61. Doornbos

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende de huysen beginnende opten houck van de lange Vrouwensteech mettet huys van Balthen Jansz. van Beeck / langs den Rhijn westwaers lopende tot de huysinghe van Mathijs Jansz. verwer / daermede dezelve eyndigende is.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 21, 07-06(?) -1614)

beginnende met het houchuys staende op den westhouc van de lange Vrouwensteech op den Rhijn / de huysingen langs de Rhijn westwaerts aen staende tot aen de Borresteech toe / mitsgaders alle de huysingen aen de oostzijde van de Borresteech staende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 162 vso, 22-06-1649)

het hoekhuis staande op de westhoek van de lange Vrouwensteeg en de Rijn / van daar af westwaarts tot aan de Borresteeg / de oostzijde van de Borresteeg / en de huizen op het Kort Rapenburg vanaf het hoekhuis bij de Bostelbrug tot aan het huis van Charles Gervais, zijnde het hoekhuis Kort Rapenburg/Breestraat.

(SA II inv. nr. 119 fol. 231, 20-12-1741)

Geschiedenis:

De buurt was volgens Jan van Hout oorspronkelijk een deel van St. Catharinarijk, maar moet zich daar - op initiatief van de geburen - aan het eind van de 16e eeuw zonder toestemming van het stadsbestuur van hebben losgemaakt. Dat blijkt wanneer de geburen in 1599 om vergroting verzoeken, terwijl het stadsbestuur van het bestaan van de buurtcorporatie geen weet heeft. Het Gerecht weigert dan ook op het verzoek in te gaan. Jan van Hout gebruikt dit voorval in 1602 als argument om voor een nieuwe buurtverdeling te pleiten (zie ook 'Buurthouden', pag. 51).

(SA II inv. nr. 10 fol. 347 en SA II inv. nr. 1220 fol. 22)

In 1649 verzoekt het buurtbestuur opnieuw om vergroting. Men wijst er op dat door de verheling van enige huizen de aangrenzende en nogal grote gebuurte Paplepel is vergroot ten koste van Doornbos waerdoor de selve gebuyrte van tijt tot tijdt noch cleynder valt. Verder brengt men naar voren dat de buurt door veel weduwen, ongehuwde en uitstedige personen wordt bewoond en zij onmachtich zijn de doode lichaemen ter aerden te brengen ende voornamentl(ick) bij tijde van heete siecte. Daarom stelt men het Gerecht voor om de buurt tot de Borresteeg of het Kort Rapenburg te vergroten. Het Gerecht besluit echter om de buurt uit te breiden met de huizen aan de Rijn tot aan de Borresteeg en de oostzijde vandien (zie ook 'Buurthouden', pag. 92).

(SA II inv. nr. 69 fol. 40 vso - 41, 22-07-1649)

Adam de Leeuw en Jan Kock, resp. heer en thesorier van Doornbos richten zich tot het stadsbestuur met de mededeling dat hun buurt vanouds bestond uit de bebouwing aan de Rijn (Boommarkt) tussen Vrouwensteeg en Borresteeg. Drie à vier jaar geleden zouden echter op verzoek van burgemeester Van Tol zeven huizen zijn onttrokken aan Doornbos en zijn toegevoegd aan de buurt  Paplepel, waarvan thans burgemeester De Raet heer is (om welke zeven huizen het precies gaat ,wordt niet duidelijk, maar waarschijnlijk betreft het de oostzijde van de Borresteeg). Dientengevolge bestaat Doornbos nog maar uit zeventien huizen, waarvan er één leeg staat en zes huizen door weduwen worden bewoond. Bij een compleet buurtbestuur, bestaande uit een heer, twee raden en een tresorier, zouden er slecht vijf personen zijn om bij overlijden de doden grafwaarts te dragen. Men stelt voor om aansluiting te zoeken bij West Catharinarijk en de kas over te dragen aan de tresorier van die buurt. Het Gerecht gaat hier niet mee akkoord en besluit niet alleen om de oude buurtbegrenzing te herstellen, maar voegt tevens de huizen aan de oostzijde van het Kort Rapenburg toe aan Doornbos. Ook dient Paplepel de gelden die men in de afgelopen jaren over de zeven onttrokken huizen heeft ontvangen, te restitueren aan Doornbos (zie ook 'Buurthouden', pag. 93).

