Buurthouden.
Buurtindeling Leiden 1600 - 1795
 |
36. Luchtenburg |  |
 |
Selecteer Regiokaart |
||||
| Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van het Gebuurte. Klik voor Detailkaart en informatie |
Ligging:
begint met de huysen komende tussen de huysinge van Jan Arent van Raemsvelt / `t Swanenburchsteechgien / blijven de huysen van de Molenwerff aff tot Swanenburchsteechgien toe ende de huysen aen de oostzijde van `t zelffde steechgien mitsg(ade)rs die bij oosten `t zelffde van enen gebout zullen werden ofte alrede gebout zijn, zelve onder den gebuyrt (Kikkenburg).
(SA II inv. nr. 1216 fol. 14, i.m. 30-01-1652)
begint op de zuydzijde van `t Levendael (i.m. aen de St. Jorisbrugge) met de huysinge van Isaack Paling / lopende oostwaerts tot het Swanenburchsteechje (i.m. begrijpende de huysen in de poort daer tusschen beyde ende den voorts) excluys
(SA II inv. nr. 1217 fol. 7 vso, 30-01-1652)
beginnende op de suytsijde van `t Levendael met de huysinge van Isaac Palingh backer / lopende oostwaerts tot het Swanenburchsteechgen / begrijpende de huysen in de poorten daer tusschen beyde sijnde / ende dan voorts behelsende de huysen aen de westsijde vant selve steechgen / dan voorts alle de nieugeboude huysen / gebout aen de vest van den houck van het Swaenenburchsteechgen aff / lopende naer de Zijtgraft tot het huys staende op de voorn. Zijtgraft
De mededeling dat de westzijde van het Swanenburgsteegje tot Luchtenburg behoort is in tegenspraak met de gelijktijdige omschrijving van Vluchtenburg die vermeldt dat het steegje aan beide zijden tot deze buurt behoort.
(SA II inv. nr. 77 fol. 269 vso, 3-03-1662)
Als boven, maar dan met de vermelding: ende huysen van de Molenwerff tot het Swanenburchsteeghen toe bijgevoucht. In werkelijkheid worden deze huizen gevoegd onder de nieuw gestichte buurt Vluchtenburg.
(Idem, i.m. 30-03-1662)
Geschiedenis:
Ontstaan door afsplitsing van Kikkenburg op 30-01-1652. De splitsing vond - na schepeninspectie - plaats op verzoek van de heer van Kikkenburg en betrof de huizen die inmiddels achter het Levendaal, tussen de tegenwoordige Geregracht en Korevaarstraat, waren gebouwd.
(SA II inv. nr. 1217 fol. 7 vso)
Na de bebouwing van de oude vestwal (de noordwestzijde van de Geregracht) met woningen was de buurt, maar ook het aangrenzende Kikkenburg veel te groot geworden. Zo klaagt het bestuur van Kikkenburg dat wegens het afbreken van een brug over het Levendaal bij de Vrouwensteeg (nu Nieuwebrugsteeg) de buurt in tweeën is gedeeld sulcx dat yemant uyte huysen van de Molenwerff tot het Swanenburchsteechgen toe, ofte uytte oostsijde van `t selve steechgen (...) begraven werdende de verdere gebueren die aen de ander (noord)sijde van Levendael woonachtich sijn, seer verre omme moeten loopen, ende dienvolgende geheel moeyelijc valt an de begravenisse bij te wonen - en vice versa. (zie ook `Buurthouden', pag. 92).
Inmiddels zou Kikkenburg uit 120 woningen bestaan. In overleg met het buurtbestuur van Luchtenburg wordt besloten om het stadsbestuur te verzoeken een nieuwe gebuurte te formeren door een gedeelte van beyde de voors. gebuyrten afte nemen. Zodoende zouden er dan drie buurten met ieder ca. 60 huizen ontstaan. De heren van beide gebuurten, Franchois de Sitter en Jan van der Voorde, wenden zich derhalve tot het Gerecht. Overigens is het uit de omschrijvingen van Kikkenburg en Luchtenburg moeilijk uit te maken tot welke gebuurte de noordwestzijde van de Geregracht behoort, de diverse berichten lijken elkaar in dit verband tegen te spreken. Mogelijk heeft dat te maken met het feit dat in de jaren 1660-1662 de aansluiting plaatsvindt van de stadsvergroting Zuid Rijnevest op het bon Oost Nieuwland in de oude stad. In die periode wordt de oude vestgracht getransformeerd tot de Geregracht en wordt er aan weerszijden druk gebouwd. De situatie schijnt zo te zijn geweest dat de westzijde van het Swanenburgsteegje bij Luchtenburg behoorde, evenals de huizen op de Geregracht tussen de ingang van het voornoemde steegje en de Zijtgracht. De driehoek, gevormd door de oostzijde van het Swanenburgsteegje, Levendaal en Geregracht tot de ingang van het steegje aldaar behoorde dan tot Kikkenburg. Ook zou het plukje woningen op de Molenwerf (goed zichtbaar op de stadsplattegrond van Hagen) tot Kikkenburg behoren. In ieder geval gaat het Gerecht akkoord met het voorstel en sticht op 30-03-1662 de gebuurte Vluchtenburg uit delen van Kikkenburg en Luchtenburg. Luchtenburg verliest de tot haar buurt behorende huizen in het Swanenburgsteegje en op de Geregracht. Het aangrenzende Kikkenburg verliest de huizen die liggen in de voornoemde driehoek en de molenwerf, dus feitelijk alle bebouwing ten zuiden van het Levendaal.
(SA II inv. nr. 1217 fol. 70 vso, 30-03-1662. Zie ook inv. nr. 77 fol. 269 vso)
In 1763 klagen de heer en raden van Luchtenburg dat zij na het overlijden van een gebuur met de grootste moeijte zeer weijnig en bijna niets tot erkentenis van de nabestaanden ontvangen. Daardoor is het buurtbestuur niet in staat om de buurtknecht en de overige begrafeniskosten te betalen. Men verzoekt het stadsbestuur te bepalen dat de vrienden of nabestaande van de afgestorvene verplicht zullen zijn om minimaal zes stuivers te voldoen, behalve degenen die door de Diaconie worden onderhouden. Het Gerecht stemt toe, met dien verstande dat de erkentenisse voor overledenen van jonger en ouder dan twaalf jaar resp. vier en zes stuivers zal bedragen, armbedeelden uitgezonderd (zie ook `Buurthouden', pag. 112).
(SA II inv. nr. 127 fol. 59 -60, 09-06-1763)
Buurtheren:
zie voor uitleg de Toelichting
| Naam | Benoemd | Voor- dracht |
Reden vervang |
Meer Info |
| Dusseldorp, Bartholomeus Aelbertsz. van - | 14-02-1652 | - | v | * |
| Sitter, Franchois de - | 20-06-1658 | 3 | † | * |
| Boogaert, Jan - | 04-08-1678 | 1 | † | * |
| Altenaer, Cornelis - | 25-01-1680 | 2 | † | |
| Oosten, Hendrick van - | 09-07-1693 | 1 | † | |
| Steen, Jan van der - | 01-12-1718 | 1 | † | |
| Kostenobel, Frans van - | 18-01-1742 | 1 | † | |
| Bruyninkhuysen, Gerrit - | 04-07-1748 | 1 | v | |
| Bergh, Isaac van den - | 16-01-1749 | 1 | † | |
| Govers, Hendrik - | 22-01-1774 | 1 | v | |
| Liber, Hendrik - | 12-10-1785 | 1 | o |
| Auteur | Publicatie | Home |
| Kees Walle Leiden 2006 |
Buurthouden. | www.oudleiden.nl |