Op woensdag 26 februari 2020 (20.00 uur) geeft Cor Smit een lezing over 200 jaar Leidsche Maatschappij van Weldadigheid.
Microkredieten staan vandaag de dag volop in de belangstelling: koningin Maxima stimuleert ze wereldwijd. De ‘Leidsche Maatschappij van Weldadigheid ter Voorkoming van Verval tot Armoede’, zoals de officiële naam luidde, verstrekte ze via haar Hulpbank al vanaf 1862 aan “nijvere minvermogenden” in Leiden (en omgeving). Het is maar een van de vele activiteiten die deze organisatie in de ruim tweehonderd jaar van haar bestaan ontplooide bij de bestrijding van armoede in de Sleutelstad.
De Leidsche Maatschappij van Weldadigheid – niet te verwarren met de bijna gelijknamige organisatie – werd actief in 1817. Ze werd opgericht door betrokken, welgestelde burgers die méér wilden doen voor hun arme medeburgers dan wat in die dagen de traditionele armenzorg te bieden had. Het ging hen er niet zo zeer om de nood te lenigen, maar vooral om de Leidse armen een zetje in de rug te bieden, zodat ze weer op eigen benen konden staan, zonder daarbij acht te slaan op iemands godsdienstige achtergrond. Daarvoor ontwikkelde de Maatschappij in de loop der tijd een breed scala aan initiatieven. Ze organiseerde ondersteuning in moeilijke tijden en ze bouwde de allereerste sociale woningen in de stad; ze creëerde werkgelegenheid, stimuleerde schoolgang, zorgde voor medische hulp en ze richtte natuurlijk de eerder genoemde Hulpbank op. De lange negentiende eeuw was de periode waarin zij de meeste en meest verstrekkende activiteiten ontplooide.
Met de komst van de eerste sociale voorzieningen in de twintigste eeuw veranderde haar rol, maar zij bleef een belangrijke speler op sociaal gebied. Na de Tweede Wereldoorlog werd de Verzorgingsstaat verder opgetuigd. Men dacht daarom in de jaren zestig dat armoede in Leiden definitief verleden tijd was. Dat bleek niet het geval. Eind vorige eeuw bleek dat nog steeds veel mensen tussen wal en schip vielen. De opdracht die de Maatschappij zich had gesteld, was – en is – nog steeds actueel en van betekenis voor de vele minder draagkrachtigen die de tegenwoordig zo welvarende stad toch nog telt.
Locatie: Lokhorstkerk, Pieterskerkstraat 1, Leiden
De historicus Cor Smit publiceert en spreekt frequent over onderwerpen uit onze geschiedenis, in het bijzonder de Leidse geschiedenis, en is daarom bekend als ‘stadshistoricus’. Hij schreef in 2018 de tweehonderdjarige geschiedenis van dit Leidse initiatief, ‘Strijden tegen armoede’..