67. Klein Mariënburg

 

	Stadskaart
Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

beginnende aen de noortsijde van 't Hogelantsekerckhoff aen de houck van de Middelwech / lopende westwaers den houck om langs de oostsijde van de overwulfde Kerckgraft / noortwaers voorbij de lange Koppenhieckstege tot aen den Ouden Rijn / ende opten zuytsijde van den Ouden Rijn aen de oostsijde van 't burchbruggetgen beginnende / loopende oostwaers naer de voors. overwulfde Kerckgraft den houck van deselve om / de westsijde langs zuytwaers tot aen 't huys van Adriaen Adriaensz. van Leeuwen, 't selve daerinne mede begrepen.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 14 vso, 09-06-1611)

In 1620 wordt eenmaal de St. Pancraeskerckstraet genoemd, waarbij aan het slot van bovenstaande omschrijving van de ligging wordt toegevoegd: Harman Jacobsz. van den Bel exclus.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 50 vso)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Cleyn Marienborch no. lxvij / begint van de Pancraeskerc aen / de Kercgraft beyde de zijden / tot 't Burchbruggetgen toe / placht te hebben huysen of cameren 34.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 10 vso)

Op den request daer bij de gemene gebuyren van Cleyn Marienburch hebben verzocht dat bij die van de Gerechte in huer gebuyrte een heer soude werden gestelt uyt drie personen, duer zij daer toe hadden genomt als Lodewijck van Treslong, Sander Aelbertsz. ende Nyclaes van de Wyele (wordt benoemd:) Lodewijck van Treslong rentmr. belastende elck eenen in de gebuyrte woonachtig hem daer vooren te kennen, eeren ende respecteren ende hem vor zulcx te gedragen, volgende de generaele gebuyrtkaert op te pene ende boete in de zelve verhaelt.

(SA II inv. nr. 16, Gerechtsdagboek B, 08-04-1593)

Op 07-10-1593 brengt de buurtheer van de Hogelantsche Kerckgraft, Lodewijck van Treslong, bij het stadsbestuur naar voren dat het laatste huis tegenover de noorddeur van de Hooglandse kerk, daer De Druyff uytsteeckt, vanwege verandering van eigenaars bij de buurt van de Nieuwstraat was getrokken, maar vanouds tot zijn buurt behoorde. Hij verzoekt dat de oude situatie wordt hersteld, ten eynde perfect register ende goede ordre naer behoiren gehouden mach werden. Het Gerecht, gezien de verklaring (daarbij doelend op de opgave van Jacob Deyman) dat de buurt vanouds bestond uit weerszijden van de Kerkgracht, vanaf de kerk tot aan het Burchtbruggetje en bestaande uit 34 huizen of kamers, besluit dat het huis 't welc eertijts van Heer Melis es gecomen voorlopig buurschap zal houden in Klein Mariënburg. Zulks in afwachting van het moment dat op de veranderinge van de gebuyrte(n) in 't generael sal sijn voorsien ende gedisponeert. Met dit laatste wordt gedoeld op het voornemen tot een herindeling van de buurten (zie ook 'Buurthouden', pag. 65).

(SA II inv. nr. 46 fol. 356 - 356 vso)

De buurt neemt in 1596 deel aan de Grote Loterij en legt 128 loten in ter waarde van ƒ 30,- (lotnr. 22101). De prose luidde: Eendracht heeft macht sonder schande / bij den gebuyrte van cleyn maryenburch ten hogelande (zie ook 'Buurthouden', pag. 108 e.v.).

(AGH inv. nr. 429)

Lodewijck van Treslong, zijn raden en enige geburen van den Hogelantsche kerckgraft klagen over de vuilheid, ondiepte en slechte staat van de beplating (walkanten) van de gracht. Die zou gereinigd en gediept moeten worden en bovendien wensen zij herbeplanting van de nog groene grachtbermen. Het Gerecht verleent inspraak (de omwonende huiseigenaars moesten immers naar oude gewoonte aan de oplossing meebetalen) en er wordt gevraagd of zij in de versochte diepinge ende tvernyeuwen van de platingen bewilligen óf dat zij stenen of houten platingen wensen. Ook andere ideeën zoals overwulving of afdammen van de gracht zijn welkom. Op 02-05-1606 worden de gronteygende gebuyren, d.w.z. de huiseigenaars uitgenodigd ten huize van buurtheer Treslong, waar zij worden ontvangen door twee schepenmeesteren, de thesorier extra ordinaris en stadssecretaris Jan van Hout. De afwezigen worden twee dagen later op het stadhuis ontboden. De namen van de geënquêteerde bewoners zijn allemaal bewaard gebleven. Het Gerecht besluit in eerste instantie om de schoeiïngen van steen te maken en de gracht te diepen en te reinigen. Omdat men van stadswege elders bezig is met het aanbrengen van beplating, maar ook vanwege seizoensomstandigheden, stelt men het werk uit tot 1607. Uiteindelijk wordt de Hooglandsekerkgracht overwulfd en ontstaat de situatie die wij in hoofdzaak nog heden kennen (zie ook 'Buurthouden', pag. 118-119).

(SA II inv. nr. 50 fol.131 - 134 vso, 29-11-1605 / 02-05-1606. Zie ook Van Oerle, pag. 408)

Floris van der Spruyt, heer van Klein Mariënburg, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 600 fol. 14, 21-05-1795)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Treslong, Lodewijck van - 1	01-04-1593	1	†	*
Oyen, Reynault van -	09-06-1611	1	v	*
Spijckervath, Joris Claesz. -	26-11-1620	1	†	*
Baelde, Pieter -	03-06-1627	1	†	*
Cappelle, Jacob van de -	02-12-1660	1	v
Straten, Cornelis van der -	29-05-1666	4	†
Cappelle, Gersom van de -	18-10-1669	1	†	*
Vliethoven, Mr. Cornelis -	13-09-1674	1	v
Alenson, Casparus -	22-07-1689	2	†
Boulanger, Abraham -	02-08-1715	1	†
Keulen, Abel van -	14-07-1740	2	?	*
Pon, Jan du -	?	?	†	*
Goede, Johannes de -	30-09-1756	1	†
Blok, Mr. Franciscus Gualtherus -	>17-04-1777	?	v	*
Spruyt, Floris van der -	29-11-1787	2	o	*
Mendel, P. -	>29-10-1795	?	o	*
1 SA II inv. nr. 46 fol. 299 vso - 300, 01-04-1593

 

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006/2007	Buurthouden	www.oudleiden.nl