken voor nieuwe commissies.
Dat betekende niet het einde van haar liefde en belangstelling voor de HVOL. Samen met haar man bezocht zij nog talloze bijeenkomsten van de vereniging; toen dat niet meer op eigen gelegenheid ging, met taxivervoer. Op 30 mei jl. is zij na een kortstondig ziekbed overleden.