(SA II inv. nr. 119 fol. 231, 20-12-1741)

Adam de Leeuw, 75 jaar en heer van Doornbos, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom (zie ook 'Buurthouden', pag. 93).

(SA II inv. nr. 127 fol. 194, 01-03-1764)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

70. Constantinopolen

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende op het Corte Steenschuyr met de huysinge van Jan Sette de Jonge / lopende voorts langs de noortsijde van de Nobelstraet noortwestwaerts (ende begrijpende alleenlick de huysinge van Ambrosius Pietersz. van Brunsdorf in de Buttersteech) tot aen de Cheurlammensteech / ende begrijpende de twee eerste huysen (van) de oostzijde van de selve steech / ende wederom aen de zuytwestzijde van de Bredestraet lopende zuytoostwaerts aen tot de Boomgaertsteech toe / de selve in ende de huysen ten wederzijden aldaer begrijpende tot aen de huysinge ofte poort van Jaques du Werchijn aen d'een zijde ende aen d'ander zijde tot aen den achterbrouck toe / voorts de Bredestraet ofte Nobelstraet langs tot aen den houck van het Steenschuyr / ende eyndende aldaer met de huysinge van Niclaes Reynertsz., laeckencooper.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 105-105 vso, 13-05-1632)

beginnende opt Cort Steenschuyr met de huysinge van Jan Sette de Jonge / lopende voorts langs de noortsijde van de Nobelstraet noortwaerts aen / ende beginnende in de Botersteech alleenlijck de huysinge van Ambrosius Pietersz. van Brunsbeecq tot aen Choorlammensteech / ende begrijpende de twee eerste huysen aen de oostsijde van de selve steech / ende wederom aen de suytsijde van de Bredestraet beginnende aen de houck van de Plaetsteech / lopende suytoostwaerts aen tot aen de houck van 't Steenschuyr (de Boomgaertsteech daerinne niet begrepen) / ende eyndende aldaer met de huysinge van Nicolaes Reyniersz. laeckencoper.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 155, 08-11 en 30-11-1646)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553), maar werd toentertijd vermeld als Hadrianopolen, waarvan de ligging wordt omschreven als: Begint van de Hogewoertsbrugge / eynt yen halven van de Plaetstege en aen Koerlammenstege / plach te hebben huysen of cameren 36.

Het voormalige Hadrianopolen was dus mogelijk wat kleiner dan het latere Constantinopolen, omdat de huizen aan de Corte Steenschuur (nu het Gangetje) niet worden genoemd.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 9)

De gemeene gebuyren vande Nobelstraet zeggen dat zijluyden zeer vercort werden in het stellen vande cramen en verzoeken het Gerecht te gelasten om deze bij wijze van proef met het oog op de aanstaande jaarmarkt rugge aan rugge te stellen. Men verwijst daarbij naar een soortgelijk en door het Gerecht gehonoreerd verzoek van de bewoners van de Breestraat (zie Steinenburg, SA II inv. nr. 45 fol. 9, 27-11-1587). Het lijkt hier niet om een verzoek van de buurt te gaan, maar eerder een initiatief van omwonenden te betreffen. Het is mogelijk dat het verzoek ook werd gesteund door de inwoners van het Keizerrijk van Constantinopolen (zie ook 'Buurthouden', pag. 120).

(SA II inv. nr. 45 fol. 90 vso, 08-09-1588)

Op 30-11-1589 wordt de buurtkaart van Heerlicheyt van Constantinopolen opnieuw goedgekeurd (er wordt verwezen naar een voorgaande buurtkaart). Er bestaat enige twijfel of hier niet de buurtkaart van het aangrenzende en bijna gelijknamige Keizerrijk van Constantinopolen wordt bedoeld, omdat in de tekst wordt geduid op de kaart van de Nobelstraet, het gedeelte Breestraat tussen stadhuis en Steenschuur. De geburen worden gelast zich naar de bepalingen te gedragen opte peenen, boeten ende straffen daerinne verclaert.

