Algemene informatie commissie geveltekens  

vindt ons ook op: 

twitter

 

 

facebook   

 

 

 

youtube

 


Kerninventarisatie
Landelijke kerninventarsatie gevelstenen

of bereik ons via:

Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

 

Geveltekens Leiden

GT 1001 003

Wie door de historische binnenstad van Leiden loopt ziet aan vele gevels verwijzingen naar de geschiedenis. In een tijd waarin adressering in de vorm van huisnummers ontbrak maakten geveltekens het betreffende pand gemakkelijker vindbaar. Ze dienden als aanduiding voor bijvoorbeeld het beroep van de bewoner of de functie van het pand.

In Leiden zijn nog veel geveltekens over. Sommige zijn in goede staat, andere zijn aan herstel toe. Her en der bevinden zich losse gevelstenen waarvan niet altijd bekend is waar ze oorspronkelijk waren geplaatst of wat het bijbehorende verhaal is. Ook zijn er verhalen over gevelstenen en hun oorspronkelijke plek, maar zijn de stenen zelf niet teruggevonden.

De commissie geveltekens zoekt nieuwe leden; voor meer info klik hier.

De volgende onderwerpen vindt u op deze pagina: navigeer door met een muisklik op de onderstaande tableau's te drukken.

nieuwsfeiten gevelstenen op de kaart index gevelstenen wandelingen
       
werkgroep lopendeprojecten projectenplanning  afgerondeprojecten

  

Geveltekens op de kaart

De Commissie Geveltekens zet gevelstenen, snijramen en bovenlichten letterlijk op de kaart van Leiden.

Elk gevelteken, snijraam of bovenlicht heeft een eigen punaise op de kaart die de locatie aangeeft. De kleur van de punaise geeft aan welke informatie beschikbaar is. Er zijn ook enkele wandelingen langs de Leidse geveltekens beschikbaar. Het beginpunt van deze wandelingen is gemarkeerd met de afbeelding van twee wandelaars.

wandelaars 1.

knop links boven : kaartlegenda ; rechts boven : kaart uitvouwen

Index van de geveltekens

De geveltekens van Leiden zijn ondergebracht onderstaande index. Per regel zijn het adres, postcode, de naam/voorstelling, objectnummer en soms het betreffende verhaal aangegeven. Door op de onderstaande afbeelding te klikken komt u in deze index en kunt u deze inzien of downloaden.

index 1

Commissie Geveltekens

Sinds februari 2012 is binnen de Historische Vereniging Oud Leiden de Commissie Geveltekens actief. Deze commissie richt zich op het behoud en herstel van Leidse geveltekens en probeert daartoe zoveel mogelijk informatie te verzamelen. Ze beheert een beeldbank met beeldmateriaal en andere informatie over geveltekens. Ze vertelt via "verhalen" over individuele geveltekens en publiceert waar onze actuele aandacht naar uitgaat. Onze jaarverslagen kunt u hier vinden.  De Werkgroep Geveltekens kent een aantal zwaartepunten:

   

Nieuws commissie Geveltekens

 

....

- Van Spaarpotpoort tot Leeuwenpoort

 GT 2127 001a    GT 2127 002a
- Aan de Middelstegracht, niet ver van de Groensteeg, in de wijk Pancras-Oost, bevindt zich een klein poortje met daarboven een gevelteken: een fraai versierde sluitsteen. Binnenkort het verhaal betreffende deze steen op de website ELO te lezen (nu al te lezen in de papieren versie van Oud Leiden Nieuws). 

- Molen de Heesterboom

naam heesterboom 4

- Op zondag 8 juli 2018 werd in een korte plechtigheid het huisteken en de naam aan de zaagschuur van molen De Heesterboom aan de Haagweg onthuld. Op de plek van De Heesterboom staat al ruim twee eeuwen lang een zaagmolen. Deze werd op 8 januari 1796 gekocht door Johannes van Hees, een houthandelaar. Helaas brandde de molen door onbekende oorzaak in de nacht van 25 op 26 augustus 1802 tot de grond toe af. Op 27 januari 1803 verleende de Gemeenteraad van Leiden toestemming om de molen te herbouwen en dat zal Van Hees nog wel in dat jaar gerealiseerd hebben, al staat op de molenbaard (een plank onder de askop) het jaartal 1804. Van Hees verkocht de molen en houtwerf in 1815 aan Leendert Dorrepaal en Hendrik Meygaarden en uiteindelijk werd in 1856 D.D. Noordman eigenaar. Zijn nakomelingen hebben de molen voor de toekomst veiliggesteld in de Stichting Houtzaagmolen de Heesterboom. Joep Noordman, secretaris van deze stichting, is ook directeur van het houtbedrijf naast de molen.

