39. St. Barbarenrijk

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

de St. Barbarenstege mitte Dwerscamp

(SA II inv. nr. 1216 fol. 49, 20-08-1620)

Geschiedenis:

Op 20-08-1620 ontstaan uit een deling van St. Joris.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 49, 20-08-1620)

Marcus Krap, heer van St. Barbarenrijk, kreeg in zijn functie hulp van zijn zoon. Aangezien deze is overleden, verzoekt en verkrijgt hij ontslag.

(SA II inv. nr. 131 fol. 1, 31-01-1771)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

153. St. Annenrijk

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

gelegen onder 't bon van West Marendorp Landtzijde / beginnende aen de noortzijde van de Claesstegen aen de houc van de Claesstege mit 't huys van Trijn Baerntsdr., no. 28 / ende in hem begrijpende beyden zijden van de Coddenstege ende van St. Annenstraet, anders genomt de Miraeckelstege / ende tusschen beyde leggende huysen / eyndende mit 't huys gecomen van Lysbeth van Dort, no. 110 / ende weder beginnende aen de zuytzijde van de Claesstege mit 't huys van Pr. Jansz. van Rossum, no. 133 / ende eyndende aen de houc van de Maren mit 't huys van Jeronimus Jansz., gecomen van Jan Gerytsz. Poth(?), no. 139, al volg. 't reg. van verpondinge des jaers 1603.

(SA II inv. nr.1216 fol. 6 vso, 26-01-1604)

de huysen aen wederzijden van de Miraeckelsteech ofte St. Annenstraet / midtsgaders in de Claesstege aen beyde zijden tusschen de voors. Miraeckel- ende Coddesteghen staende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 26, 10-09-1615)

den 19 Augusti 1660 hebben die van de Gerechte vier huysen van dese gebuyrte in de Knoopmaeckerspoort verheelt aen de gebuyrte van Noortduysentvresen ende de helfte van de Olyslagerspoort aen de gebuyrte van Claes Jan Vossenhouck

(SA II inv. nr. 1216 fol. 107 vso, i.m.)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt onder de naam Miraeckelsteech of 't Landt van Miraeckelen reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Begint opten houck van de Claesstege tot de Vest toe / plach te hebben huysen of cameren 16.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 10)

Op 27-11-1587 besluit het Gerecht dat (op stadskosten) de wercken tot geryf vande buyren notelicken dienen gemaect. Het blijkt over de reparatie of aanleg van een bruggetje en een mesthoop te gaan.

(SA II inv. nr. 45 fol. 9 vso)

In 1589 verzoeken enige buren van 't lant van Miraculen aan het Gerecht om de buurtkaart goed te keuren. De schepenmeesteren Pieter Adriaensz. van der Werff en Jan Ysnoutsz. van der Nes krijgen opdracht om een en ander te onderzoeken. Nadat zij rapport hebben gedaan, wordt het buurtreglement van de St. Annenstraet goedgekeurd.

(SA II inv. nr. 45 fol. 226, 02-11-1598 en fol. 233, 16-11-1589)

Op 22-02-1590 blijkt dat er in de Koddesteeg druk wordt getimmerd en gebouwd. Daarom verzoeken de geburen het Gerecht of de steeg kan worden bestraat en ook wil men dat er een bruggetje wordt aangelegd om opte walle te mogen gaen ende gevouch te doen (met andere woorden: daar wilde men gebruik maken van een plee, zie ook Vrouwenkamp). Het Gerecht geeft als antwoord dat daartoe opdracht zal worden geven zodra Marendorp zal wesen volmaeckt (met Marendorp zal de Haarlemmerstraat zijn bedoeld).

(SA II inv. nr. 45 fol. 262 vso - 263)

In 1594 wordt Jan Maertensz. - hij vervangt de overleden Josep Claesz. - benoemd als buurtheer van de St. Annenstraat om de voors. gebuyrte in vreden ende eenicheyt te regieren, stuyren ende beleyden volgens de ordonnantie alrede gemaect of noch te maecken.