(SA II inv. nr. 45 fol. 240 vso)

In 1596 nemen de vrijsters van Constantinopelen met 43 loten (lotnr. 24623) deel aan de Grote Loterij. De prose luidde: Die vrijsters van Constantinopelen hebben het hoetgelt ingeleyt om het niet te behouwen / het is voor de armen / het salse niet rouwen. Ook de buurt als zodanig legt 128 loten ter waarde van f 30,- in en wint een zilveren bierbeker van zeven ons. De prose luidde: De buyren van de Nobelstraet hebben haer gelt vergaert / Door goede Raets voor den armen bewaert (zie ook 'Buurthouden', pag. 108 e.v. en pag. 239).

(AGH inv. nr. 429 en 426)

Op 08-11 en 30-11- 1646 verliest Constantinopolen vanwege de stichting van De Boomgaard een deel van haar huizen, gelegen in de Boomgaardsteeg. Zie ook Oost Blik op de Aaszak.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 155)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

156. Claas Jan Vossenhoek

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

zal beginnen mitte westsijde van Jan Vossensteech aen 't Cabbelausbruggetgen / ende loopende noortwaers aen tot de Claesstege toe / den houck van dien om / begrijpende de zuydtsijde van dien ende eyndende met 't huys van Mathijs Jacobsz. brouwersknecht / belopen huysen of cameren lj

(SA II inv. nr. 1216 fol. 12, 14-05-1609)

Op 19-08-1660 vergroot met de helft van de Olyslagerspoort, afkomstig van de buurt St. Annenrijk.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 107 vso, i.m.)

Geschiedenis:

De buurt is op 14-05-1609 afgesplitst van Jan Vossenrijk. In de buurtnaam wordt de ligging, deels in de Janvossensteeg, deels in de Claessteeg (nu Klarensteeg) tot uitdrukking gebracht.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 12)

Buurtheer Pieter van Gijsele slootmaecker brengt een ouderloos geworden kind aan bij het H.G. Weeshuis.

(Archief H.G. Weeshuis inv.nr. 3386 fol. 71, 30-11-1612)

In 1650 verzochten de geburen het Gerecht om uit een voordracht een buurtheer te benoemen. De tekst van het request luidt: Aen de Achtba. Heeren de E.E. heeren van de Gerechte der Stadt Leyden / Verthoont met schuldige eerbiedinge U E.E. onderdanige de gemeene gebuyren van de buyrte genaemt Claes Jan Vossenhouck / dat Dirck Thomasz. Van de Tient, haeren gewesen heer, deser werelt is overleden / sulcx dat de voors. Gebuyrte tegenwoordich van een heer is ontblotet / hebben derhalve sij suppl. nae gewoonte vergaerdert geweest ende met meerheyt van stemme dese drye volgende personen op de nominatie gebrach / te weten:

- Philips Pietersz. Bellevaer, outraet : 14 stemmen

- Jan Eeuwitsz :. 15 stemmen

- Jan Harmansz. Swart : 6 stemmen

ten eynde dat haere E.E. daeruyt een nae haer welgevalle tot heer over de voors. gebuyrte gelieve te verkiesen ende committeren / `t welck doendend etc.

Het Gerecht besluit om Jan Harmansz. Swart te benoemen.

(SA II inv. nr. 1221, 14-04-1650, zie ook 'Buurthouden', pag. 72)

Buurtheer Abraham Vrijslag, 73 jaar, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 125 fol. 103, 15-09-1757)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

122. Chrispijnshoek

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

de huysen gebout ten wedersijden van de nieuwe Loeyerstraten ende Cingelstraten / op ende tusschen de Waert ofte Zuydcingelgraften / ende de slopsteech.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 58 vso, 24-06-1660)

Geschiedenis:

Op 24-06-1660 gesticht.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 58 vso, 24-06-1660)

Cornelis Goewinter, heer van Chrispijnshoek, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 139 fol. 350, 11-01-1787)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

86. Burgstreng

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende de huysen onder 't bon van Burchstreng aen de oostsijde van de Nyeuwen Rijn / beginnende met de brouwerij van De Croon ende noortwaers lopende den houck aen de Visbrugge omme / langs de selve brugge oostwaerts tot aen de Ouden Rijn / eyndende aldaer met de huysinge genaemt St. Jan, toecomende Jacob Cornelisz. de Haes / ende begrijpende mede 't huysgen daertegensover aen de St. Jansbrugge staende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 49 vso, 06-08-1620)

Geschiedenis:

De buurt bestond volgens Jan van Hout reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De buurt wordt vermeld als Burgervacht no. lxix en de ligging wordt omschreven als: Begint van Symon Willemsz. coorncopers huysinge / langs den Rijn / eyndende mitter Vischbrugge (moet zijn: St. Jansbrug) opten houc van den Ouden Rijn / plach te hebben huysen of cameren xxj.

