Algemene informatie commissie geveltekens
vindt ons ook op:
 |
|
|
 Landelijke kerninventarsatie gevelstenen |
of bereik ons via:
|
Geveltekens Leiden
Wie door de historische binnenstad van Leiden loopt ziet aan vele gevels verwijzingen naar de geschiedenis. In een tijd waarin adressering in de vorm van huisnummers ontbrak maakten geveltekens het betreffende pand gemakkelijker vindbaar. Ze dienden als aanduiding voor bijvoorbeeld het beroep van de bewoner of de functie van het pand.
In Leiden zijn nog veel geveltekens over. Sommige zijn in goede staat, andere zijn aan herstel toe. Her en der bevinden zich losse gevelstenen waarvan niet altijd bekend is waar ze oorspronkelijk waren geplaatst of wat het bijbehorende verhaal is. Ook zijn er verhalen over gevelstenen en hun oorspronkelijke plek, maar zijn de stenen zelf niet teruggevonden.
De commissie geveltekens zoekt nieuwe leden; voor meer info klik hier.
De volgende onderwerpen vindt u op deze pagina: navigeer door met een muisklik op de onderstaande tableau's te drukken.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Geveltekens op de kaart
De Commissie Geveltekens zet gevelstenen, snijramen en bovenlichten letterlijk op de kaart van Leiden.
Elk gevelteken, snijraam of bovenlicht heeft een eigen punaise op de kaart die de locatie aangeeft. De kleur van de punaise geeft aan welke informatie beschikbaar is. Er zijn ook enkele wandelingen langs de Leidse geveltekens beschikbaar. Het beginpunt van deze wandelingen is gemarkeerd met de afbeelding van twee wandelaars.
.
knop links boven : kaartlegenda ; rechts boven : kaart uitvouwen
Index van de geveltekens
De geveltekens van Leiden zijn ondergebracht onderstaande index. Per regel zijn het adres, postcode, de naam/voorstelling, objectnummer en soms het betreffende verhaal aangegeven. Door op de onderstaande afbeelding te klikken komt u in deze index en kunt u deze inzien of downloaden.
Commissie Geveltekens
Sinds februari 2012 is binnen de Historische Vereniging Oud Leiden de Commissie Geveltekens actief. Deze commissie richt zich op het behoud en herstel van Leidse geveltekens en probeert daartoe zoveel mogelijk informatie te verzamelen. Ze beheert een beeldbank met beeldmateriaal en andere informatie over geveltekens. Ze vertelt via "verhalen" over individuele geveltekens en publiceert waar onze actuele aandacht naar uitgaat. Onze jaarverslagen kunt u hier vinden. De Werkgroep Geveltekens kent een aantal zwaartepunten:
- restauratie
- publiek maken van verhalen
- beheer van beeldmateriaal en websites
- samenwerken met andere organisaties
- diverse andere activiteiten.
Nieuws commissie Geveltekens
....
- Van Spaarpotpoort tot Leeuwenpoort
 |
 |
- Molen de Heesterboom
- Op zondag 8 juli 2018 werd in een korte plechtigheid het huisteken en de naam aan de zaagschuur van molen De Heesterboom aan de Haagweg onthuld. Op de plek van De Heesterboom staat al ruim twee eeuwen lang een zaagmolen. Deze werd op 8 januari 1796 gekocht door Johannes van Hees, een houthandelaar. Helaas brandde de molen door onbekende oorzaak in de nacht van 25 op 26 augustus 1802 tot de grond toe af. Op 27 januari 1803 verleende de Gemeenteraad van Leiden toestemming om de molen te herbouwen en dat zal Van Hees nog wel in dat jaar gerealiseerd hebben, al staat op de molenbaard (een plank onder de askop) het jaartal 1804. Van Hees verkocht de molen en houtwerf in 1815 aan Leendert Dorrepaal en Hendrik Meygaarden en uiteindelijk werd in 1856 D.D. Noordman eigenaar. Zijn nakomelingen hebben de molen voor de toekomst veiliggesteld in de Stichting Houtzaagmolen de Heesterboom. Joep Noordman, secretaris van deze stichting, is ook directeur van het houtbedrijf naast de molen.
Leden van de commissie Geveltekens, Hans de Sterke en Dik Kompier hebben zich ingezet om het verloren gegane gevelteken en de naam weer op de gevel van het zaaghuis aan te laten brengen.
Na enige discussie over de vorm van de boom en vooral de schrijfwijze van de naam (op diverse oude foto’s bleek die telkens anders gespeld te zijn, waaronder ook d’Heesterboom) werd de knoop door het bestuur doorgehakt: het werd De Heesterboom.
foto 1 |
foto 2 |
foto 3 |
Onderschrift foto 2
Dik Kompier vroeg de bekende “gevelschilder” Jan Willem Bruins of hij deze klus wilde doen. Door de financiële bijdrage van de Historische Vereniging Oud Leiden en de Stichting Industrieel Erfgoed Leiden kon de uitvoering worden gerealiseerd. En dus prijkt nu de naam en logo van De Heesterboom dank zij het vakmanschap van JW Bruins weer in volle glorie op de gevel.
Onderschrift foto 3
De grote groep molenaars (vrijwilligers) die de molen bedient en dus nog steeds werkelijk op windkracht boomstammen tot planken verzaagt, is er ook heel trots op. Dat de molen nog maar veel mag zagen en het gevelteken lang mag blijven bestaan!
- Interview student Geert Winter: "Het gevelstenenproject van de HVOL". Via Adriaan van Brandenburg, secretaris van de HVOL, werd Dik Kompier, PR verantwoordelijke commissie geveltekens, door Geert Winter benaderd voor een interview. Hij volgt de bachelor geschiedenis aan de Erasmus Universiteit, met als specialisatie economische geschiedenis. De periode die binnen deze studie wordt behandeld is grofweg van de vroegmoderne tijd tot aan het recente verleden. Hij zit in het derde jaar van deze studie. De studie leidt op tot historicus. Zowel bij Adriaan als bij Dik gingen zijn vragen vooral over Leiden en haar geschiedenis en welke doelen in de HVOL - werkzaamheden belangrijk waren. Lees verder voor zijn conclusie via de link: conclusie interview
- De verdwenen boom: Stichting de Heesterboom, Historische Vereniging Oud Leiden en STIEL (Stichting Industrieel Erfgoed Leiden) financieren de kosten om het beeldteken weer op de gevel van de molen D'Heesterboom te krijgen. Lees het verhaal van deze molen : http://tinyurl.com/lyt62pb.
 |
 |
- Graansilo en Cronesteyn
Dankzij Jan, Piet en Hans zijn er weer twee nieuwe verhalen toegevoegd: geveltekens Graansilo, Vlietweg 1, eerste steen en muurreclame en een gevelteken Brasserie CRONESTEYN
 |
 |
 |
- Wijtenburg
Met dank aan dhr. Moggré hebben we weer een nieuw verhaal. Foto's van een eerste steen Haarlemmerstraat 2 en één van het pand van Wijtenburg, Nieuwe Rijn 89-90. Van Dhr. Moggré mochten we gebruik maken van een stukje tekst van zijn eigen website jaapmoggre.nl; het resultaat is te zien in het verhaal van Wijtenburg.
 |
 |
- Swammerdampad en Paardekoper 1902
Er zijn twee nieuwe verhalen aan onze verzameling toegevoegd; te weten: gevelteken aan het Swammerdampad ter herinnering aan een Leids onderzoeker Jan Swammerdam en een gevelteken met het opschrift “Paardekooper 1902” aan de boerderij "Ora et Labora" (Bid en werk) aan de Vlietweg 44.
 |
 |
 |
- Wilbert Devilee
De werkgroep Geveltekens kreeg wederom van dhr. Wilbert Devilee linken naar een tweetal mooie fotokijkboeken (klik op de onderstaande afbeeldingen) betreffende panoramafoto's van Leiden.
 |
 |
- Ons Doel
Dankzij dhr. E.Plugge hebben wij nu ook een verhaal dat achter de gevelsteen zit van Woningbouwvereniging Ons Doel aan de Lindestraat 79-81. Lees dit mooie verhaal via de link http://tinyurl.com/le7xc5k.
 |
 |
- Snijramen en bovenlichten
De commissie Geveltekens is voortvarend gestart met de inventarisatie van de snijramen en bovenlichten in Leiden; ook in feite zijn dit geveltekens. Het verhaal over deze mooie exemplaren kunt u vinden op http://tinyurl.com/kcyw3qh. De inleiding van deze pagina is verzorgd door Ben Veldstra.
 |
 |
 |
- Hogewoerd 126b
In de verzameling van Joop Gijsman hebben we een foto gevonden van een nieuwe herdenkingsplaquette!!
Deze steen is geplaatst in 2016. De steen zit op Hogewoerd 126b en vervangt de oude, verweerde steen van Frans van Lelyveld. Lees het verhaal over deze steen: http://tinyurl.com/n8d3phm
 |
 |
- Gevelsteenwandeling
De gevelsteenwandeling is geactualiseerd. Deze wandeling is ook geschikt voor scootmobielers. Lees het verhaal van deze wandeling waar u ook de route als PDF kunt downloaden: http://tinyurl.com/k7vbk6g.
- STIEL
Van de Stichting Industrieel Erfgoed Leidene Stichting Industrieel Erfgoed Leiden (STIEL) hebben we een mooie verzameling foto’s gekregen. Deze verzameling wordt momenteel door Hans de Sterke en Thijs de Vries geinventariseerd.
- Het verhaal van de van Voorthuizen school en de Vuurvogel is tot stand gekomen. Gezien de verwachte sloop van deze scholen denkt de werkgroep Geveltekens alvast na over herbestemming van de gevelstenen. Lees het verhaal: http://tinyurl.com/m7ltqv7
 |
 |
- fotokijkboek
De commissie Geveltekens kreeg van dhr. Wilbert Devilee een mooi foto kijkboek (van een serie van drie) over Leiden binnen de singels vroeger en nu ter inzage.
 |
 |
 |
Foto kijkboek 1 A t/m J Foto kijkboek 2 K t/m O Foto kijkboek 3 P t/m Z
Kunsthandel Devire Middelstegracht 89 tel. 071-5131829
Wandelingen
WANDELING
IN HET KORT
lengte wandeling 5,94 km
start- en eindpunt het plein Blauwpoorthaven, aan het einde van de Steenstraat, bij de Blauwpoortsbrug.
Hoek Steenstraat/Morstraat-Kort Galgenwater-Weddesteeg-Noordeinde-Kort Rapenburg-Breestraat-Rapenburg-Herensteeg-Kloksteeg-Nieuwsteeg-Pieterskerkhof-Muskadelsteeg-Schoolsteeg-Breestraat-Pieterskerk Choorsteeg-Langebrug-Ketelboetersteeg-Breestraat-Hogewoerd-Rijnstraat-Hooigracht-Nieuwstraat-Hooglandse Kerksteeg-Haarlemmerstraat-Paradijssteeg-Van der Werfstraat-Grevenstraat-Oude Singel-Lange Lijsbethsteeg-Ceaciliastraat-Blauwpoortsbrug
BESCHRIJVING
Geveltekenwandeling langs geboortehuizen van bekende Leidse kunstenaars en schrijvers.
 |
Voor de volledige beschrijving van deze wandeling gebruik de link: http://tinyurl.com/y9f4cn97 en als een printbare handout in PDF formaat via deze link: kunstenaars.
VOOR DE ROUTE
Als PDF: wandeling geveltekens Kunstenaars
De GPS-gegevens en bijbehorende kaarten zijn via RouteYou ter beschikking gesteld.
Lopende projecten
De Roode Tooren
In de eerste helft van de 13de eeuw was er langs de oevers van de Rijn al sprake van een bebouwing in het gebied dat later de stad Leiden zou worden. Onderdeel van deze bebouwing was een stadsmuur met uitkijktorens. De enige muurtoren van dit gebied die we nu nog kennen is de 'Roode Toeren', die in het stedeboek uit 1410 wordt beschreven als het uiterste punt van de stad. Lees het verhaal via de link: http://tinyurl.com/glsvzfm.
Molen d'Heesterboom
Restauratie van het gevelteken van molen d'Heesterboom, ook wel bekend als de molen van Noordman, aan de Haagweg 79 Leiden. Lees het verhaal via link: http://tinyurl.com/lyt62pb.
 |
 |
De Burcht van Leiden
De Burcht is het oudste bouwwerk van Leiden. De Burchtheuvel gaat in zijn meest oorspronkelijke vorm al terug tot de 9e of 10e eeuw. Het Burchtproject c.q. Burchtverhaal is klaar en omvat drie thema's, namelijk: de toegangspoort van het Burchtcomplex, het toegangshekwerk en de poort van de Burcht en het Heerenlogement.
In de planning
De Vuurvogel en de van Voorthuijsenschool
Beoogde herplaatsing Vuurvogel steen (ballonpad) en van Voorthuijzen school. Lees het verhaal via de link: http://tinyurl.com/m7ltqv7.
Balkon ornamenten van Kamer van Koophandel
Beoogde restauratie: Balkon ornamenten van pand Kamer van Koophandel. In 2016 werd dit pand gesloopt. Wel was al besloten, dat het kunstzinnige balcon bewaard zou blijven.Lees het verhaal achter het balkon: http://tinyurl.com/kslqhsj.
Raamornamenten van Stationsweg 37
Beoogde restauratie; Raamornamenten van Stationsweg 37. Dit pand dateert uit de 19e eeuw en stond midden tussen de nieuwbouw van de RABO-bank en een fietsenstalling en is nu uiteindelijk gesloopt. Enige sierelementen zijn door de gemeente gered. Lees hier het gehele verhaal: http://tinyurl.com/lkpm8dz.
Afgeronde projecten
Gevelsteen Brandstoffenhandel Perquin opgeknapt
In het voorjaar van 2015 is de gevelsteen van het naambord van de brandstoffenhandel opgeknapt op initiatief van de heer P. Perquin, een nazaat van de oprichter van de firma Perquin. Zaterdagmiddag 29 augustus 2015 werd de gerestaureerde gevelsteen van 'Brandstoffenhandel Perquin en Zonen' onthuld. Pim Perquin beschouwt de gerestaureerde steen als een eerbetoon aan alle kolenboeren en zijn voorouders. Lees het gehele verhaal met de filmpjes via de link: http://tinyurl.com/ybgdckad.
De Waalse kerk
Breestraat 62-64
Onlangs is de restauratie van de gevelsteen Het Rad van St. Catharina aan de Waalse Kerk afgerond.
Op de gevelsteen boven de ingang van de Waalse kerk zijn een rad met vilmessen en zwaard te zien. Het zijn de attributen van St. Catharina van Alexandrië die veelal naast haar afgebeeld werden om haar identiteit te bevestigen.
De attributen dienen hier als symbool voor de heilige Catharina zelf.
Lees het hele verhaal van deze restauratie.
Jan Swammerdam
Gedenkplaquette voor een Nederlandse geleerde
Op initiatief van de bewoners is in september 2015 aan het Swammerdampad een gevelplaquette onthuld. Deze herinnert aan de naamgever van deze straat, de geleerde en insectenkundige Jan Swammerdam (1637-1680), die in Leiden studeerde en promoveerde.
De plaat is ontworpen door de zoon van een van de bewoners en is uitgevoerd in grijs graniet. Hij meet 50 x 18 cm. De steen is te bezichtigen aan het Swammerdampad, na ongeveer 350 meter, direct rechts om de hoek van de Boerhaavelaan, als je vanaf de Rijnsburgerweg komt. Het is een prachtig voorbeeld geworden van particulier initiatief om met een hedendaags gevelteken de stad mooier en interessanter te maken. Lees het verhaal via de link: http://tinyurl.com/ycgr3z4v