(SA II inv. nr. 47 fol. 96, 08-12-1594)

In 1595 maakt de buurtheer van Sint Annengebuerte melding van een oude ruzie tussen Jerominus Jansz. en Jan Jansz. De eerste is eigenaar van een tapperij, de tweede een snijder 'kleermaker'. Indertijd is de kwestie bijgelegd en afgesproken dat wanneer zij elkaar weer zouden beledigen, de schuldige twee pond Vlaams verbeurt, waarvan de ene helft ten prouffite van de armen en de andere helft voor de buurtkas is bestemd. De twee buren blijken opnieuw ruzie te hebben en de buurtheer wil met steun van het stadsbestuur de boete innen. Ook wordt iets duidelijk over de oorzaak van het burenconflict, want hoewel Jerominus Jansz. alleen vergunning heeft om pintebier te tappen, verleent hij tevens bij nacht en ontijden logies. De buurt wil dat Jerominus wordt gestraft met een tapverbod. Wat de boete betreft is het Gerecht van mening dat het deel van de boete dat de buurt toekomt, kan worden geïnd. Maar wat de rest aangaat - dus het eigenmachtig en zonder vergunning houden van een herberg - meent het Gerecht dat dit een zaak is van de hoge overicheyt die door de officier deser stadt Leyden moet worden afgewikkeld. De buurtheer krijgt overigens toch zijn zin, want Jerominus Jansz. krijgt een tapverbod en een waarschuwing geen droge gasterie te houden off slapers te logeren: hij mag dus geen restaurant of herberg houden. Bij overtreding verliest hij zijn poorterschap (alles op pene van mitterdaet ter poorten uytgestelt te werden).

(SA II inv. nr. 47 fol. 221 - 221 vso, 27-05-1595)

In 1603 willen de inwoners van de Claessteeg (de huidige Clarensteeg) en de Koddesteeg, starc omtrent 37 personen, zich afscheiden van de buurt Mirakelsteeg (of St. Annenrijk, zoals de gebuurte inmiddels wordt genoemd), starc 25 huysgens. Met personen en huysgens zullen wel huishoudens zijn bedoeld. Het Gerecht reageert furieus en eist dat de gebuyrt zulx die nu ter tijt es bij den anderen en ongescheyden zal blijven. De betrokkenen, zowel gesamentlicken ende elcken van hem in 't bijsonder (zal) den heer van de gebuyrte die 't nu es ende in tijden en wijlen mogen wesen, in allen gebuyrlicken zaecken ter kennen ende te gehoorsamen. Het Gerecht dreigt zelfs met arrestatie en gevangenis jegens onwillige ende ongehoorsame personen (zie ook Rodenrijk, zie ook 'Buurthouden', pag. 77).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 6, 16-10-1603)

Buurtheer Jan Cornelisz. Groen brengt een ouderloos geworden kind aan bij het H.G. Weeshuis.

(Archief H.G. Weeshuis inv.nr. 3386 fol. 58, 03-04-1606)

In 1615 doen de bewoners van de Koddesteeg, in getalle van omtrent XL huysen, een nieuwe poging om zich los te maken uit St. Annenrijk. Zij voeren aan dat zij al enige jaren sware onvrede ende twist hebben met Jan Cornelisz. 't Groen en zijn echtgenote, heere ende vrouwe van de zelve buyrte. Man en vrouw zouden onbehoorl(ick) kijffachtig ende twistich leven, zoowel jegens elcanderen als andere buyren. Bovendien zou 't Groen de buurtkas hebben gebroocken ende 't gelt daeruyt genomen hebben, waerdeur den meesten twist gereezen off gecoomen is. Verder wordt opgemerkt dat de buurt nu veel te groot is, want de bewoners uit de verschillende stegen kunnen niet vergaderen door de menichte van de persoonen.

Na inspectie door schepenmeesteren besluit het Gerecht om de buurt te delen. De gehele Koddesteeg en de Claessteeg (de huidige Clarensteeg)aan weerszijden tussen de Koddesteeg en de Mare worden afgesplitst en herkennen we als Coddenrijk, wat later bekend als de buurt Rodenrijk. Het andere deel, bestaande uit de gehele Mirakelsteeg of St. Annenstraat en de Claessteeg (de huidige Clarensteeg) aan weerskanten tussen de Koddesteeg en de Mirakelsteeg behoudt de naam St. Annenrijk (zie ook 'Buurthouden', pag. 77).

