74. De Boomgaard

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

beginnende van den houck van 't Steenschuyr ('t houckhuys daeronder nyet begrepen) tot de oosthouck van de Bogaertsteech / met alle de huysen aen west-, oost-, suyt- ende noortsijde van de voors. gehele Bogaertsteech tot aen de Nobe(l)straet (tegenwoordig de Breestraat) ende Steenschuyr / begrepen met de huysen ende poorten en gangen daerinne uytkomende.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 155 vso, 08-11-1646)

Geschiedenis:

De buurt werd op 08-11-1646 gesticht en samengesteld uit delen van Oost Blik op de Aaszak en Constantinopelen. Kennelijk had het men aanvankelijk de naam Nieuw Constantinopelen overwogen, doch deze benaming is doorgehaald.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 155 vso, 08-11-1646)

Op een onbekende datum tussen 1670 en 1675 melden de heer en raden van den Bogaert dat de buurt wordt bewoond door vele personen (met name in de Boomgaardsteeg) die seer gering sijn van middelen. Daardoor wordt er bij het overlijden van een der geburen weynich off niet vereert, zodat de buurt nauwelijks inkomsten heeft. Het meeste moet komen van de elf huizen aan de Langebrug tussen Boomgaardsteeg en Steenschuur, maar uiteindelijk levert dat ook niet veel geld op. Het gevolg is dat de bewoners in tegenstelling tot andere buurten nooit eens metten anderen bijeenvergaderen en vroyelijck sullen mogen sijn, en dat terwijl in de selve gebuerte oock weltijts veel onrust en onmin voorvalt. Het buurtbestuur stelt voor om het oost-west (en kennelijk armste) gedeelte van de Boomgaardsteeg te verdelen onder buurten van de Sayhal, Bredestaet en Plaetsteeg (waarin we resp. de gebuurten Galicië, Constantinopolen en Oost Blik op de Aaszak herkennen). Door nu vijf huizen die tot nog toe onder de (rijke!) gebuerte de Sayhal (Galicië) gehorigh geweest sijn aan de buurt Boomgaard toe te voegen, zou de Boomgaard voortaan bestaan uit het bouwblok gevormd door de Langebrug, het noord-zuid deel van de Boomgaardsteeg en het Steenschuur. Het Gerecht weigert op dit voorstel in te gaan (zie ook 'Buurthouden', pag. 64).

(SA II inv. nr. 286 nr. 109)

Jacob Verkouw, Hendrik Danus en Cors Franken, raden en tresorier van de Boomgaard, melden dat het aantal huisgezinnen in de buurt sterk is verminderd. Men meent de verantwoordelijkheid voor de goede gang van zaken niet langer te kunnen dragen en verzoekt om aansluiting bij de buurt  Oost Blik op de Aaszak. Het Gerecht gaat akkoord (zie ook 'Buurthouden', pag. 138).

(SA II inv. nr. 139 fol. 107, 22-08-1785)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Huygen, Joris -	08-11-1646	1	†	*
Scherpelingh, Johannes -	15-09-1650	2	v
Nieulander, Adryaan de -	03-08-1662	1	†
Vermaes, Michiel -	05-09-1669	1	v
Nes, Andries van -	25-02-1684	1	†	*
Fremeaux, Claude -	10-04-1693	1	v	*
Porte, Pieter la -	15-07-1698	1	v
Pecker, Karel de -	20-04-1724	1	†
Doornebals, Jan -	18-08-1741	1	†
Bolstier, Jan -	08-08-1771	1	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl

 

 

50. Bolwerksoord

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

de westsijde van de Bolwerckstraet ende oostsijde van de Craeyerstraet tusschen de selve straeten / de noortsijde vant Levendael / de Middelbolwerckstraet ende suytsijde van de Hogewoert.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 63 - 63 vso, 19-02-1661)

Geschiedenis:

Gesticht op 19-02-1661 op initiatief van het stadsbestuur.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 63 - 63 vso, 19-02-1661)

Van Bolwerksoord is een 17e-eeuwse koperen buurtpenning bewaard gebleven met een doorsnede van 43 mm. Op de voorzijde staat een molen afgebeeld, de keerzijde is blank. Vermoedelijk gaat het hier om een begrafenispenning die werd gebruikt als controle op de deelname aan buurtbegrafenissen of aan de dragers werd uitgereikt Verder is nog een afdruk op papier van het buurtzegel aanwezig. De doorsnede van het stempel bedraagt 48 mm. Afgebeeld staat een molen tissen de letters C.W. en V (mogelijk de initialen van Cornelis Willemsz. [van Tetroede] ?) met daaronder het randschrift 'Bolwercksoort' (zie 'Buurthouden', afbeelding pag. 93).

(Lakenhal, Cat. van Voorwerpen 1924, de nrs. 26 en 27)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Tetrode, Cornelis Willemsz. -	10-03-1661	2	v
Dye, Pieter de -	05-06-1664	1	†
Wullaert, Anthony -	24-01-1692	2	†	*
Minne, Abraham -	30-05-1695	1	†
Gogh, Jan van -	24-04-1727	1	†
Bus, Johannes -	18-09-1732	1	†
Dermout, Isaac -	04-08-1763	1	†
Heukelom, Jan van -	22-03-1770	1	o
Bok, Hendrik de -	12-06-1788	1	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl

 

 

18. Bloem van Jericho

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

begrijpende de huysen staende aen de oostsijde van de Cellebroedersgraft tusschen 't Steenschuyr ende vestwalle / mitsgaders noch de huysen in de Backersstege / van de Cellebroedersgraft beginnende ende oostwaerts lopende aen de noortsijde tot de huysinge van Phillips Fransz. Van Noordt (in de marge) nu Garbrant Gerytsz. Bijwech, beyde inclus..