Leden van de commissie Geveltekens, Hans de Sterke en Dik Kompier hebben zich ingezet om het verloren gegane gevelteken en de naam weer op de gevel van het zaaghuis aan te laten brengen.

Na enige discussie over de vorm van de boom en vooral de schrijfwijze van de naam (op diverse oude foto’s bleek die telkens anders gespeld te zijn, waaronder ook d’Heesterboom) werd de knoop door het bestuur doorgehakt: het werd De Heesterboom.

 foto 1foto 1a  foto 2JW schildert 2a  foto 3molenaarsteam 3a

Onderschrift foto 2
Dik Kompier vroeg de bekende “gevelschilder” Jan Willem Bruins of hij deze klus wilde doen. Door de financiële bijdrage van de Historische Vereniging Oud Leiden en de Stichting Industrieel Erfgoed Leiden kon de uitvoering worden gerealiseerd. En dus prijkt nu de naam en logo van De Heesterboom dank zij het vakmanschap van JW Bruins weer in volle glorie op de gevel.

Onderschrift foto 3
De grote groep molenaars (vrijwilligers) die de molen bedient en dus nog steeds werkelijk op windkracht boomstammen tot planken verzaagt, is er ook heel trots op. Dat de molen nog maar veel mag zagen en het gevelteken lang mag blijven bestaan! 

- Interview student Geert Winter: "Het gevelstenenproject van de HVOL".  Via Adriaan van Brandenburg, secretaris van de HVOL, werd Dik Kompier, PR verantwoordelijke commissie geveltekens, door Geert Winter benaderd voor een interview. Hij volgt de bachelor geschiedenis aan de Erasmus Universiteit, met als specialisatie economische geschiedenis. De periode die binnen deze studie wordt behandeld is grofweg van de vroegmoderne tijd tot aan het recente verleden. Hij zit in het derde jaar van deze studie. De studie leidt op tot historicus. Zowel bij Adriaan als bij Dik gingen zijn vragen vooral over Leiden en haar geschiedenis en welke doelen in de HVOL - werkzaamheden belangrijk waren. Lees verder voor zijn conclusie via de link: conclusie interview

Geert Winter

- De verdwenen boom: Stichting de Heesterboom, Historische Vereniging Oud Leiden en STIEL (Stichting Industrieel Erfgoed Leiden) financieren de kosten om het beeldteken weer op de gevel van de molen D'Heesterboom te krijgen. Lees het verhaal van deze molen : http://tinyurl.com/lyt62pb.

heester var heesterb

 

- Graansilo en Cronesteyn

Dankzij Jan, Piet en Hans zijn er weer twee nieuwe verhalen toegevoegd: geveltekens Graansilo, Vlietweg 1, eerste steen en muurreclame en een gevelteken Brasserie CRONESTEYN 

GT 1953 001 GT 1954 001 GT 1954 002

 

- Wijtenburg

Met dank aan dhr. Moggré hebben we weer een nieuw verhaal. Foto's van een eerste steen Haarlemmerstraat 2 en één van het pand van Wijtenburg, Nieuwe Rijn 89-90. Van Dhr. Moggré mochten we gebruik maken van een stukje tekst van zijn eigen website jaapmoggre.nl; het resultaat is te zien in het verhaal van Wijtenburg.

GT 1523 001 GT 1918 001

 

- Swammerdampad en Paardekoper 1902

Er zijn twee nieuwe verhalen aan onze verzameling toegevoegd; te weten:  gevelteken aan het Swammerdampad ter herinnering aan een Leids onderzoeker Jan Swammerdam en een gevelteken met het opschrift “Paardekooper 1902” aan de boerderij "Ora et Labora" (Bid en werk) aan de Vlietweg 44.

 
JS
 GT 1730 002 GT 1694 001

 

 - Wilbert Devilee

De werkgroep Geveltekens kreeg wederom van dhr. Wilbert Devilee linken naar een tweetal mooie fotokijkboeken (klik op de onderstaande afbeeldingen) betreffende panoramafoto's van Leiden.  

Panorama Leiden deel 1 Panorama Leiden deel 2

 

 - Ons Doel

Dankzij dhr. E.Plugge hebben wij nu ook een verhaal dat achter de gevelsteen zit van Woningbouwvereniging Ons Doel aan de Lindestraat 79-81. Lees dit mooie verhaal via de link http://tinyurl.com/le7xc5k.

GT 1478 001 GT 1834 001

 

- Snijramen en bovenlichten

De commissie Geveltekens is voortvarend gestart met de inventarisatie van de snijramen en bovenlichten in Leiden; ook in feite zijn dit geveltekens. Het verhaal over deze mooie exemplaren kunt u vinden op http://tinyurl.com/kcyw3qh. De inleiding van deze pagina is verzorgd door Ben Veldstra

 GT 1830 001
GT 1597 001 GT 1553 001

 

- Hogewoerd 126b

In de verzameling van Joop Gijsman hebben we een foto gevonden van een nieuwe herdenkingsplaquette!!

Deze steen is geplaatst in 2016. De steen zit op Hogewoerd 126b en vervangt de oude, verweerde steen van Frans van Lelyveld. Lees het verhaal over deze steen: http://tinyurl.com/n8d3phm

GT 1167 001   GT 1828 001

 

- Gevelsteenwandeling

De gevelsteenwandeling is geactualiseerd. Deze wandeling is ook geschikt voor scootmobielers. Lees het verhaal van deze wandeling waar u ook de route als PDF kunt downloaden: http://tinyurl.com/k7vbk6g.

gevelstenenwandeling

 - STIEL

Van de Stichting Industrieel Erfgoed Leidene Stichting Industrieel Erfgoed Leiden (STIEL) hebben we een mooie verzameling foto’s gekregen. Deze verzameling wordt momenteel door Hans de Sterke en Thijs de Vries geinventariseerd. 

- Het verhaal van de van Voorthuizen school en de Vuurvogel is tot stand gekomen. Gezien de verwachte sloop van deze scholen denkt de werkgroep Geveltekens alvast na over herbestemming van de gevelstenen. Lees het verhaal: http://tinyurl.com/m7ltqv7

GT 1271 001   GT 1820 001

 

  - fotokijkboek

De commissie Geveltekens kreeg van dhr. Wilbert Devilee een mooi foto kijkboek (van een serie van drie) over Leiden binnen de singels vroeger en nu ter inzage.

Fotokijkboek Boek 2 Boek 3

        Foto kijkboek 1  A t/m J                                            Foto kijkboek 2 K t/m O                                  Foto kijkboek 3 P t/m Z

Kunsthandel Devire Middelstegracht 89 tel. 071-5131829

Wandelingen 

 

Alle door de werkgroep ontwikkelde wandelingen kunt u ook vinden op de overzichtskaart. Iedere wandeling heeft een eigen pagina met een fotoreeks die een indruk geeft van de geveltekens waar u langs wandelt. Daarnaast kunt u de route met handige kaartjes downloaden en uitprinten. Voor telefoons, tablets en GPS instrumenten kunt u ook de route in verschillen bestandsformaten downloaden.

Wij wensen u veel wandelplezier   

  

geveltekens Leiden Geveltekens Educatief geveltekens Scootmobiel geveltekens Adagio
       
geveltekens Kunstenaars geveltekens Centrum 1 geveltekens K.Onnes lab  

  


  

Lopende projecten

De Roode Tooren

In de eerste helft van de 13de eeuw was er langs de oevers van de Rijn al sprake van een bebouwing in het gebied dat later de stad Leiden zou worden. Onderdeel van deze bebouwing was een stadsmuur met uitkijktorens. De enige muurtoren van dit gebied die we nu nog kennen is de 'Roode Toeren', die in het stedeboek uit 1410 wordt beschreven als het uiterste punt van de stad. Lees het verhaal via de link: http://tinyurl.com/glsvzfm.

                       GT 1209 001                            GT 1210 001

 

 

 

 

 

Molen d'Heesterboom

Restauratie van het gevelteken van molen d'Heesterboom, ook wel bekend als de molen van Noordman, aan de Haagweg 79 Leiden. Lees het verhaal via link: http://tinyurl.com/lyt62pb.

GT 1692 002   GT 1693 001

 

De Burcht van Leiden

GT 1884 003De Burcht is het oudste bouwwerk van Leiden. De Burchtheuvel gaat in zijn meest oorspronkelijke vorm al terug tot de 9e of 10e eeuw. Het Burchtproject c.q. Burchtverhaal is klaar en omvat drie thema's, namelijk: de toegangspoort van het Burchtcomplex, het toegangshekwerk en de poort van de Burcht en het Heerenlogement

 

 

 

 

In de planning

De Vuurvogel en de van Voorthuijsenschool

Beoogde herplaatsing Vuurvogel steen (ballonpad) en van Voorthuijzen school. Lees het verhaal via de link: http://tinyurl.com/m7ltqv7.

GT 1271 001    GT 1271 002    GT 1820 001   

 

 

 

 

 

Balkon ornamenten van Kamer van Koophandel

Beoogde restauratie: Balkon ornamenten van pand Kamer van Koophandel. In 2016 werd dit pand gesloopt. Wel was al besloten, dat het kunstzinnige balcon bewaard zou blijven.Lees het verhaal achter het balkon: http://tinyurl.com/kslqhsj.

                                 GT 1273 003        GT 1273 005

 

 

 

 

 

Raamornamenten van Stationsweg 37

Beoogde restauratie; Raamornamenten van Stationsweg 37. Dit pand dateert uit de 19e eeuw en stond midden tussen de nieuwbouw van de RABO-bank en een fietsenstalling en is nu uiteindelijk gesloopt. Enige sierelementen zijn door de gemeente gered. Lees hier het gehele verhaal: http://tinyurl.com/lkpm8dz.

                   GT 1274 007              GT 1274 009          GT 1274 011

 

 

 

 

 

 

Afgeronde projecten

Gevelsteen Brandstoffenhandel Perquin opgeknapt

GT 1255 002

In het voorjaar van 2015 is de gevelsteen van het naambord van de brandstoffenhandel opgeknapt op initiatief van de heer P. Perquin, een nazaat van de oprichter van de firma Perquin. Zaterdagmiddag 29 augustus 2015 werd de gerestaureerde gevelsteen van 'Brandstoffenhandel Perquin en Zonen' onthuld. Pim Perquin beschouwt de gerestaureerde steen als een eerbetoon aan alle kolenboeren en zijn voorouders. Lees het gehele verhaal met de filmpjes via de link: http://tinyurl.com/ybgdckad.

GT 1255 001     GT 1255 004

De Waalse kerk

Breestraat 62-64

GT 1029 rad van catharinaOnlangs is de restauratie van de gevelsteen Het Rad van St. Catharina aan de Waalse Kerk afgerond.

Op de gevelsteen boven de ingang van de Waalse kerk zijn een rad met vilmessen en zwaard te zien. Het zijn de attributen van St. Catharina van Alexandrië die veelal naast haar afgebeeld werden om haar identiteit te bevestigen.
De attributen dienen hier als symbool voor de heilige Catharina zelf.

Lees het hele verhaal van deze restauratie.

Jan Swammerdam

Gedenkplaquette voor een Nederlandse geleerde

GT 1730 001aOp initiatief van de bewoners is in september 2015 aan het Swammerdampad een gevelplaquette onthuld. Deze herinnert aan de naamgever van deze straat, de geleerde en insectenkundige Jan Swammerdam (1637-1680), die in Leiden studeerde en promoveerde.  

                                     JS

De plaat is ontworpen door de zoon van een van de bewoners en is uitgevoerd in grijs graniet. Hij meet 50 x 18 cm. De steen is te bezichtigen aan het Swammerdampad, na ongeveer 350 meter, direct rechts om de hoek van de Boerhaavelaan, als je vanaf de Rijnsburgerweg komt. Het is een prachtig voorbeeld geworden van particulier initiatief om met een hedendaags gevelteken de stad mooier en interessanter te maken. Lees het verhaal via de link: http://tinyurl.com/ycgr3z4v