amh_21_05 amh_21_05 amh_21_05
't Vertooch nopende het Dijckgraef en Heemraetschap van Rijnlant (1595)

21.05 Keur van de jaere 1580

Keur van de jare 1580. {213v} <87p> Ten laetste es in den jaere 1580 den 1en februarii ingegaan de keure hier geïnsereert.
  [In de marge: 'Insertie'; op <87p> bovendien 'privilegeb. f. 247'.]
  Also men dagelicx bevindt dat nyettegenstaende verscheyden voorgaende keuren ende ordonnantien, gemaect op 't stuck van de verdelvinge ende ontgrondinge der landen binnen Rijnlandt ende de mercken van dien, grote fraude ende misbruycken sijn gepleecht zowel in 't verdelven ende ontgronden der selver landen als in 't toemaecken van dien. Immers dat met lanckheyt van tijde vele ende de beste cleylanden vergraven ende {214r} bedorven werden met verlies nyet alleenlyck van jaerlicx genot ende vruchten van dien mer van de gehele gront, waerdeur oick 't lant van Rijnlant bij waternoot ende inbreecken van den dijcke van Sparendamme ende andere van goede spijse ende materie van vaste aerde tot reparatie van den dijcken, caden ende waterkeringen dienende zouden, mogen gevonden werden aen verscheyden oirten onversien ende berooft ofte tenminsten nyet sonder grote excessive costen ende moeyten alsulcke aerde verde112 wesen te soucken, te haelen ende te vervoeren. Dat mede de veenlanden seer onmanierlick ingesteecken, geslachturft ende ontgrondt werden, sonderlingen ontrent de meeren, zulcx dat deselve van den water ende {214v} meeren geabsorbeert ende daermede mettertijt gemeen worden met grote pericule van de aenpalende ende naebuyrige landen. In der vougen dat geheele gehuchten ende dorpen ontrent de voorschreven meeren geschapen sijn tot water ende onlanden gemaect ende verlaten te <87q> werden tot groote verminderinge van de mergentalen van Rijnlant, geldende in den onderhout van den Sparendamschendijck ende andere gemeene Landts oncosten. Tenderende al 'tselve tot grote quetse, schade ende naedeel van 't gemeenebeste ende van den gemeenen ingefden ende ingelanden van Rijnlant, die door alsulcke verlaten, vergraven ende verdolven onlanden temeer werden beswaert {215r} metten contributi ende ommeslagen mits 't verdieren113 van allen materialen ende werclonen altijts lastiger vallende.
  Soo is 't dat dijcgrave ende hogeheemraden van Rijnlant gekeurt ende verboden hebben, keuren ende verbieden mitsdesen, dat nyemant - wie hij zij - enyge cleylanden binnen den dijckgraefschap van Rijnlandt van nu voortaen meer sal mogen vannyeus innesteecken, uytgraven noch te verdelven, tensij bij voorweten ende expres consent van de voornomde hogeheemraden, op peyne van 25 £ van veertich grooten te verbeuren so dick- ende menichmael als yemant bevonden sal worden contrarie van desen gedaen te hebben, ende {215v} daerenboven d'uytgravinge ofte verdelvinge wederomme te repareren ende aen te maecken tot discretie ende ordonnantie van denselven hogenheemraden. Welverstaende dat die alrede eenich perceel <87r> van landt begonnen heeft voir date van desen uyt te graven omme de aerde te gebruycken tot steenbackerije, sal 'tselve voorts daertoe mogen uytdelven binnen sijn sloten ende belenden ende vorder nyet, mits 'tselve wederomme wel ende behoorlick toemaeckende binnen den tijt ende opte peyne in de voorgaende ordonnantie ende placcate diesangaende gestelt ende verhaelt.
  Item dat nyemant voirtaen en sal mogen delven noch te slachturven binnen twehondert roeden van de cant van eenyge binnelantsche {216r} meeren in denselven dijcgraefschap van Rijnlant. Alles op gelijcke peyne als boven ende onvermindert de voorgaende ordonnantie op 't stuck van 't slachturven in anderen poincten desen nyet contriende.
  [In de marge: 'Tot hiertoe insertie van de keur opte ontgrondinge des jaers 1580'.114]

 

112 verde = verweg ? Back to Text
113 verdieren = duurder worden. Back to Text
114 Deze keur van 1 februari 1580 is geregistreerd in de 4e blaffaard van Jan van Brouchoven (1579-1588), OAR inv.nr. 220 fol. 15 en 16. Op 18 april 1591 werd de keur gekopieerd en gecollationeerd door Dirck van Egmond en op 29 april 1591 door Purtich; OAR inv.nr. 1893. Back to Text

amh_21_05amh_21_05amh_21_05

 

Auteur Publicatie Home
Marleen
van Amstel - Horák
2005
Jan van Hout, 't Vertooch nopende het
Dijckgraef en Heemraetschap van Rijnlant
Leiden 1595
www.oudleiden.nl