(SA II inv. nr. 5112 fol. 106, 03-06-1599)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Jericho of Jerusalem no. xxiij / Begint van 't Steenschuyr / de Broertgensgraft aen beyden zijden / de halve Blaeuwestege / de halve Backersteg en de halve Zegerstege / plach te hebben huysen of cameren 58.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 9 vso)

Hieruit volgt dat de buurt oorspronkelijk groter was en beide zijden van de tegenwoordige Kaiserstraat met delen van de aangrenzende stegen omvatte. Deze delen behoren vanaf 12-08-1609 tot de buurten Jeruzalem en Samaria, doch blijken op die datum te zijn afgesplitst van Oost Vreugdenrijk. Maar volgens de omschreven ligging van laatst genoemde buurt in 1602 valt de westzijde van de Cellebroersgracht en een gedeelte van de Blauwesteeg en Zegersteeg uitdrukkelijk buiten de begrenzing. Dit moet echter een foutieve vermelding zijn, want ook uit een bericht van 1600 kan worden opgemaakt dat er al eerder een - mogelijk niet-geregistreerde - herverdeling van de buurten Bloem van Jericho en Oost Vreugdenrijk heeft plaatsgevonden (zie het bericht van 31-08-1600, hieronder). De in 1599 omschreven ligging zal dus wel juist zijn (zie ook 'Buurthouden', pag. 63).

(SA II inv. nr. 1220 fol. 9 vso en inv. nr. 5112 fol. 106, 03-06-1599, zie ook inv. nr. 49 fol. 186 - 186 vso, 31-08-1600 en inv. nr. 1216 fol. 2 - 2 vso, 01-08-1602)

Op 14-06-1584 is sprake van een niet nader genoemde buurt op de Broertgensgraft, de populaire benaming van de Cellebroedersgracht. Op die datum wordt de buurtkaart goedgekeurd, in dezelfde vorm zoals dat eerder op 1 maart van dat jaar het geval was met de kaarten van de buurten Heerlijkheid van Bremmen en St. Joris en Barbarasteeg met de Dwarskamp (in forma folio ijCxviij). Het kan niet anders of het gaat hier om de buurt Jericho of Jeruzalem, vanaf 1599 of al daarvoor Bloem van Jericho genoemd.

(SA II inv. nr. 44 fol. 284 vso)

Naar aanleiding van een verzoek van de weduwe van Jan Symonsz. molenaar, gelast het Gerecht op 05-07-1584 de heer der gebuurte om de gracht te doen diepen.

(SA II inv. nr. 44 fol. 285)

De buyren van de Broertgensgraft verzoeken het Gerecht om de drie kinderen van Lijsbeth Henrix, weduwe van Pieter Adriaensz. schuitvoerderknecht in het weeshuis te plaatsen omdat hun moeder in het leprozenhuis is opgenomen. Het Gerecht beslist positief: de kinderen worden op kosten van het Huiszitten-, St. Katrijn-, Leprozen- en H.G. Weeshuis geplaatst.

(SA II inv. nr. 45 fol. 16, 23-12-1587)

In 1600 verzoeken geburen ten weerszijden van de Cellebroedersgracht of zij voortaan minder mogen betalen voor de sluiting en ontsluiting van het watergat (bij de Witte Singel). Ten eerste voeren zij aan dat de buren die in 1589 om de ontsluiting hadden verzocht, dit hadden gedaan zonder medeweten en raadpleging van de overige geburen. Weliswaar had het Gerecht daartoe toestemming gegeven, maar het blijkt dat Lambrecht Hobbensz., portier van de Koepoort via een stadsbode het geld - drie stuivers per huishouden per jaar - opstrijkt. De verzoekers wijzen er bovendien op dat de gebuyren van andere watergaten van dezer stede, zoals bij het Levendaal en de Rijnsburgerpoort niets of veel minder contribueren. Het Gerecht meent dat de contributies aan de stad toekomen, omdat de portier al een ambtelijk salaris ontvangt. Interessant is vooral dat het bericht gewag maakt van de heren van de gebuyrten ten wedersijden van de Broertgensgraft. Met die twee buurten kunnen niet anders dan Jeruzalem en Bloem van Jericho zijn bedoeld. Dat duidt er eveneens op dat het 16e-eeuwse door Jan van Hout genoemde Jericho of Jerusalem al in of voor 1600 is gesplitst, waarbij de twee delen aan de oost- en westzijde van de Cellebroersgracht resp. Jericho of Jeruzalem als één buurt worden vermeld.

(SA II inv. nr. 49 fol. 186 - 186 vso, 31-08-1600)

Heer en geburen van de Blom van Jericho verzoeken dat het Gerecht de huiszittenmeesters ordonneert om de moeye van twee kinderen weeckelicx soe veel uyt te reicken als dezelve in redenen ende billicheyt behoort te krijgen om in leven te blijven. Intussen verblijven de kinderen bij een weduwe genaamd Jannetgen Hamers. Het Gerecht besluit dat de huiszittenmeesters nog twee maanden ondersteuning moeten verlenen voor het onderhoud van de kinderen. Tegelijkertijd zal naar de moeder worden gezocht en worden overlegd op 'tbequaemste middel om de kinderen de moeder toe te schicken ende de stadt van t'onderhout te ontledigen.

(SA II inv. nr. 51 fol. 14, 13-11-1608)

Er is een staat van ontvangsten en uitgaven over de jaren 1665 -1666 bewaard gebleven van heer der gebuurte Arent Symonsz. van Leeuwen. Daaruit blijkt dat het kassaldo van de buurt f 122-15-2 bedraagt. Op 30-03-1667 wordt nagenoeg hetzelfde bedrag genoemd in een comparitie van notaris Hendrick Verduyn, waarbij de voornoemde en aftredende Van Leeuwen het geld, maar ook een ijzeren stempel, papieren en documenten die de buurt toebehoren, overdraagt aan de oudraad Leendert Claasz. Comans en de schout van de buurt, Harmen Leendertsz. Blanckhart.

(SA II inv. nr. 6968 en Not. Archief inv. nr. 1061, H. Verduyn, acte 54, 30-03-1667)

Arent Symonsz. van Leeuwen, omtrent 70 jaar, heer van de Blom van Jircho en bonmeester van Zuid Rapenburg, zegt dat hij op 26-01-1667 een beroerte heeft gekregen. Hij is nog wel goed bij zinnen, maar kan moeilijk praten en daarom zijn taken niet langer naar behoren vervullen. Hij dankt het stadsbestuur voor de gunste ende eere die hij van UEE. Achtb. (...) heeft ontfangen ende genoten.

(SA II inv. nr. 80 fol. 85 vso - 86, 17-02-1667)

Buurtheer Jacob Voest, 88 jaar, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 124 fol. 386, 1756)

Bewaard gebleven is een begrafenispenning die o.i. foutief wordt toegeschreven aan de buurt Grafelijkheid van Jeruzalem en Jericho. Aan de ene zijde het buurtwapen, t.w. een roos (vandaar de buurtnaam Bloem van Jericho) en een randschrift: DE BVERT VAN JERICHOO SOO IS BEGRAEFENIS . Aan de andere kant een merk (JWP) en de tekst OM TE DRAGEN - IN 1691. In werkelijkheid gaat het - zoals het randschrift vermeld - om (de Bloem van) Jericho en níet om - zoals de catalogus van de Lakenhal beweert - om de Grafelijkheid van Jeruzalem of Jericho, de nog ongedeelde buurt die in 1599 al niet meer bestaat.

(Lakenhal, Cat. van Voorwerpen 1924 no. 31)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Ewoutsz., Huyck - ¹	03-06-1599	1	†	*
Schagen, Jan Symonsz. van -	12-01-1617	1	v	*
Jansz., Simon -	06-08-1626	1	†	*
Onderwater, Jan Lambertsz. van -	25-07-1629	1	†
Leeuwen, Simon Simonsz. van -	17-01-1636	1	†
Elsen, Huybert Conelisz. van -	02-08-1639	1	†	*
Leeuwen, Arent Symonsz. van -	24-02-1656	2	+?	*
Molenaer, Herman Jansz. -	12-05-1667	1	†
Claesz., Leendert -	27-10-1667	1	†	*
Waert, Josias de -	07-04-1684	2	†
Rijnenburgh, Claes -	19-07-1714	1	†	*
Voest, Jacob -	28-04-1730	1	o	*
Duigeval, Gijsbert -	15-07-1756	1	v
Maare, Johannes de -	04-08-1784	1	†
Swanenburg, Jacobus van -	13-10-1795	2	o
¹ Zie SA II inv. nr. 5112 fol. 106

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl

 

 

210. Blekersbuurt

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

lopende buiten de Stadt van de Witte Poort de cingel langs / begrijpende de bleykers / ook op de groote weg buiten de Koe- en Hogewoerts Poorten / tot de Hogewoertspoort toe / is opgegeven en 't Boek voor de Eerste reys voor Hrn. Commissarissen van de gebuurtens vertoondt bij Jan de Keyser als Heer van de buurt op den 7e Junij 1747.

Geschiedenis:

Over het ontstaan van deze buurt is niets bekend, maar dit moet vóór 09-12-1694 hebben plaatsgevonden, wegens het vertrek van de eerst benoemde buurtheer op die datum. Mogelijk is de Blekersbuurt de opvolger van de zich eveneens buiten de stadsvest bevindende buurt  Vollenburg. Van Vollenburg wordt na 1668 niets meer vernomen. Tegen deze veronderstelling pleit dat de ligging van Vollenburg zich beperkte tot de Vrijdom buiten de Witte Poort, terwijl de Blekersbuurt vanaf de Witte Poort doorliep tot aan de Hogewoerdspoort.

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Willem Thijsz. van Geenen	<09-12-1694	?	†
Verschuure, Jan -	09-12-1694	2	†
Belle, Johannes van -	28-06-1708	1	†
Baron, Zacharias -	02-05-1715	1	†
Putten, Jacobus van -	02-06-1729	1	v
Keyser, Jan de -	07-07-1735	1	†
Stekhooven, Adrianus van -	08-03-1753	1	v
Fritse, Andries -	18-10-1753	2	†
Pannekoek, Jan -	02-08-1759	4	†
Schuurmans, Hermanus -	27-04-1792	1	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl

 

 

94. Bisdom van Napels

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

beginnende aen de oostsijde van 't Hogelantsekerckhoff opten noorthouck van de Cloecsteeg / (Choorsteeg) lopende noortwaers langs de oostsijde van de Middelwech tot aen de Koppenhiexstege / ende overspringende / begint weder aen de lange Coppenhiexstege / loopende zuytwaers langs de westsijde van de Middelwech tot aen de houck op 't kerchoff.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 14 vso, 09-06-1611)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Middelwech no. lxiiij / Begint van Coppenhiexstege tot St. Pancraeskerchof / aen beyden zijden / plach te hebben huysen of cameren 28

(SA II inv. nr. 1220 fol. 10 vso)

De geburen van de Middelwech, t.w. Lambert Jacobsz., Thomas Adriaensz., Roelant Jansz., Jan Arentsz., Cornelis Ghijsbrechtsz., Willem van Assendelft, Wouter Jansz.en Jan Florisz. van der Poth verzoeken op 30-05-1590 om vernieuwing van de bestrating. Het Gerecht geeft als antwoord dat men haast zal maken en dat de verzoekers zullen werden geryft als nae behooren. Op 06-07-1590 wordt het verzoek herhaald, maar het Gerecht zegt het verzoek ter eerster gelegener tijt (te zullen) disponeren (zie ook 'Buurthouden', pag. 119).

(SA II inv. nr. 45 fol. 291 vso en 300 vso)

Op 17-01-1591 wordt de buurtkaart van het Bisdom van Napels door het Gerecht goedgekeurd.

(SA II inv. nr. 46 fol. 52 vso)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Dammen, Hercules -	09-06-1611	2	†
Veeckens, Jacques -	21-12-1623	1	v
Bekou, Pouwels -	18-06-1626	1	v
Basijn, Carel -	19-08-1639	1	v
Vyane, Philips -	02-12-1666	1	†	*
Ditman, Robert (Jansz.) -	23-02-1679	1	o	*
Hemerick, Adriaen -	24-11-1701	2	v
Vonck, Herman -	05-08-1706	1	†
Veerman, Daniel -	03-05-1714	1	v
Neringh, Hans Hendrik -	08-05-1727	1	†
Beyer, Jan -	28-02-1743	1	v
Fortmeyer, Johan Frederik -	23-07-1762	1	v
Ruyter, Johannes de -	13-01-1774	1	v
Tusschenbroek, Cornelis van -	27-04-1786	1	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl

 

 

3. Billenburg

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

beginnende van Rapenborch of mit 't huis mit (!) ancomende Claes Cornelisz., coperslager / de zuytzijde van 't Noordeinde tot mitten houc van 't Zant, ancomende Vrederyc Aerntsz. / ende aen de noortzijde van 't Noordeinde beginnende mit 't huis opten westhouc van de Molenwerff, ancomende de wedue van 't Kint van Haerlem / de voors. Molenwerff aen beyden zijden / voorts lopende langs de voors. noortzijde tot de iij Haringen, wesende 't houchuys aen Rapenburch ende den houc van de westzijde van cort Rapenburch / eyndende aen der Vestsloot mit 't stadtshuysen aldaer.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 2, 27-06-1602)

de innewoonders van de huysen aen de noortzijde van Groenhasengraft / beginnende van de Vestsloot totten houc van 't Zant / vorder de westzijde van 't Zant ende de zuytzijde van 't Noorteynde van 't Zant of / eyndende tot aen de Vestsloot bij de Wittepoort / mit alle 't gunt binnen 't begrijp van die gelegen es

(SA II inv. nr. 1216 fol. 3, tussen 29-08 en 11-10-1602)

beginnende aen de zuytzijde van 't Noordeynde met de huysing van de Gulde Wagen / en lopende tot aen de vest / de Veststraet langs tot aen de Groenehasegraft / de Groenehasegraft langs tot aen de Slicksteech / ende de gehele westzijde van de Slicksteech tot in 't Noorteynde

(SA II inv. nr. 1217 fol. 12 vso, 09-01-1653)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Billenborch nr. xix / Begint op Cort Rapenborch aen de Vest / 't Noordeynde aen beyden zijden / 't Zant / d'een zijde van Groenhasengraft / plach te hebben huysen of cameren 63. De buurt ontleende haar naam aan de prostitutie die in deze omgeving van oudsher werd bedreven en door het stadsbestuur werd toegestaan.. Zo was rond 1450 de prostituee Fye mitten billen in de buurt woonachtig. Zie ook Vreugdenrijk.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 8 vso en Hamaker, Keurboek 1450 V 80)

Op 12-04-1590 verzoeken Lubbrant Jacobsz., Jan Adriaensz. voerman, Jannetge Aelbrechtsdr., weduwe van wijlen Gangeloff Symonsz. en Jacob Pietersz. Sick namens alle gehuisden van het Noordeinde om voortaan van hun betalingsverplichting vanwege het uitdiepen van het Rapenburg vrijgesteld te worden. Het Gerecht slaat het verzoek af.

(SA II inv. nr. 45 fol. 279 vso)

Op 15-10-1592 wordt na visitatie door de schepenmeesters het buurtreglement met een niet nader genoemde correctie goedgekeurd.

(SA II inv. nr. 46 fol. 243)

In 1594 vragen de gemeene gebuyren ende geerfden ondergeschreven int Noorteynde aen tcleyne vestgen, streckende van de Pellecaensmolen off bolwerck tot aen dese stede vollerijen op Rapenburch betreffende de aanleg van een straat en de bebouwing ervan of uitstel mogelijk is. Twee bewoners bezoeken zelfs de vergadering van het Gerecht dat zegt later te zullen antwoorden.

(SA II inv. nr. 47 fol. 158)

Op 01-08-1596 winnen de geburen van Billenburg op lotnummer 19834 in de Grote Loterij een zilveren bierbeker van zeven ons. De bijgevoegde prose luidt: De buren van Billenburch int Noortendt / bennen tsamen in een accord getreen / in te leggen dat bij de beurs is bekent / wat haer Godt verleent sij sijn tevreen. (zie ook 'Buurthouden', pag. 110).

(AGH inv. nr. 426)

Op 15-07-1599 verzoekt het buurtbestuur dat de buurt in tweeën wordt gedeeld overmits het quaede regiment en dat er een koninck, keyser, graeff off heer wordt benoemd. De schepenmeesters worden ingeschakeld, maar over de afloop wordt niets vermeld (zie ook 'Buurthouden', pag. 51).

(SA II inv. nr. 49 fol. 67 vso)

Op 29-05-1602 wordt melding gemaakt van een geschil met de aangrenzende buurt Rapenburg of Meyenburg over de vraag onder welke buurt de huizen aan de westzijde van het Rapenburg vallen. Zie Rapenburg of Meyenburg. Zie ook 'Buurthouden', pag. 64)

(SA II inv. nr. 1216 fol. 1 - 1 vso)

Tussen 29-08 en 11-10-1602 besluit het Gerecht op verzoek van de geburen om Billenburg te splitsen, waardoor vijf nieuwe buurten ontstaan t.w. een buurt Billenburg die zijn naam behoudt, alsmede Pelikaanshoek, Drie Haringvliet (later Kortevest) en Groenhazenburg (zie ook Oost Billenburg, Zandwijk en Meyenburg). Deze verdeling heeft echter nooit gefunctioneerd; vermoedelijk omdat het stadsbestuur niet akkoord ging met de ontwerpindeling van de stad in 176 buurten. Bovenstaand besluit valt geheel samen met de afwezigheid van Jan van Hout, die in september 1602 buiten de stad verbleef om ongestoord zijn ontwerpindeling te voltooien (zie ook 'Buurthouden', pag. 52 e.v.)

(SA II inv. nr. 1216 fol. 3)

Mogelijk was de verkleining van Billenburg reden om in de volksmond over Klein Billenburg. te spreken. Zó wordt de buurt in 1603 genoemd wanneer de geburen van het Noordeinde in het gedeelte tussen het Zand en de Vest zich tot het stadsbestuur richten. Zij klagen dat zij te zwac zouden zijn haer doden ter aerden te dragen en stellen daarom voor dat zij bij de buurt  Pelikaanshoek worden gevoegd, waarvan Harman van Rijn Gerytsz. (vader van de nog niet geboren Rembrandt van Rijn) heer is. Het Gerecht weigert akkoord te gaan en zegt dat de geburen tevreden moeten zijn met de buurtverdeling van 1602. Wel krijgen zij toestemming om zich in geval van begrafenissen tot last van dengeenen die 't behoort ander personen in plaetse te huyren.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 5 vso, 31-07-1603)

Op 09-01-1653 wordt de buurt opnieuw gesplitst in Billenburg en  't Zant nadat er opnieuw klachten zijn over de grote omvang.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 12 vso)

Een kwitantie voor geleverde moezelwijn voor het Buerthoff in 't Noorteynde

(SA II inv. nr. 6967, 23-08-1653)

Van de buurt Billenburg is een kasboek bewaard gebleven over de periode 1653 - 1796, waarin o.a. de volgenden inkomsten en uitgaven voorkomen:

Uitgaven in verband met heerverkiezingen:

08-07-1670	Eerst om selve	f 2-0-0
	Noch aen bier	6-10-0
	Noch van het bier in te brengen	0-4-0
	Noch van kannehuyr	0-16-0
	Noch de knecht gegeven	0-15-0
	Noch van een banck gebroocken	0-2-0
	Noch van de vulle vloer weer schoon te maken	0-12-0
30-07-1670	De ordenansy of het buertboeck van de sekretary gehaelt is daer voor gegeven ses schellingen, noch vier stuivers voor schrijven	2-0-0
20-11-1670	Ende is in bewaring tot Kornelis Aryensen, woont in de gulde waegen, met een silveren blusjoen en met een yseren stempel en met het eene schrijfboeck.
22-04-1671	Uytgeven van my Heyndrick Jacobsen van Bremen (sinds 30-08-1662 thesorier) tot het verkiezen van een heer tot 2 half faeten bier, ses guldens	6-0-0
26-04-1671	Noch in het brengen	0-4-0
	Aen kannehuyr	0-18-0
	Aen de knecht sijn dienst	0-15-0
	Noch uytgegeven op de sickertary aen de ordonnantye, seven schillingen	2-2-0
	'Doen wert heer van dese buurt Cornelis Aryenzen van Gendt'
01-10-1679	Uitgaven, o.a. voor 2½ vat bier, zaalruimte, kaarsen, de huur van 24 kannetjes en 4 flessen	f 33-10-0
18-10-1680		16-2-8
1723		f 22-2-0
1733		f 18-10-0
30-09-1742	(tresorierverkiezing)
	Aen bier	f 10-5-14
	Tabak en pijpen	1-9-8
	Kamerhuur en ligt	3-5-8
	Kannen en glazenhuur	0-15-0
	De knecht voor 't bedienen	1-0-0
24-03-1775	Bij de aanstelling van Gerrit Stierman vond er een buurthof plaats waarvan de kosten f 138-14-0 bedroegen. Overigens werd deze uitgave niet geboekt, maar kan ze worden berekend door het batig saldo over 1773 (f 236-19-0) te vermeerderen met het overschot van 1774 (f 3-4-8) en te verminderen met het eindsaldo van dat jaar (f 101-9-8).	f 138-14-0
15-04-1776	Bij de aanstelling van Lambertus Bekking	f 41-1-0
27-04-1780	Bij de aanstelling van Pieter Alenson	f 77-2-8

 

(SA II inv. nr. 6960)

Diverse inkomsten tijdens de periode 1750 - 1789:

18-09-1750	Jans (Elias ?) de Noot voor het schelde en slaen	f 2-0-0
20-11-1777	Montgelt van Roye Mie en haar zuster	1-15-8
05-06-1777	Montgelt van de vrouw van Engel Hogervorst	?
27-10-177	Voor `t trouwe of vette schotel van Jan Langevelt	?
15-11-1789	Bruiloftspenning van Pieter Marlein	1-8-0

 

(SA II inv. nr. 6961)

 

 Van de buurt Billenburg zijn twee kasboeken bewaard gebleven. Over de periode 1723 - 1747 zijn de aard en omvang van de inkomsten en uitgaven berekend. Onderstaande tabel toont een overzicht van samengetelde inkomsten en uitgaven naar soort:

INKOMSTEN				UITGAVEN
Boeking	Aard van de inkomsten	Inkomsten	In %	Aard van de uitgaven	Uitgaven	In %
88 x	overlijdensgiften	f 56-11-0	22,0	loon buurtknecht	f 115- 4- 0	46,4
70 x	absentiegelden	73-18-0	28,8	buurthof / vergadering	94-10-14	38,0
34 x	vette schotel	22-18-0	8,9	diversen	8- 0- 4	3,3
43 x	huiskopen	69-13-0	27,2	draagloon geburen	30-14- 0	12,3
27 x	boeten	33- 8-8	13,1
162	totaal	f 256- 8-8	100	totaal	f 248- 9- 2	100

(SA II inv. nr. 6960 en 6961)

Op 07-08-1659 verzoekt de heer der gebuurte, Pieter Jansz. van Sonnevelt en de gezamenlijke geburen toestemming om haere gemeene pen(ningen) (...) in een buyrhof te verteeren, 't welck sij voornemens sijn te houden op maendage den eersten septemb(er). Het Gerecht verleent consent om de pen(ningen) bij de beurse van de gebuyrte (...) in vrolijckh(ey)t te mogen verteeren.

(SA II inv. nr. 153 fol. 179)

In 1673 staat het Gerecht toe dat de geburen van Billenburg straatlantaarns mogen plaatsen, mits de inwoners daarvoor geen contributie behoeven te betalen en dat ook het onderhoud uit het normale inkomen van de buurt zal worden bekostigd. Het lijkt er op dat dit een gezamenlijk initiatief is van Billenburg met de buurten Paplepel en Biervliet die ongeveer gelijktijdig en onder de zelfde voorwaarden toestemming krijgen om lantaarns te plaatsen. In de volgende jaren volgen meerdere buurten dit voorbeeld (zie ook 'Buurthouden', pag. 124).

(SA II inv. nr. 84 fol. 1 vso, 19-10-1673)

Boudewijn Pieton, heer van Billenburg, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 192 fol. 311, 28-04-1694)

Abraham Pieton, heer van Billenburg, is besogt geworden met siekte, beroerte en lammigheyt verzoekt en verkrijgt ontslag.

(SA II inv. nr. 108 fol. 11, 18-11-1723)

Willem de Roos, damastbloemwever en zijn vrouw Teuntje Vaillant wonen ongeveer zes maanden omtrent de Witte Poort. Ze worden wegens slecht gedrag door de buurtheer aangeklaagd met als gevolg dat hen door het Gerecht de toegang tot de stad wordt ontzegd. Het wangedrag zou echter zijn veroorzaakt door hun armoedige staat. Inmiddels hebben de echtelieden een kleine erfenis ontvangen en is Willem de Roos bovendien een goed vakman. Men verzoekt terug te mogen keren (zie ook 'Buurthouden´, pag. 82).

(SA II inv. nr. 115 fol. 133, 02-06-1735)

De buurt krijgt toestemming om op 18-08-1777 te hoven.

(SA II inv. nr. 221 fol. 65 vso, 25-07-1777)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Gerytsz., Jacop -	<27-06-1602	?	†	*
Campen, Seger Huygensz. van -	27-06-1602	1	s	*
Moy, Dirc Claesz. -	>29-08-1602	-	†	*
Tol, Willem Pietersz. van -	26-06-1614	1	†
Wicke, Jan -	25-04-1624	1	†	*
Burcheynde, Leendert Crijnen van -	14-09-1645	4	†	*
Jongedorst, Louris Barentsz. van -	09-01-1653	2	†
Sonnevelt, Jan Jansz. van -	28-08-1653	1	†
Sonnevelt, Pieter Jansz. van -	02-08-1657	1	†
Doelshouck, Cornelis Dircksz. -	20-12-1663	1	†	*
Borsse, Frans Cornelisz. -	21-07-1670	2	†
Gent, Cornelis Arentsz. van -	30-04-1671	1	†
Kop, Symon van der -	03-11-1679	5	†	*
Pietoon, Boudewijn -	25-07-1680	4	o
Steenvoorden, Jan Lourisz. van -	06-05-1694	1	v	*
Saanen, Jacobus van -	18-06-1705	1	?
Marijt, Cornelis -	16-05-1709	1	†
Pieton, Abraham -	03-08-1713	1	o
Pieton, Jan -	07-12-1723	1	†
Schut, Barent -	15-04-1734	2	†
Bruyn, Jan de -	21-09-1769	1	†
Delmerhorst, Jan -	25-04-1777	2	v
Hoekstra, Hotze -	08-09-1791	1	v
Arentse, Hermanus -	24-02-1792	1	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl

 

 

166. Biervliet

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

beginnende aen de Achtergraft mette huysinge van Caerl Joostensz., vleyshouwer / noortwaers lopende den houck om langs de nedergeleyde walle nu tot een byerkaey gekeurt / oostwaerts tot aen de St. Elysabethsteech / begrijpende mede de westsijde van de selve steech in gevalle 't enigertijt aldaer enkele woonhuysen souden mogen werden getimmerd.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 52, 25-02 en 04-03-1621)

Aan deze tekst is op 30-06-1645 toegevoegd:

Die van de Gerechte der stadt, gehoort het rapport van haren gecommitteerden, hebben verstaen en geordonneert / dat de gehuysden aen wedersijden van de nyeuwe strate, gebout opte erven uytgegeven bij de meesteren van St. Elysabethgasthuys / sullen werden gevoucht ende verheelt aen de gebuyrte genaemt Biervlieth ende metten selven gebuerschappe sullen houden achtervolgende d'ordonnantie opten gebuerten gemaeckt.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 52, 25-02 en 04-03-1621)

dat de gehuysden op d'oude nedergeleyde walle / beginnende van de oostsijde van de Elysabethstrate tot aen de Coman Claessteeg toe / bij provisie ende tot anders sal wesen geordonneert / sullen werden verheelt ende gevoucht aen de gebuyrte genaempt Byervliet.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 64, 21-09-1623)

Geschiedenis:

De buurt wordt op verzoek van de omwonenden aan de nyeuwe byerkade (de Oude Vest bij de Turfmarkt) op 25-02-1621 door het Gerecht gesticht. Op 21-09-1623 worden daaraan de huizen aan de Oude Vest tussen de Elisabethsteeg en de Coman Claessteeg toegevoegd.

Op 30-06-1645 klagen zestien bewoners uit de nieuwe camp, ofte huysen gestelt op de erven uytgegeven van 't Vrouw Elisabethgasthuys dat zij geen gebuurschap houden. Zij merken daarbij op dat sij supplianten gaern soude leven onder de goede ordre ende reglementen van de gebuyrten. Vervolgens vraagt men indeling bij een van de naast gelegen buurten en worden zij na inspectie door het Gerecht bij Biervliet ondergebracht.

(SA II inv. nr. 66 fol. 166 - 166 vso)

Begin november 1654 blijkt er sprake te zijn van een burenruzie tussen Benjamin Geschiers en de echtgenote en dochters van Philip Caffa. De buurtheer Bruin Jansz. Hogerwaert gaat vergezeld van zijn oudraad Adriaan de Steur naar de vrouwen en probeert, na ze eerst bestraffend te hebben toegesproken, het conflict met Geschiers te schikken. In plaats daarvan wordt het gezelschap het huis uitgezet, waarbij de vrouw van Caffa haar buurman Geschiers naroept dat hij zijn kind, die een half jaar eerder is overleden, om hals had gebracht: Ghij moordenaer, ghij sijt een moordenaer van U eygen kint ! (zie ook 'Buurthouden', pag. 80).

(Notarieel Archief inv. nr. 828, Nic. de Sitter, fol. 134 - 134 vso, 06-11-1654)

In 1673 staat het Gerecht toe dat de geburen van Biervliet straatlantaarns mogen plaatsen, mits de inwoners daarvoor geen contributie behoeven te betalen en dat ook het onderhoud uit het normale inkomen van de buurt zal worden bekostigd. Het lijkt er op dat dit een gezamenlijk initiatief is van Biervliet met de buurten Billenburg en Paplepel die ongeveer gelijktijdig en onder de zelfde voorwaarden toestemming krijgen om lantaarns te plaatsen. In de volgende jaren volgen meerdere buurten dit voorbeeld (zie 'Buurthouden', pag. 124).

(SA II inv. nr. 84 fol. 1 vso, 19-10-1673)

Jan Clos, heer van Biervliet, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 129 fol. 112, 20-08-1767)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Steur, Jan de -	04-03-1621	1	†
Campen, Huych Segersz. van -	19-08-1621	1	v
Vermeulen, Abraham -	31-08-1628	3	†	*
Hogerwaert, Bruyn Jansz. -	11-08-1633	1	†
Vermeulen, Jan (Abrahamsz.) -	19-05-1662	1	†	*
Plancque, Pieter de -	11-11-1666	2	†	*
Heemskerck Jr., Willem van -	19-10-1671	3	v
Schouten, (Dr.) Govert -	18-06-1694	1	†	*
Acker, Abraham van -	21-10-1706	1	v
Manet, Isaac -	22-09-1718	1	†
Klinkenberg, Cornelis van -	03-12-1739	1	v
Clos Jr., Jan -	04-12-1749	1	o	*
Tombes, Thomas des -	27-08-1767	2	v
Dieutegard, Jean -	20-02-1772	1	†
Domhoff, Laurens -	20-09-1781	1	o	*
Dieutegard, Jean -	12-10-1786	1	v
Wijnandt, Frans -	26-11-1789	1	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl

 

 

301. Beestenmarkt

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

De precieze ligging is onbekend, maar vrijwel zeker gaat het om de naamsvoorganger van Vosserschagen, aan de oostzijde van de Janvossensteeg tussen de tegenwoordige Noord Rundersteeg en de Van der Werfstraat. Zie verder Vosserschagen.

Geschiedenis:

De buurt wordt slechts één keer als zodanig vermeld bij de heerbenoeming van Jan Hermansz. op 17-02-1600.

(SA II inv. nr. 5112 fol. 108 - 108 vso)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Hermansz., Jan -, timmerman	17-02-1600	2	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl

 

 

172. Baronie van Lindenbos

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

beginnende op den houck van de Cruysstraet / loopende lanx d'eene sijde van de Cleyweech tot opten houck van de Steenstraet / voorts bij de Beestemarct henen tot op den houck van de Narmstraet / voorts d'eene sijde heenen tot op den houck van de Cruysstraet voorseyt.

(SA II 1216 fol. 55 - 55 vso, 24-06-1621)

Die van de Gerechte der stadt Leyden hebben om goede insichten de voors. gebuyrte bij provisie bijgevoucht de huysen beginnende van de Cleystrate / gelegen aen de oostsijde van de Cruysstrate / tot aen den houck van de Narmstrate / mitsgaders het straetgen van Fabiaen Fromault ende de huysen daerinne ten wederzijden gelegen daeronder mede begrepen.

(SA II 1216 fol. 55 vso, i.m. 26-09-1624)

Geschiedenis:

Is op 24-06-1621 op verzoek van de buren door het stadsbestuur gesticht. Drie jaar later worden de huizen aan de oostzijde van de Kruisstraat tussen de Cleystraat (nu Morsstraat) en de Narmstraat aan de buurt toegevoegd.

(SA II 1216 fol. 55 vso, i.m. 26-09-1624)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Coolhoven, Jan Pouwelsz. van -	24-06-1621	1	†
Booten, Jan Jansz. van -	06-09-1635	1	†	*
Vossenvelt, Cornelis Heeren van -	28-02-1647	1	†
Tongeren, Lambert (van) -	10-11-1655	3	†
Tongeren, Jacobus van -	15-05-1692	1	v
Flaman, Jacobus -	26-02-1705	2	†
Musquetier, Johannes -	07-05-1722	1	†
Wallencourt, Franchois de -	06-04-1724	1	v
Musketier, Jan Daniel -	14-12-1730	1	v
Vermey, Jacobus -	23-07-1737	1	v
Vennekool, Matthijs -	05-11-1739	2	v
Rammeloo, Pieter -	19-09-1754	1	†
Hamer, Gerrit de -	05-12-1776	1	†
Teen, Orbert van der -	08-05-1794	1	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl

 

 

189. Baronie van de Schuur

 

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ligging:

in de vergrotinge deser stede aen de noortsijde van de Langegraft / beginnende van deser stede turfschuyr / oostwaerts aen loopende / daerinne begrijpende de huysingen staende ten wedersijden van den Slopstraetgen tot aen Oostgraft / d'selve omschrinkelende tot aen deser stede Vestsloot toe, begrijpende omtrent lxij huysen.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 60 - 60 vso, 19-07-1622)

Geschiedenis:

Op 19-07-1622 gesticht op verzoek van de geburen. Deser stede Turfschuyr was vier huizen oostelijker gelegen dan de (achterste) Zandstraat aan de noordzijde van de Langegracht en vormde de begrenzing met de Oost Vogelrijk.

(Zie Van Oerle, Atlas, kaart 44a)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

Naam	Benoemd	Voor- dracht	Reden vervang	Meer Info
Jacobsz., Adam -	19-07-1622	2	v
Peper, Adriaen -	15-01-1626	1	v	*
Verbeecque, Isaac -	30-05-1630	1	v
Harst, Gerrit Gerritsz. -	13-08-1637	1	v
Wevel, Frederick -	20-05-1644	2	†	*
Fremout, Jan -	13-01-1656	3	†	*
Vlamingh, Jacob -	22-11-1657	2	†
Dyck, Maerten Poulsz. van -	07-08-1670	1	+?	*
Deyster, Johannes van -	14-05-1693	1	†
Lonvoy, Jan -	22-10-1729	1	v
Lieber, Hermanus -	01-12-1763	1	v
Karton, Frans -	13-06-1782	1	v
Richard van Gelder, Johannes -	16-12-1784	1	o

  

Auteur	Publicatie	Home
Kees Walle 2006	Buurthouden	www.oudleiden.nl