(SA II 1216 fol. 26 - 26 vso, 10-09-1615)

In 1616 merken de gemeene gebuyren van de St. Annenstraet op dat de buurt van de Janvossensteeg (Noord Duizendvrezen) als gevolg van nieuwbouw flink is vergroot, zowel op de Oude Vest als in de steeg zelf. Men zou graag zien dat het pasgetimmerde gedeelte van de Oude Vest tussen de St. Annenstraat en de Koddesteeg bij de buurt wordt gevoegd. Het Gerecht belooft schepeninspectie en zegt dat men het rapport moet afwachten. Maar kennelijk voelt het Gerecht er niet voor, want in 1618 worden de huizen op de Oude Vest tussen de St. Annenstraat of Mirakelsteeg en de Mare in eerste instantie bij Rodenrijk gevoegd, maar uiteindelijk in 1620 bij de nieuwe buurt Vossenburg ondergebracht.

(SA II inv. nr. 52 fol. 196 - 196 vso, 07-07-1616)

In hetzelfde schrijven beklagen de buren zich over het feit dat verschillende medebewoners voor hun zaken gedurende een kwartaal of een half jaar de stad verlaten, met achterlating van vrouw en kinderen. Daardoor is men niet alleen afwezig bij begrafenissen, maar verzuimt men ook de boete wegens absentie te betalen. Deze gang van zaken leidt er toe dat andere buren opposeren ende murmureren. Hoewel de Generale Ordonnantie op de Gebuurten uitstedige inwoners vrijstelling verleent, wil men toch weten of dit ook geldt voor degeene die uuytreysen om haer affairen te doen.. Het Gerecht deelt mee dat de uitstedige buren niet boetschuldich zijn (zie ook 'Buurthouden', pag. 90).

(SA II inv. nr. 52 fol. 196 - 196 vso, 07-07-1616)

Ook klagen de buren dat de eigenaars van erven, liggende tussen de St. Annenstraat en de Koddesteeg weigerachtig zijn om volgens het 4e artikel van de Generale Ordonnantie te betalen. Het gaat hier om de verplichting om bij de aankoop van een huis de buurt met een bepaald bedrag te vereren. Maar de eigenaars menen dat deselve erven vrij, d.w.z. onbebouwd zijn en men de buurt niets schuldig is. Het Gerecht zegt dat de kopers van onbetimmerde erven wel degelijk moeten betalen. Dergelijke kwesties doen zich ook elders voor, zoals in de buurt Weidenburg bis (zie ook 'Buurthouden', pag. 114).

(SA II inv. nr. 52 fol. 196 - 196 vso, 07-07-1616)

Bij de vervanging van Jan Cornelisz. Groen door Thielman Lenaertsz. als buurtheer wordt, afgaande op de beschrijving van 10-09-1615, de buurt foutief omschreven als beginnende aen de noortzijde van de Claessteech aen den houck van den Maren met het huys van Dieuwertgen Floris, wede. van Pellegrom Fransen / ende in hem begrijpende beyde de zijden van de Codden- ende St. Annenstraeten, anders genaempt de Miraeckelsteech / met de tussche beyde leggende huysen / eyndende met het huys van Ruth Geerlofs wede. / ende weder beginnende aen de zuytzijde van de Claessteech met het huys van Tomas Thomasz. backer / ende eyndende aen den houck van den Maren met het huys van Willem Fru(?), wolcammer. Volgens deze omschrijving zou er in 1615 geen splitsing hebben plaatsgevonden.

(SA II inv. nr. 107 vso, 17-02-1633)

Op 19-08-1660 besluit het Gerecht om vier huizen in de Knoopmakerspoort bij de buurt Noord Duizendvrezen te voegen. Eveneens wordt de helft van de Olieslagerspoort aan St. Annenrijk onttrokken en ondergebracht bij de buurt Claas Jan Vossenhoek.

(SA II inv. nr. 1216 fol 107 vso, i.m.)

Op 30-06-1669 wordt Reinier [Trap] wapensnyder door Burgemeesteren ontboden rakende het wapen van de buurt St. Anna. Over het hoe en waarom wordt verder niets vermeld. Een mogelijkheid zou kunnen zijn dat Reinier de H. Anna heeft gesneden, hetgeen door het calvinistische stadsbestuur niet op prijs wordt gesteld (zie ook 'Buurthouden', pag. 106).

(SA II inv, nr. 191 fol. 36, 30-06-1669)

Op verzoek van de raden van St. Annestraet wordt Jan le Fevre als buurtheer ontslagen. Het Gerecht gelast de geburen een nieuwe voordracht te doen.

(SA II inv. nr. 82 fol. 111, 28-08-1670)

Jan de Zanger, 65 jaar en heer van St. Annenrijk, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 127 fol. 130, 20-10-1763)

Hermanus Stikkelman, raad van de buurt Rodenrijk, meldt dat de heer is vertrokken en dat de buurt te klein is om een nieuwe heer te verkiezen. Ook is de buurtkas ontoereikend. Stikkelman stelt voor om Rodenrijk met St. Annenrijk te combineren. Het Gerecht gaat akkoord ((zie ook 'Buurthouden', pag. 138).

(SA II inv. nr. 140 fol. 158, 05-06-1788)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

175. St. Aagtenrijk

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de burrt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

dat dezelve beginnen sal opten houck van de West Dwersgraft / aen de westsijde mettet huys van Pias de la Noy / langs de westsijde van de zelve graft / St. Aechtenstraet aen wedersijden daerinne begrepen / voorts den houck om langs de Vestgraft tot aen het hoffgen achter Rustenburch bij de Haarlemmerpoort / eyndende mettet huys van Jan le Man.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 37 - 37 vso, 02-11-1617)

op de westsijde van de Westdwersgraft op de noorthouck van de Sint Aechtenstraet met de huysinge van Henrick Weyertsz. metselaer / noortwaerts aen loopende den houck om langs de Vestgraft / begrijpende mede de huysen in het hofgen van Jan de Latere / tot aen de oostzijde van de Styenstrate ende d'selve langs / zuytwaerts aen lopende tot aen de Sint Aechtenstraet / begrijpende alle de huysen ter wedersijden van de selve Sint Aechtenstraet.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 63 vso - 64, 27-07-1623)

Geschiedenis:

Op 02-11-1617 gesticht op verzoek van de buren in de St. Aagtenstraat, de westzijde van de West Dwarsgracht en de Binnenvestgracht.

(SA II inv. nr 1216 fol. 37 - 37 vso)

Op 27-07-1623 besluit het Gerecht tot splitsing dewijle d'selve (buurt) met meerder huysen was betimmert. Een deel behoudt de naam St. Aagtenrijk, het andere deel krijgt de naam Stenenveld.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 63 vso - 64)

Aalbert Wormeling, heer van St. Aagtenrijk, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens slechtziendheid en verdere lichaamszwakheden.

(SA inv. nr. 143 fol. 324, 24-07-1794)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

116. Spring over Rijn

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende de huysen aen de westsijde van de Kijffgraft / ende de zuytsijde van den Rijn tusschen de zelve Kijffgraft ende de Waertgraft staende / mitsgaders de huysen aen de noortsijde van den Rijn tusschen de W(aardgracht) ende den Rijn staende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 50 - 50 vso, 19-11-1620)

Geschiedenis:

Op 06-08-1620 ontstaan als afsplitsing van de buurt West Rijnewaard.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 48 vso, 03-09-1620)