(SA II inv. nr. 1220)

Op 20-07-1589 keurt het Gerecht de buurtkaart goed. Er is dan sprake van de gebuyrte van den Rijn, gelegen tusschen de Coornbrugge ende St. Jans.

(SA II inv. nr. 45 fol. 200)

In 1596 winnen de geburen van Burchwacht op lotnummer 18275 in de Grote Loterij een zilveren bierbeker van zeven ons. De bijgevoegde proze luidt: Wij Prinse van Pottesteyn / hartoog van Mandevelt / heer ende graeff van Tonnendael van Burchwacht / bereyt dat gelt (hier) voor de armen / van de gebuerte wort het bestelt. / buren an de Visbrugge (zie ook 'Buurthouden', pag. 108 e.v.).

(AGH inv. nr. 426)

De inwoners van Burgstreng eisen schadevergoeding vanwege de komst van een zeepziederij in het pand 'De Drie Kooren Airen'. Zij verwachten dat daardoor hun korenzolders evenals het regenwater onbruikbaar zullen worden. Bovenal is de buurt bang voor de stank die de ziederij zal verspreiden. Men zal bij vestiging van zeepzieder Jacob Royaert genoodzaakt zijn om te verhuizen, maar de verwachting is dat bij verkoop de huizen met een derde in waarde zullen dalen. Het Gerecht besluit dat de geburen het huis in koop kunnen overnemen. Bovendien moeten zij de 40e penning (een soort overdrachtsbelasting) betalen en behoort Royaert schadeloos te worden gesteld met een bedrag van 300 zilveren ducatons (zie ook 'Buurthouden', pag. 122).

(SA II inv. nr. 84 fol. 55 vso - 56 vso, 28-06-1674)

Cornelis van Oudendorp krijgt met de geburen van Burgstreng toestemming om te hoven aan 't Fonteyn (een herberg in Hazerswoude (?), kennelijk een geliefde uitspanning, want de buren van Vredenrijk weten de herberg in 1765 ook te vinden). Ook wordt toegestaan dat de boom aan de Hogewoerdspoort zal worden opengehouden, totdat de heer en zijn geburen gepasseerd zijn (zie ook 'Buurthouden', pag. 99).

(SA II inv. nr. 213 fol. 93 vso, 01-08-1768)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

96. Buitenduin

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende de huysen staende aen wedersijden van de corte- ende lange Coppenhieckstegen.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 33 vso, 06-07-1633)

Geschiedenis:

De buurt bestond volgens Jan van Hout reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De buurt wordt vermeld als Verduyn en de ligging wordt evenals boven omschreven als: Verduyn no. lxvj / Begint aen de Hoygraftsbrugge tot de Kercgraft toe / en begrijpt de Coppenhiecstegen aen beyde zijden / plach te hebben huysen of cameren 42.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 12)

De buurt neemt in 1596 deel aan de Grote Loterij en legt 81 loten in (lotnr. 25100). De prose luidde: Dye Heer van buytenduyn met sijn onderdanen int gemeen hebben dit Lot ingeleyt / Crijgen sij wat off nyet / sij sijn tevreden / de buyeren van de coppenhycxsteegh (zie 'Buurthouden', pag. 108 e.v.).

(AGH inv. nr. 429)

Na het overlijden van Jacob Thomasz. van Swieten, brouwer (begraven op 21-01-1606) werden zijn taken als buurtheer waargenomen door zijn schoonzoon, Floris Reyersz. van Swieten. Pas op 07-07-1617 volgt op verzoek van de geburen die hem recommanderen een officiële benoeming door het Gerecht.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 33 vso)

Anthony Cheval, heer van Buitenduin, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. 600 fol. 182, 08-02-1796)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

192. Breekhoven

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

gelegen in de vergrotinge deser stede / beginnende aen de oostsijde van de Maren opten houck aen de Ouden Chingel met de huysinge van jonge Jan Jansz. Put / ende noortwaerts lopende langs de voors. Maren tot aen de Langegraft / de suytsijde van de selve langs van de Maren oostwaerts tot aen 't erve van Pieter Hugensz. du Boys.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 29 vso-30, 01-09-1616)

Geschiedenis:

Het lijkt er op dat de buurt op initiatief van de geburen is gesticht. De schepenmeesters Hendrick Egbertsz. van der Hall en Dirck Gerritsz. Hogeveen die de buurt vooraf inspecteerden, werden geacht om vooral op de groote ende ordre te letten. Op 01-09-1616 wordt besloten dat de buurtchaerte sal werden verleent (zie ook 'Buurthouden', pag. 69).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 29 vso-30, 01-09-1616)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

131. Brandenburg

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

bij provisie tot dat meerdere huysen aldaer gebout sullen zijn / de huysen tusschen en op de Nieuwen Rhijn / Binnevestgraft / Cingel / ende Loyerstraten tot aen de zuytsijde Groensteech

(SA II inv. nr. 1217 fol. 58 vso, 24-06-1660)

Geschiedenis:

Daniel van der Codde, heer van Brandenburg, en Christiaan van Nieppe, lakendrapier, verklaren op verzoek van Maria Desenaer, weduwe van Frederik Borrens dat de laatstgenoemde in zijn leven soldaat was in de Compagnie van de heer majoor Lobel en op 30-12-1692 in de buurt is overleden en op het Papegaaisbolwerk is begraven. Van Nieppe verklaart dat hij het doode lighaem heeft helpen waden ende ter plaetse voors. ter aerden geleyt.

(Rechterlijk Archief inv. nr. 39, Getuigenisboek Z fol. 243 vso, 14-03-1693)

Jan Snarenberg, heer van Brandenburg, verzoekt en verkrijgt ontslag.

(SA II inv. nr. 124 fol. 421, 30-09-1756)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

306. Bouwelouwensteeg

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

de huysen beginnen mitten westhouc van den ingang van Nasareth / lopende westwaerts aen tot aen den oosthouc van de Hoochlantskersstege mit 't huys van Neeltgen Lenaerts, wedue van Jasper Pietersz. leertouwer excluys ende buyten dees gebuyrt blijvende / ende zulx in hem begrijpende de lange Bouwenlouwestege aen beyden zijden.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 4 en 5 vso, resp. 05-12-1602 en 07-08-1603)

beginnende met den westhouck van de poort of ingang van Nazareth / lopende westwaerts aen tot aen den oosthouck van de Hogelantse Kersstege / eyndende aen 't huys van Neeltgen Lenarts ende sulx in hem begrijpende de lange Bouwenlouwensteeg mitsgaders de helfte van het steechgen van Louris van Dale mede ten wedersijden.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 117, 02-10-1635)

Geschiedenis:

Uit de buurtbeschrijvingen van Jan van Hout wordt niet duidelijk of de Bouwelouwensteeg oudtijds tot de buurt Hooglandsekerksteeg of Patmos hoorde. Volgens die berichten zou de begrenzing van beide buurten beginnen en eindigen bij de brug (over de Maredorpse Achtergracht) voor de Bouwelouwensteeg. Maar van wélke buurt de Bouwelouwensteeg deel uitmaakte, wordt niet gezegd.

Bij nadere bestudering blijkt dat de Bouwelouwensteeg oorspronkelijk deel uitmaakte van de buurt Hooglandsekerksteeg. Ten eerste omdat in januari 1602 uitdrukkelijk wordt gemeld dat de buurt begint aan de westhoek van Nazareth of het Mierennest, de 64 huisjes die op het terrein van het voormalige klooster van de Grauwe Zusters waren gebouwd en waar weer later de Meermanshof zou verrijzen. De Bouwelouwensteeg ligt echter westelijk van Nazareth, maar ten oosten van de Hooglandsekerksteeg. Ten tweede wordt de buurt Hooglandsekerksteeg op 05-12-1602 gesplitst in een deel dat haar naam behoudt en een ander deel dat voortaan de buurt Bouwelouwensteeg wordt genoemd. Ten slotte stond Cornelis Lanckheere of Landsheere in januari 1602 als vierde op de voordracht van een heerbenoeming van de buurt Hooglandsekerksteeg, terwijl hij in augustus 1603 als eerste heer van de nieuwe buurt Bouwelouwensteeg wordt benoemd.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 3vso, 4 en 11vso)

Buurtheer Cornelis Lantscheere (sic) brengt een ouderloos geworden kind aan bij het H.G. Weeshuis

(Archief H.G. Weeshuis inv. nr. 3386 fol. 73 vso, 17-05-1613)

Op 19-10-1662 wordt de buurt gesplitst in Noord Bouwelouwensteeg en Zuid Bouwelouwensteeg.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 79 vso)

Buurtheren:

93. Boterbuurt

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende de huysen beginnende aen de westsijde van de Hooygraft mettet huys van Dc. Symonsz. backer ende noortwaers lopende tot aen de Heerenstege (Pancrassteeg) / den houck om langs de zuytsijde van de selve stege / ende aen de oostsijde van de Hooygraft weder beginnende mettet noortwaerste huys van Quirijn Jansz. witmaecker / lopende zuytwaers tot aen de lange Groenestege.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 34, 07-07-1617)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Butterbuyrt no. lxj / Begint opte Hoygraft / van de Groensteech tot de Heerensteech toe / plach te hebben huysen of cameren 16. Overigens zegt J.J. Orlers in zijn Beschrijvinghe van de Stadt Leyden (editie 1641, pag. 70) dat de buurt zich zou uitstrekken van de Herensteeg tot de Choorsteeg.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 8 vso)

Op 15-10-1592 wordt de buurtkaart met enige correcties door het Gerecht goedgekeurd.

(SA II inv. nr. 46 fol. 243)

De buurt neemt in 1596 deel aan de Grote Loterij en legt 62 loten in ter waarde van f 15,- (lotnr. 22730). Ook de vrijsters van de Boterbuurt doen mee met 74 loten voor f 18.3.- (lotnr. 22705). De prose luidde: Hij [...........] diet al geeft met hem eere bewijsen / Geeft die vrijsters in de boterbuert een silveren schaal / sij sullen [..........] (zie ook 'Buurthouden', pag. 108 e.v.)

(AGH inv. nr. 429)

In 1601 wendt de heer van de Butterbuyrt zich met tien andere buurten in de omgeving tot het Gerecht met het verzoek om een uurwerk met halve en hele urenslag op de toren van de Hooglandse kerk te plaatsen. Het probleem is dat bij noordelijke en oostelijke wind de stadsklokken niet hoorbaar zijn, waardoor de arbeiders, met name de jongeren meyskens ende knechts te vroeg het werk verlaten, te laat beginnen ende gaen nae haer gelieften. Deze situatie leidt tot veel gekijfs ende oneensheyt met hun patroons. De gezamenlijke buurtbestuurders herinneren eraan dat in tijden des benoutheyts de kerkklok - die er nog steeds hangt - zonodig dag en nacht werd geluid. Het Gerecht belooft om een vast ende geduyrich uyrwerc te laten plaatsen. Maar daar komt niets van terecht en zes jaar later richten dezelfde buurten zich opnieuw tot het Gerecht, dat nu twee schepenen, een veertigraad en stadssecretaris Jan van Hout gelast om alsnog te handelen, verdragen ende accorderen opt maecken van een uyrwerc (zonder voorslach) om alleen heele ende halve uyren te slaen (zie 'Buurthouden', pag. 122 e.v.).

(SA II inv. nr. 49 fol. 227 - 228, 19-04-1601 en inv. nr. 50 fol.246 - 247, 14-06-1607)

Het Comité van Veiligheid bericht de provisionele Raad dat Jacobus Beek zijn benoeming als heer van de Boterbuurt weigert. Het verzoek wordt door de Raad niet ingewilligd (zie ook 'Buurthouden', pag. 147).

(SA II inv. nr. 549, 09-11-1795)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting