amh_06 amh_06 amh_06
't Vertooch nopende het Dijckgraef en Heemraetschap van Rijnlant (1595)

6. Jurisdictie opten ommedijck

 

Zie afbeelding schema   [Tussen <20> en <21> is een folio met een schema over de jurisdictie van dijkgraaf en hoogheemraden gebonden.]  
    < <20v> Oultragyeuse jurisdictie: a fol. 109 verso.>  
In 't civyl; om 't buytenwater te weeren, 't binnenwater te losen.   Opten voorschreven ommedijck, ring off circkel, nyet rontsomme mer alleenlicken op een groot gedeelte, compt den voornomden dijckgrave ende heemraden kennisse ende jurisdictie. Nyet allerley mer alleenlicken in civile saecken, ende dat tot twe poincten voirnemelicken, te weten om 't buytenwaeter te weeren, om {56r} 't binnenwater te losen.  
    Te weten dat 't binnelant <22> nyet en werde overlopen off beswaert met 't zeewater off met vreemde wateren.  
    Te losen: naer het binnenwater in den gemeenen bosem gebracht off geworpen es, alle verhinderingen ende beletselen behoorlicken geweert ende wechgenomen zijnde, deur des gemeenlants spoyen (dewelcken boven open sijnde oick dienen tot deurvaert). sluysen (boven toe ende met drijvende deuren gemaeckt) ende duyckers (gemaeckt met schotdeuren die neervallende sijn). Welcke losinge is off ordinarie off extraordinarie.  
Geen criminele jurisdictie   Mer en compt den voornomde dijckgraven ende hogeheemraden opten voorseyde ommedijck, ring, ofte circkel t'haren kennisse staende geene criminele jurisdictie, ten opsichte {56v} deselve bij den geroerden privilegie van den innestellinge van het heemraetschap des jaers 1285 aen den Grave behouden es onder de naervolgende woorden: Gevielt oick dat yemant cracht dede aen desen voornomden dijck of aen die sluysen die daerinne leggen of aen den ommedijck, dat sullen Wij houden aen sijn lijf ende aen sijn goet ende also berechten. Dat hem een ander hoede. Denwelcken nyetjegenstaende dijcgrave ende hogeheemraden de criminele kennisse aen hem genomen ende geurpeert hebben. Mogelicken door abuys24.  
    't Welck bij die voorseyden van Leyden alhyer nyet gestelt en wert tot yemants verwit, veel min met een meninge om te willen procureren dat dijcgrave ende hogeheemraden de criminele {57r} kennisse vorder soude werden <23> verboden, als die rondelicken bekennen dat men hem deselve behoort te geven tot soverre, dat sij degene die aen den dijck ende de sluysen, daerinne gelegen, mitsgaders aen den ommedijck eenich gewelt off overdaet bedrijven 'tsij met deursteecken off andersins, criminelicken aen ende in den lijve ter aenclachte ende op 't betichten van den dijcgraeff sullen mogen straffen sonder van node te hebben daertoe de hulpe van eenyge anderen rechter aen te roupen off te versoucken, opdat alle saecken ordentlicken ende met goeden bescheyde ende beleyde mogen werden tewegegebracht. In sulcken verstande dat zoedanige kennisse ende criminele straffe den anderen rechters nyet en werden ontrocken {57v} off benomen, maer dat praeventie daerinne als in 't procureren van de straffe van alrehande delicten oick plaetse sal hebben.  
    't Welck geseyt sij van de criminele jurisdictie.  
 24  

 

<22v> Aanvankelijk: 'toestoocken ende oproeyen van soedanigen die hebbende sijn medebroeders daerinne geabuseert, selffs als 't op 't nijpen ging achterwege bleeff', maar doorgehaald en vervangen door: 'abuys'.

Back to Text

amh_06amh_06amh_06

 

Auteur Publicatie Home
Marleen
van Amstel - Horák
2005
Jan van Hout, 't Vertooch nopende het
Dijckgraef en Heemraetschap van Rijnlant
Leiden 1595
www.oudleiden.nl