14. Kranenburg

 

	Stadskaart
Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

beginnende opten Rijn aen de noorthouck van de Vrouwenstege met 't huys van Zymon Zijbrantsz. 's wedue / zuytwaers aen lopende tot aen de poort uytcomende aen de Visbrugge / den houck van de selve poorte ommeslaende / begrijpt de gehele noortsijde oock mede beyde de sijden van de Mandemaeckersstege.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 13 vso, 24-02-1611)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt - ook onder naam Craneveld - reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Cranevel of Cranenborch no. xiiij / Begint van 't hart opte Vischmarct tot de Vrouwenbrugge toe / aen 't beyde de zijden van de Mandemaeckersteech / plach te hebben huysen of cameren 24.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 9)

In zijn opstel over de Leidse buurten meent Pieck dat de buurt reeds in de 15e eeuw bestond. Hij verwijst daarbij naar enkele rekeningen in de z.g. Manboeken van de Abdij van Rijnsburg, waarin sprake is van transportkosten voor het halen van hoenderen te Cranenburch en 's Gravenzande. Zijn mededeling berust echter op een misverstand, omdat iedere verwijzing naar Leiden, laat staan aan een Leidse buurt, ontbreekt. Hoewel daarvoor eveneens bewijzen ontbreken, gaan onze gedachten eerder uit naar het gelijknamige landgoed (of klooster ?) in het nabij 's Gravenzande gelegen Loosduinen. Datzelfde landgoed wordt overigens ook al door Overvoorde in SA I genoemd (zie ook 'Buurthouden', pag. 20).

(G.Th.H.C. Pieck, pag. 40, zie ook M. Hüffer, pag. 819, 823 en 827 en Overvoorde I. 1803 en R. 1913)

De gebuyren van de Mandemaeckersteech verzoeken dat hun straat op stadskosten wordt gerepareerd. Zij mochten geen stoepen hebben, omdat de wijnwagens door de steeg moeten. Maar deze hebben het wegdek beschadigd. Het Gerecht wijst het verzoek af.

(SA II inv. nr. 45 fol. 14 vso, 17-12-1587)

De buurt neemt in 1596 deel aan de Grote Loterij en legt 128 loten in ter waarde van f 30,- (lotnr. 17207). De prose luidde: Tgelt is ingeleyt vanden dooden lijcken / geeft Godt een guet lot / men salt aen den armen doen blijcken. Ook de vrijsters van de buurt leggen 41 loten in (lotnr. 17163); hun prose luidde: De vrijsters van de buert van Cranburch geheten / geeft Godt haer een guet lot / zij zullen den armen niet vergeten (zie ook 'Buurthouden', pag. 108 e.v.).

(AGH inv. nr. 429)

De buren van Cranenburch klagen over de kapotte walkant tussen de Craen ende de Vrouwenbrugge. Bovendien is het water te ondiep voor de aanleg van schepen en ook de buren uit de Vrouwensteeg en de Mandemakersteeg die hun opslag aan de Rijn hebben, ondervinden er last van. De kaasverkopers op de weekmarkt hebben hinder van de kapotte en zelfs ongeplaveide straat en de vaak stinkende afvalput. Men verzoekt derhalve om nieuwe beplating, dieping en volledige bestrating. Het Gerecht gaat akkoord. De kosten van nieuwe beplating worden hoofdelijk omgeslagen ten laste van de huiseigenaars.

(SA II inv. nr. 52 fol. 267 - 267 vso, 27-07 en 10-08-1617)

Volgens de Generale Ordonnantie op de Gebuurten waren de acht naaste geburen verplicht om de doden vanuit het sterfhuis naar hun laatste rusthuis te brengen. De buren van het St. Catharinagasthuis op de Rijn beklagen zich in 1624 over hun vaak vereiste presentie bij de veelvuldige begravingen vanuit het gasthuis. Het Gerecht besluit dat zonder verandering van de Generale Ordonnantie op de Gebuurten niet alleen dat de naaste geburen van het gasthuis, maar ook de overige buurtbewoners draagplichtig zijn, zodat de gasthuyslijcken door den gemeenen gebuyren met ordere malkanderen bij gebuerten (om de beurt) vervangende ende vervolgende ter aerden sullen werden gedragen te weten beginnende met de suytsijde van dese gebuyrten af ende soo vervolgens ten uuteynde toe in conformite van het vje articul van het concept bij den gemelden gebuyrten geraemt. Met het concept wordt waarschijnlijk een 'dienstrooster' bedoeld dat het buurtbestuur aan het Gerecht heeft voorgelegd (zie ook 'Buurthouden', pag. 94).

(SA II inv. nr. 55 fol. 57 - 58, 28-01-1624)

De buurt Kranenburg krijgt toestemming om het geld in de buurtkas onder de geburen te verdelen, mits men een zesde deel afstaat ten behoeve van het H.G. Weeshuis (zie ook 'Buurthouden', pag. 104).

(SA II inv. nr. 191 fol. 124, 11-02-1672)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Man, Gerrit Jansz. de -	<24-02-1611	?	†	*
Gooten, Pieter Willemsz. van -	24-02-1611	1	†	*
Beeck, Jan Jansz. van der -	12-09-1613	2	†
Valcken, Cornelis Pouwelsz. -	14-07-1622	3	†
Diemen, Balthen Willemsz. (van) -	12-12-1630	1	v
Loffrys, Gerrit Jansz. -	10-06-1644	1	v
Bilderbeecq, Pieter Willemsz. van -	22-06-1646	2	?	*
Gelder, Cornelis Engelsz. van -	19-01-1651	1	†
Hardingh, Johannes -	30-09-1655	1	v
Deventer, Johannes van -	25-06-1671	2	†
Lubens, Leendert -	10-12-1671	1	†	*
Brugman, David -	13-08-1693	1	†
Moerman, Seger -	31-03-1707	1	†
Werf, Leendert van der -	27-05-1717	2	†
Voegen, Gerrit -	26-09-1720	1	†
Marinus, Hermanus -	04-07-1733	1	v
Quien, Jan des -	21-06-1742	2	v
Meyer, Gerrit -	27-04-1747	1	v
Starreveld, Jan -	18-10-1754	1	†
Quiens, Moyse des -	09-02-1776	1	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006/2007	Buurthouden	www.oudleiden.nl