Voor de splitsing in 1611 vormden Oost Rijnewaard en West Rijnewaard één buurt onder de naam Vrijdom buiten de Zijlpoort (of Rijnewaard; niet te verwarren met de latere, in 1664 gestichte buurt Rijnewaard). Deze buurt omvatte de gehele stadsvrijdom buiten de Zijlpoort, niet alleen tussen de tegenwoordige Haven en Zuidsingel, maar ook ten noorden van de Rijn of Haven. Van de noordelijke bebouwing wordt reeds melding gemaakt in 1602 (zie SA II inv. nr. 1216 fol. 4 vso) en opnieuw in 1620. Kennelijk gaat het hier om wat schaarse, voorstedelijke bebouwing, hoofdzakelijk bestaande uit enkele scheepsmakerijen aan de zuidzijde van de latere Haven bij de tegenwoordige Zijlpoort. Wanneer West Rijnewaard op 06-08-1620 wordt gesplitst in West Rijnewaard en Spring Over Rijn melden de vertegenwoordigers van beide buurten zich bij het Gerecht met de vraag waartoe de bebouwing ten noorden van de Rijn behoort. Het Gerecht besluit dat de selve huysen begrepen sullen zijn in de gebuyrte ten westen van Kijfgraft gelegen. Dat zal wel de verklaring zijn voor de eigenaardige buurtnaam van Spring Over Rijn: de buurt bestond oorspronkelijk uit twee delen aan weerszijden van het water, zodat men de Rijn moest 'overspringen' om beide delen te bereiken. Uiteindelijk wordt de noordelijke bebouwing als gevolg van de stadsvergroting in 1644 binnen de stad getrokken en worden de daar woonachtige huishoudens in 1648 ondergebracht bij de Looiersbuurt en bevindt Spring Over Rijn zich nog alleen aan de zuidzijde van de Rijn tot aan de Zuidsingel. Alleen de buurtnaam herinnert dan nog aan de oude situatie.

(Zie Van Oerle, Atlas, kaart 30)

Michiel du Pon, 80 jaar en heer van Spring Over Rijn, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom, ook als bonmeester van het Waardbon.

(SA II inv. nr. 129 fol. 91 en 92, 02-07-1767)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

47. Spillenburg

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

op de Hogewoert beginnende met het huys van Balth. Gerritsz. van Hoochmade / de westzijde van de Craeyerstraet / noortsijde van Levendael / ende de huysen ter wedersijden van de Spilsteech.

(SA II 1217 fol 63 - 63 vso, 19-02-1661)

Geschiedenis:

Op 19-02-1661 gesticht op initiatief van het stadsbestuur.

(SA II 1217 fol 63 - 63 vso, 19-02-1661)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

199. Singelsoord

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

een gebuyrte sal werden gehouden ende gemaect van de huysinge van Jan Andriesz. schipper, beginnende in de voorste Santstraet opten houck van de Baetsteech / ende lopende aen de oostsijde van de zelve Santstraet nae d'Oude Chingel toe / de Chingel voorlangs tot aen de Oostdwersgraft / den houck van de zelve graft om / tot op den houck van de voorn. Baetsteech / eyndende mitte huysinge van Pieter Gerridtsz. Speck.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 32 vso, 29-06-1617)

Geschiedenis:

Na inspectie en rapport van de schepenmeesteren is de buurt op 29-06-1617 gesticht. Een ander op 't versouck van de gebuyren wonende in de vergrotinge in de tyen huysen aen de Chingel ende aen de suytsijde van de Santstraet tot daer de Vijff Kaersen uythangen.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 32 vso, 29-06-1617)

In 1743 wordt de aangrenzende buurt Rijk der Nederbatavieren opgeheven. Het Gerecht besluit om de zes huizen aan de zuidzijde van de Baatstraat aan Singelsoord toe te voegen.

(SA II 120 fol. 46, 21-06-1743)

Buurtheer Pieter Meyer, 84 jaar oud, verzoekt om ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 134 fol. 78, 13-02-1777)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

114. Schilperoord

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpt de huysen aen de oostzijde van de Veststraet / ende westzijde van de Heeregraft / tusschen de nieuwe Groensteeg ende slopsteech / ende aen de noortzijde van de gemelte slopsteech / ende aen de zuytzijde van de nieuwe Groenesteech.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 58, 24-06-1660)

Geschiedenis:

Op 24-06-1664 gesticht, waarschijnlijk op initiatief van het stadsbestuur.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 58, 24-06-1660)

Jan Lucasz. Taerling, 74 jaar en heer van Schilperoert, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 83 fol. 5, 29-09-1671)

Pieter Brouwer, heer van Schilperoord, verzoekt en verkrijgt ontslag omdat hij naar Amsterdam verhuist als opzichter over de fabrieken in het nieuwe werkhuis. Hij vraagt tevens om ontslag als bonmeester van Noord Rijnevest.

(SA II inv. nr. 1214, 23-07-1795)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

181. Scheidenburg

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

gebuyren en inwoonder van de Lange Scheystraet ten wederzijden in de vergrotinge deser stede / in hem begrijpende de twee slopstraetgens / in alles groot omtrent vijftich huysen.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 54 vso, 17-06-1621)

Geschiedenis:

Op 17-06-1621 gesticht door het Gerecht op verzoek van de geburen. Overigens doet zich het merkwaardige feit voor dat de westzijde van de Lange Scheistraat een jaar eerder bij de nieuw gestichte buurt Weidenburg was ondergebracht. Uit dat bericht blijkt echter dat de bewoners van de Oude Singel en de Westdwarsgracht (nu Nieuwe Beestenmarkt) een soort oprichtingsvergadering hadden belegd waarvoor de bewoners van de Korte Langegracht (nu Lammermarkt) en de Scheistraat niet waren uitgenodigd. In ieder geval wordt bij de stichting van Scheidenburg met geen woord over de gang van zaken in 1620 gerept, over een formele splitsing van Weidenburg wordt niet gesproken.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 48 vso - 49, 06-08-1620)

Pieter de Hon, heer van Scheidenburg, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens sijne swakke lighaemsgestaltenis ende Indispostie.

(SA II inv. nr. 110 fol. 31, 25-07-1726)

Hendrik van der Spree, 74 jaar en heer van Scheidenburg, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 129 fol. 89, 26-06-1767)

De raden van Scheidenburg melden dat de buurtheer Isaac Franchimon is overleden. Gezien het geringe aantal huisgezinnen in de buurt is het niet mogelijk om een nieuwe heer te verkiezen. Bovendien zijn er onvoldoende personen aanwezig om eventuele doden behoorlijk ter Aarde te bestellen. Ook is de buurtkas ontoereikend om de armenbegrafenissen te bekostigen zodat uyt dien oorsake de gebuurte niet wel langer apart kan werden onderhouden. Men verzoekt om aansluiting bij de buurt 't Hertogdom van Marenburg om zo één buurt te vormen. Het Gerecht gaat akkoord (zie ook 'Buurthouden', pag. 137).

(SA II inv. nr. 140 fol. 103, 24-01-1788)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

16. Samaria

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

de innewoonders van het taerling huysen belent ten noorden de Colfmaeckersstege / ten oosten de Cellebroertgensgraft / ten zuyden de Zegerstege ende ten westen de Achtergraft.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 11, tussen 06-11-1608 en 12-02-1609)

begrijpende het taerling huysen / besloten tusschen de Zegers- ende Colfmaeckersstegen / mitsgaders de Cellebroeders- ende Achtergraften.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 31 vso, 20-04-1617)

Geschiedenis:

Tussen 06-11-1608 en 12-02-1609 gedeeltelijk ontstaan als afsplitsing van de buurt Oost Vreugdenrijk en (voorzover het de Cellebroersgracht tussen Kolfmakersteeg en Zegersteeg, alsmede het aangrenzende noordelijk deel van de Zegersteeg) van Jeruzalem. De laatste afsplitsing wordt overigens niet door een bron bevestigd, maar kan worden afgeleid uit diverse berichten betreffende laatstgenoemde buurten (zie ook 'Buurthouden', pag. 62).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 11)

De heer en raden van Samaria geven te kennen dat bij afsterven van iemand in de voors. gebuerte zij van het meerendeel met de grootste moeyte zeer weynig en bijna niets tot erkentenisse ten behoeve van de gebuerte krijgen, zoodat zij supplianten niet in staat sijn om de nodige kosten zoo tot betalinge van haer knegt als andersints goed te maken. Men verzoekt het stadsbestuur te ordonneren dat uytgesondert die van de diaconye werden begraven en waer aen de vrienden niets contribueren tot de begraeffenisse de vrienden of nabestaanden ter alderminste zes stuivers moeten geven. Merkwaardig is dat het verzoek door het Gerecht wordt afgeslagen, terwijl soortgelijke voorstellen van andere buurten wel worden geaccordeerd (zie ook 'Buurthouden', pag. 112).

(SA II inv. nr. 292 nr. 147, 17-03-1740)

Abraham Obijn, heer van Samaria, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens swakheyt.

(SA II inv. nr. 133 fol. 2, 04-08-1774)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

67. Rome

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende van 't raethuys deser stede / ende eyndende aen de poort naest de Oliphant beneffens de Visbrugge.

(SA II inv. nr. 46 fol. 110, 18-07-1591)

dewelcke begint met stadtshuysinge aen de noortzijde van de Bredestraet, die bij den stadthuysbewaerder wert bewont / ende voorts westwarts aen lopende tot de Maersmanstege toe / ende deselve innelopende / ende begrijpende alle de huysen aen beyde de zijden van dien staende / ende de westzijde van dien ommeslaende ende den Nieuwen Rijn westwaerts aen lopende / eyndet met de huysinge van Claes Jacobsz. van Berckel, genaemt Den Swarten Oliphant.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 9 vso, 30-08-1607)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Maersmanstege no. xij / Begint aen 't stadthuys / beyde de zijden van de voors. stege ende den rijn totte Coornbrugstege toe / plach te hebben huysen of cameren 46.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 10 vso)

Uit voorgaande beschrijving blijkt dat de buurt oorspronkelijk veel groter was en ook de Maarsmansteeg omvatte. Hoewel dat nergens wordt vermeld, moet kort na 1590 een splitsing hebben plaatsgevonden, want op 18-07-1591 en 17-12-1592 beoordeelt het Gerecht de buurtkaarten van resp. de Maersmanstege, pas in 1607 als Rome vermeld en de Rijn (omstreeks 1600 Paltsgraafschap op de Rijn genaamd). De uit twaalf artikelen bestaande buurtkaart van de Maarsmansteeg wordt goedgekeurd, uutgeseyt dat alle de gestelde boeten ende broecken zullen wesen ende geexcuteert werden behoudens ende onvermindert den officier zijne recht. In 1611 wordt gesproken over het keyserrijck van Romen. Mogelijk is deze naam afgeleid van de voormalige buurt het (Rooms) Keizerrijk in de Maarsmansteeg.

(SA II inv. nr. 46 fol. 110 en 268)

In 1607 richten de buren zich tot het Gerecht met de mededeling dat Pieter Cornelisz. de Haes, keyser ofte Heer van de gebuyrte van de Maersmansteech, sinds mei 1606 uit de buurt is vertrokken en dat men sedert zijne vertreck tot noch toe sonder keyser ofte Heer is geweest. Men presenteert een nominatie met achtereenvolgens de namen van Willem Jacobsz. de Milde, Pieter Maertensz. laeckencoper en Andries Jaspersz. van Vesanevelt. Tegelijk verzoekt men toestemming om Sonnendach comende (ende) twee off drie dagen daeraen clevende die curathoorscaemer (in het stadhuis) te mogen gebruiken om aldaer met den anderen behoorlicken ende in eerbaerheyt vrolicken te wesen. Kennelijk was men van plan om de benoeming van de nieuwe buurtheer groots te vieren. Het Gerecht benoemt Willem Jacobsz. de Milde maar weigert om redenen het gebruik van de curatorskamer. De benoeming van De Milde is in SA II inv. nr 1216 geregistreerd onder de buurt Rome (zie ook 'Buurthouden', pag. 101).

(SA II inv. nr. 1221 en inv. nr. 1216 fol. 9 vso, beiden gedateerd 30-08-1607)

Roma krijgt toestemming haer Hoff van de gebuurte te mogen houden in de Vierschaar van Rijnland, mits bij nagt 't vuur aldaer doen bewaken.

(SA II inv. nr. 191 fol. 79, 11-11-1670)

Pieter de Munnik, wonend in de Maarsmansteeg, bericht dat zijn vrouw, Maria van Berkel, reeds een geruimen tijd (...) zig zodanig Woedende en Razende heeft komen te gedragen, met allerhande kwaadsprekendheid, scheldende hem suppliant met den uitterste onbetamelijkheeden, en zelfs niet ontziende van hem suppliant onder allerley bedreyginge op verregaande wijzen zeer dikwils onbehoorlijk te behandelen (het welke door de Bode, Cornelis van der Post als Heer der Gebuurte zoude kunnen werden getuigd). De Munnik vraagt toestemming om zijn vrouw enige tijd in het Caeciliagasthuis op te laten sluiten.

(SA II inv. nr. 295 nr. 148, 08-08-1785)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting