206. Looiersbuurt

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende de huysen aen de noortsijde van de Veruwerstraet tusschen Oosthavestraet (en) Loyerstraet / ende de huysen aen de westsijde van de Corte Loyerstraet / aen de oostsijde van de geheele Loyerstraet / de huysen aen de noortsijde van de Havestraet tusschen de Loyerstraet ende Binnevestgraft / en aen de suytsijde van de voorn. Havestraet.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 59, 23-06-1660)

Geschiedenis:

Gesticht op 09-04-1648 op verzoek van de geburen, waarbij de bebouwing aan de zuidzijde van de Haven die oorspronkelijk bij de buurt Spring Over Rijn behoorde, bij de Looiersbuurt wordt gevoegd.

In 1660 berichten oudraden en thesauriers van de Baronie Hogeveen dat hun vertrokken buurtheer Jan Jansz. van Rees dagelijks klaagde over de grootte van de buurt dat zij suppl. In den tijt dat Jan Jansz. van Rees is geweest heer van de voors. gebuyrte dat omtrent tien Jaeren heeft geduyrt, zij suppl. van denselven Van Rees dagelicx de clachte hebben gehadt ende bij experientye ooc de naerheyt hebben ondervonden. Vooral in tijden van swaricheyt, zoals in 1655 [was] het onmogelyc by den heer soodanige ordere omtrent al de huysgesinnen te stellen als nodich was (zie ook 'Buurthouden', pag. 61).

De buurt telde omtrent honderd huizen, welcke huysen meest by twee, drye ende meer huysgesinnen werden bewoont. Na het vertrek van Jan van Rees stelt men voor om de buurt te splitsen en daartoe doet men een concreet voorstel. Het eerste deel zou vijftig huizen tellen, het tweede deel zevenenvijftig. Het rekest wordt ondertekend door Pieter Gerritsz. van Leeuwen, de vertrekkende buurtheer Jan Jansz. van Rees, Roelant Carpentier, Jan Claasz. Veer en Nicolaes Librechtsz. Het stadsbestuur stemt daar op 24-06-1660 volledig mee in. Het eerste deel behoudt de naam Baronie Hogeveen, het andere krijgt de naam Looiersbuurt.

(SA II inv. nr. 76 fol. 255 vso - 257)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

120. Leeuwenburg

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

op de oostzijde van de Heregraft beginnende met de huysinge genaemt het Fonteyn / de voors. graft langs / de houck van de Suytsingel omloopende tot aen de Orangiegraft (in de marge:) de Orangiegraft ent Kerckplein langs tot weder aen 't Fonteyn

(SA II 1217 fol. 84 vso, 05-08-1664)

Geschiedenis:

Op 05-08-1664 is de buurt op verzoek van de gemeene gebuyren ende gehuysden op de oostzijde van de Heregraft door het stadsbestuur gesticht.

(SA II 1217 fol. 84 vso, 05-08-1664)

Ursmarus Chosteur, 62 jaar en heer van Leeuwenburg, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 128 fol. 313, 15-09-1766)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

19. Land van Belofte

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende de huysen gelegen aen de suytsijde van 't Steenschuyr / tusschen de Cellebroeders- en Coepoortsgraften.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 38 vso, 14-12-1617)

Geschiedenis:

Mogelijk wordt de buurt al in 1519 genoemd als prijswinnaar in de stadsloterij. Het zou ook kunnen gaan om Vreugdenrijk. De prose luidt: Die buyren van de witte nonnen hadden gaerne tgrote lot gewonnen. Men wint een zilveren schaal met het gewicht van een mark (zie ook 'Buurthouden' pag. 33).

(SA I inv. nr. 988 fol. vj vso)

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als:'t Landt van Beloften no. xxj / Begint in de Vrouwestege (Nonnensteeg) opten houc van d'Achtergraft, langs 't Steenschuyr tot de Vliet toe / plach te hebben huysen of cameren 22

(SA II inv. nr. 1220 fol. 10)

Op 09-01-1582 wordt de buurtkaart - inclusief drie door het Gerecht aangebrachte correcties - goedgekeurd. De ligging van de buurt blijkt nog steeds te beginnen aan de noordwesthoek van de Vliet en bij de zuidwesthoek van de Nonnensteeg te eindigen.

(SA II inv. nr. 44 fol. 148)

Eind 1608 worden de huizen, staande aan de westzijde van het Rapenburg tussen Kolfmakerssteeg en Nonnensteeg aan de buurt onttrokken en toegevoegd aan de buurt Oost Vreugdenrijk. Blijkbaar zijn de huizen aan de zuidzijde van de Nonnensteeg al in of voor 1602 aan laatstgenoemde buurt toegevoegd.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 10 vso - 11, tussen 06-11-1608 en 12-02-1609, zie ook Oost Vreugdenrijk, inv. nr. 1216 fol. 2 - 2 vso, 01-08-1602)

Door het verlies van huizen aan het Steenschuur (nu Rapenburg) bestaat de buurt slechts uit de huizen tussen Vliet en Cellebroersgracht. Op 02-11-1617 verzoeken de buren om vergroting vermits de cleynte ende dat sijl(uyden) nyet dan 8 mannen omtrent starck ende nyet machtich waren o(mm)e de doden ter aerde te brengen. Het Gerecht besluit dan op 09-11-1617 om de huizen aan het Steenschuur tussen Vliet en Koepoortsgracht ten koste van de buurt Zevenhuizen aan het Land van Beloften toe te voegen (zie ook 'Buurthouden', pag. 62).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 37 vso - 38)

Isaac Bosmaar, turfdrager, en Pieter de Bruyn,  knegt van de gebuyrte genaamt het Landt van Belofte verklaren op verzoek van Philip Oeljé, lakenwerker, dat diens huisvrouw Maria Focker omtrent vastenavond overleden is, dat de overledene in de buurt woonde, dat zij haar zeer goed hebben gekend en dat de buurtknecht het Lijck ter aerde heeft helpen geleyden.

(Rechterlijk Archief inv. nr. 39, Getuigenisboek Z fol. 244 vso, 25-03-1693)

De heer van 't Land van Beloften krijgt toestemming om te mogen hoven.

(SA II inv. nr. 215 fol. 48 vso, 11-07-1771)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

43. Krauweldaal

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

aen wedersijden van de Crauwelsteecht ofte anderssints genaemt de Keysersteech opte Hogewoert

(SA II inv. nr. 1216 fol. 22, 21-11-1614)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: Crauwelstege no. vj / Begint aen de Hogewoert / eynt aen Levendael / plach te hebben huysen of cameren 14

(SA II inv. nr. 1220 fol. 8 vso)

In 1614 zijn er klachten dat veel buren in gebreke blijven om bij begrafenissen te assisteren. Hun verzuim wordt niet gestraft wegens het ontbreken van een heer ende opsiender.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 8 vso)

In 1734 richten Harmen Gravekamp, Illis Molenaar en Hendrik Frans, allen raden van de buurt Krauweldaal zich tot het Gerecht met de mededeling dat hun heer Pieter van den Brand uit de buurt is verhuisd. Maar ook, dat zij door de kleynheyd van de buurd en dat d'ingesetenen van de selve buurt beneevens haar supl. meest alle Rooms sijn, vervolgens U. Ed. Gr. Agtb. Ordre niet in in staat sijn omme een Heer van de Gebuurte, sijnde van de Gereformeerde Religie (....) te kunnen verkiesen,en dat zij verder buyten staat sijn omme bij 't afsterven van een of meer der arme gebuuren, tot ontlasting van den Arme ofte Huyssittenhuys binnen deese Stad, uyt de kas van de gebuurte te kunnen begraven. Men verzoekt dat de buurt mag werden vernietigt en wordt ondergebracht bij de buurten Middel Kaarskorf en Kikkenburg. Het Gerecht stemt toe en besluit dat de 13 huizen aan weerszijden van de Krauwelsteeg, beginnende met het huis van Hendrik Guldenhuys op de Hogewoerd tot aan het huis van Jacob Lepoole worden ingelijfd bij de buurt Middel Kaarskorf, de resterende 14 huizen moeten bij de buurt Kikkenburg worden gevoegd (zie ook 'Buurthouden', pag. 71 en 138).

(SA II inv. nr. 115 fol. 22, 05-08-1734)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

95. Woud zonder Genade

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende aen de oostsijde van de Hoygraft aen den Ouden Rijn mettet huys van de wede. van Frans Cornelisz.houtcoper / zuytwaers lopende voorbij de Vleerensteech / ende in de selve steech aen de noortsijde begrijpende de huysen van Jan G(erri)tsz. trapyers wede. / aen de zuytsijde de huysen tusschen de Hoygraft ende 't slopgen van Pr. Cornelisz. Schaics wede. / mitsgaders aen de westsijde van 't selve slopgen staende /ende loopt voorts langs de oostsijde van de Hoygraft tot Quirijn Jansz. witmakershuys, 't welck hij zelfs bewoont ende 't laatste huys aen de selve sijde is / ende aen de ander zijde van de Hoygraft / beginnende aen de noortsijde van de Heerensteech mettet huys aencomende Wm. Jacobsz. Prins scrijnwercker / loopt naer de Hoygraft toe den houck om / langs de westsijde van de zelve noortwaers tot aen den Ouden Rijn.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 27 - 27 vso, 10-12-1615)

Geschiedenis:

De buurt wordt in 1519 genoemd als prijswinnaar in de stadsloterij. De vermelding luidt: Die heere van twout sonder genaden een lepel van een onsche (zie ook 'Buurthouden', pag. 33).

(SA I inv. nr. 988 fol. vj)

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: 't Wout sonder Genade no. lxiij / Begint opte Hoygraft / van den Ouden Rijn beyde de zijden totte Heerensteech toe / plach te hebben huysen of cameren 40.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 12)

In 1601 wendt de heer van het Wout Sonder Genaede zich met tien andere buurten in de omgeving tot het Gerecht met het verzoek om een uurwerk met halve en hele urenslag op de toren van de Hooglandse kerk te plaatsen. Het probleem is dat bij noordelijke en oostelijke wind de overige stadsklokken niet hoorbaar zijn, waardoor de arbeiders, met name de jongeren meyskens ende knechts te vroeg het werk verlaten, te laat beginnen ende gaen nae haer gelieften. Deze situatie leidt tot veel gekijfs ende oneensheyt met hun patroons. De gezamenlijke buurtbestuurders herinneren er aan dat in tijden des benoutheyts de kerkklok - die er nog steeds hangt - zonodig dag en nacht werd geluid. Het Gerecht belooft om een vast ende geduyrich uyrwerc te laten plaatsen. Maar daar komt niets van terecht en zes jaar later richten dezelfde buurten zich opnieuw tot het Gerecht, dat nu twee schepenen, een veertigraad en stadssecretaris Jan van Hout gelast om alsnog te handelen, verdragen ende accorderen opt maecken van een uyrwerc (zonder voorslach) om alleen heele ende halve uyren te slaen (zie ook 'Buurthouden', pag. 122).

(SA II inv. nr. 49 fol. 227 - 228, 19-04-1601 en inv. nr. 50 fol.246 - 247, 14-06-1607)

De bewoners hebben gehoord dat Dirck Berckel zijn huis, achterhuis en erf aan de Hooigracht wil verkopen aan Dirck Claesz. van Pottenhoven, die daar zijn beroep als pottenbakker wil uitoefenen. Maar liefst 25 omwonenden waaronder de buurtheer, Cornelis Dirxz. Blocq, protesteren heftig. Zij menen dat het seer onredelick zou zijn wanneer een dergelijk bedrijf zich zomaar midden in het beste deel van de stad kan vestigen. Bovendien wijzen zij op het feit dat diverse omwonenden bouwerije, paerden, koeyen ende schapen (..) houden en dat de hoyschuyrbargen met quaede (slecht) toesicht van de voorn. pottebacker aen groot peryckel (gevaar) onderworpen sijn. Men heeft zelfs gehoord dat de pottenbakker voornemens is om zijn ovens te plaatsen naast de hooischuur van een vleeshouwer die het hele jaar door beesten en hooi in zijn schuur heeft staan. Daarom is het te vrezen dat bij onachtzaamheid van de pottenbakker of zijn knechten die altijts haer ovens stoocken met tackenbossen ende pechout, ongelucken staen te verwachten, jae een groot gedeelte van de stadt souden cunnen geconsumeert ende verbrant werden, behalve noch dagelijcx alle de roock ende damp die de gebuyren moeten lijden. Het lijkt de buren beter om dit soort handwerkslieden te gelasten om hun beroep op de Uiterstegracht uit te oefenen óf in de nieuwe stadt aen de veste (de stadsvergroting van 1611). Op 08-12-1637 worden de klagers in het gelijk gesteld, maar een maand later krijgt de pottenbakker toch toestemming van het Gerecht om zich met zijn bedrijf aan de Hooigracht te vestigen. Wanneer de geburen niet binnen acht dagen akkoord gaan, hebben zij gelegenheid om de pottenbakker schadeloos te stellen door de koop van het huis over te nemen. Doen zij dat niet, dan moet de pottenbakker aantonen dat hij bij het maken en stellen van de pottenbakkersovens in alles rekening heeft gehouden met de daarop betrekking hebbende Keur van 1634 (zie ook 'Buurthouden', pag. 121).

(SA II inv. nr. 61 fol. 341 - 341 vso en 355 vso - 356 vso)

Op 29-09-1729 wordt Johannes Verburg als buurtheer ontslagen omdat hij in decadentie geraekt en sijn boedel onder Curatele is gestelt (zie ook 'Buurthouden', pag. 76).

(SA II inv. nr. 1217 fol. 384)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting