79. 't Nieuwe Rijk van Gravenstein

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

begrijpende het taerling huysen besloten met Rapenburch ten westen / de Houtstraet met 't pleyn ten noorden / de corte Lochorststege ende kerchoff ten oosten / ende Clockstege ten zuyden / ende sulcx in hem begrijpende alle de huysen daerbinnen gelegen.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 9, 22-06-1607, zie ook inv.nr. 1221)

Geschiedenis:

Ontstaan op 22-06-1607 door afsplitsing van de buurt 't Nieuwe Rijk.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 9, 22-06-1607, zie ook inv.nr. 1221)

In 1795 schenken de burgers Herdingh, Van Dalen de Leeuw en Cijfveer namens de buurt een onbekend bedrag aan de noodlijdende stadskas. De Provisionele Raad bedankt met de volgende woorden: De bij dit voorstel gedane gift is bij acclamatie geaccepteerd en de Raad heeft insgelijks gedecreteerd dat deze gebuerte welverdiend heeft aan de gemeente van Leyden en door haar blijk van vaderlandsliefde een goed voorbeeld van navolging in dit vak het eerste heeft daargesteld - voorts, dat van deze honorable mentie in de notulen van deze Raad aan haar eer blijk zal worden gegeven en de secretaris ter Rekenkamer (...) een apart Capittel in de Blaffer van ontvang te maken onder de Rubricq: 'Vaderlandsche giften tot onderstand van de Kas der gemeente' - en het offer van deze gebuerte op den altaer des vaderlands en de gemeente aldaar het eerste worden ingeschreven (zie ook 'Buurthouden', pag. 148).

(SA II inv. nr. 549, 28-05-1795)

Bewaard gebleven is een buurtreglement op perkament. Op zichzelf is dit merkwaardig, omdat alle afzonderlijke buurtreglementen bij de invoering van de Generale Ordonnantie in 1593 werden afgeschaft en tot nul, crachteloos en van onwaerde waren verklaard. Dat zal ook de reden zijn waarom de bepalingen in het reglement uitsluitend betrekking hebben op de gedrags- en omgangsvormen tijdens het zogeheten buurthof. Vermeld wordt dat de buurt onder het beheer staat van LOUWIJS ELSEVIER, DOMINATEUR ENDE BESIITER VAN D' OOSTZIJDE VAN RAPENBURCH, DE ZUYTZIJDE VAN DE HOUTSTRAET ENDE DE WESTZIJDE VAN ST. PIETERS KERC-HOFF, MET DE CLOCKSTEEGH, MARCKGRAVE VAN DEN ACKERGRAFT. EN VRIJHEER VAN STADTSTIMMERWERF. Tevens wordt het Gravensteen afgebeeld met aan weerszijden de wapens van Holland en Leiden. Het perkament dateert dus uit de periode tussen 1607 en 1617 tijdens de heerschappij van Louis Elsevier.

(Lakenhal, Cat. van Voorwerpen 1924 no. 30, zie ook 'Buurthouden', afbeelding pag. 60 en voorts pag. 105).

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

31. Nieuw Oostenrijk

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

ten wederzijden van de nieuwe Oosterlingplaetse / ende in de Raemstege negen huysen / ende in de Houfstrate ten wederzijden gel. negen huysen

(SA II inv. nr. 1216 fol. 7 vso, 23-09-1604)

begrijpende de nyeuwe Oosterlingplaetse ten wederzijden / mitsgaders in de middelste Raemstege de negen eerste huysen aen de zuytzijde / ende in de Houfstrate mede negen huysen ten wederzijden.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 123, 07-01-1636)

Op 29-01-1658 wordt de buurt verkleind doordat de negen huizen ten wederzijden in de Hoefstraat bij de buurt Korte Hoefstraat worden gevoegd.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 35 vso)

Geschiedenis:

Gesticht op 23-09-1604 op verzoek van de geburen. Zij berichten het Gerecht dat zij nog geen heer hebben ende dat zulx haer gebuyrt was zonder ordre of beleyt, in vougen dat zij in 't begraven van de doden den anderen niet en connen verstaen. Met die anderen worden mogelijk de buren van de Oude Oosterlingplaats bedoeld en doet zich kennelijk een soortgelijke situatie voor als bij de geburen van het nabij gelegen Nieuw Compostel. (zie ook 'Buurthouden', pag. 94).Verder merkt men op dat wanneer de minst vermogende geburen niet vrijwillig de begrafenisplichten op zich zouden nemen, de dode lichamen ongeaert zouden blijven (dus niet begraven zouden worden). Er zijn echter ook aanwijzingen dat de buurt is afgesplitst van de wat oudere buurt Korte Hoefstraat. Dit vanwege het feit dat de heer ende gemeene gebuyren van de nuwe Oosterlingplaets in 1603 verzoeken om de plaatsing van een hek naast de upslach. Zie ook hieronder.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 7 vso)

Buurtheer Jan Sae[ ?] van Halewijn brengt een ouderloos geworden kind aan bij het H.G. Weeshuis.

(Archief H.G. Weeshuis inv.nr. 3386 fol. 68, 26-08-1611)

Op 27-08-1668 wordt buurtheer Hubert Couwen van de aangrenzende buurt Korte Hoefstraat wegens zijn hoge ouderdom op eigen verzoek ontslagen. Op verzoek van de officiers (de overige buurtbestuurders) van de Korte Hoefstraat en Nieuw Oostenrijk volgt een schepeninspectie en besluit het Gerecht dat de twee voors. gebuerten voortaen weder sullen werden gecombineert ende tot eene gebuerte vereenicht onder den naem van Nieuw Oostenrijk onder de heerschappij van Hendrick Jonasz. Dit is een tweede aanwijzing dat de Korte Hoefstraat en Nieuw Oostenrijk eerder één buurt vormden (zie ook boven), maar daarvan is niets bekend. Waarschijnlijk bedoelde men dat daardoor de overdracht van negen huizen van Nieuw Oostenrijk aan de Korte Hoefstraat in 1658 (zie boven) op deze wijze weer ongedaan werd gemaakt. Voorts wordt besloten dat alle de outraden ende verdere officiers van beide buurten voorlopig aanblijven, met dien verstande dat de geldmiddelen van de Korte Hoefstraat worden overgedragen aan de thesaurier van Nieuw Oostenrijk.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 117, 136 en 139, zie ook inv. nr. 81 fol. 75 vso)

De vereniging is echter van korte duur, want nadat Hendrick Jonasz. in 1670 is overleden klagen de inwoners dat de gecombineerde buurt 80 huizen telt en bij nader inzien te groot is. Bovendien herinneren zij zich dat beyde de voors. gebuyrten van over de tseventich jaeren ende mitsdien van den beginnen off tot twee separatie gebuyrten sijn onderhouden geweest. Het Gerecht gaat akkoord met splitsing en voor beide buurten worden weer afzonderlijke heren benoemd.

(SA II inv. nr. 82 fol. 61 - 62)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

27. Nieuw Compostel

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende in de middel Raemstege mit de huysen van Jan Willemsz. cramer in de iij Mollen / ende in hem begrijpende de huysen aen de oostzijde totter wallen toe / ende de halve oude Hoefstrate / eyndende aen de noortzijde mit 't huys van Franchois van de Broucke / ende beginnende aen de zuytzijde mit 't huys van Pr. Prsz.. Spec (?) / weder beginnende aen de westzijde van de graft (....) af tot de lange Raemstege / eyndende mit 't laetste huys van Stijn Gerytsdr., Andries Prsz. (...) wedue ende zulx in hem begrijpende de halve Kijfhoucstrate (?) / eyndende aen de zuytzijde mit 't huys van Pr. Gosescher (?) ende weder beginnende aen de zuytzijde mit 't laatse huys van Adr. Prsz. van de Werff

(SA II inv. nr. 1216 fol. 6, i.m. 29-08-1596)

beginnende aen de zuytsijde van de Middelsraemstege mette huysen van Jan Willemsz. 's weduwe / lopende westwaerts aen / de houck om langs de oostsijde van de St. Jacobsgraft tot aen de Vest / in hem begrijpende aldaer de helfte van de Oude Houfstraet / eyndende aen de noortsijde met 't huys van Pieter Prsz. Speck / ende beginnende aen de zuytsijde met 't huys van Baeltgen Cornsdr., wede. van Corns. Adrieaensz. schuytvoerder / ende beginnende weder aen de westsijde van de graft aen de Vest / loopt noortwaers aen tot aen de lange Raemstege / ende eyndet in dezelve met 't laetste huys van Christina Gerritsdr. / mede in hem begrijpende aldaer de halve Kijffhoufstraet / te weten aen de zuytsijde eyndende met 't huys van Pieter Goodtschalk / ende weder beginnende aen de noortsijde mit het laetste huys van Adriaen Prsz. van der Werff.

(SA II inv. nr. 1216, fol. 12 - 12 vso, 30-07-1609)

Geschiedenis:

Het gebied dat thans wordt begrensd door Doezastraat, Raamsteeg, Korevaarstraat en Jan van Houtkade was tot het eind van de 16e eeuw onbebouwd raamland. Wanneer de grond in 1595 voor woningbouw wordt bestemd, rekenen de nieuwkomers zich tot de al bestaande buurt van de St. Jacobsgracht en assisteren zij als vanzelfsprekend bij de begrafenissen sonder eenige commocie te maecken. Dat verandert wanneer de heer van St. Jacobsrijk, Claes Govertsz., overlijdt. De geburen van de Oude St. Jacobsgracht gaan sindsdien hun eigen gang met uitsluiting van de bewoners aan de Nieuwe St. Jacobsgracht. De laatsten klagen dat zij zelfs niet op de buurtvergaderingen worden gedoogd, laat staan bij het helpen begraven van hun doden. Ook negeren de bewoners van de Oude St. Jacobsgracht de oproepen van de nieuwgehuisden om bij hun begrafenissen de helpende hand te bieden. Overigens lijkt zich een soortgelijke situatie voor te doen bij de buren van het nabij gelegen Nieuw Oostenrijk. Om die reden verzoeken de bewoners van de Nieuwe St. Jacobsgracht om zelf een buurt te mogen vormen, vergezeld van een voorstel waarin de begrenzingen staan vermeld. Op 29-08-1596 stemt het Gerecht toe en gaat tevens akkoord met de voorgestelde afpaling van de nieuwe buurt. Oorspronkelijk heette de buurt Nieuwe St. Jacobsgracht, maar vanaf 1606 is uitsluitend sprake van Nieuw Compostel (zie ook 'Buurthouden', pag. 94).

(SA II inv.nr. 48 fol. 43 - 43 vso, 29-08-1596)

In 1606 wordt in verband met de benoeming van een nieuwe buurtheer een uitgebreide voordracht gedaan. Jan Gerytsz. molenaar, Maerten Rosee saaitrapier en Marcus de Wit baaidrapier krijgen resp. 21, 17 en 9 stemmen van hun buren. Frans Cornelisz. van Tette timmerman en Antonis Pietersz. eveneens timmerman ieder 7 stemmen, Tyman Willemsz. en Jan de Hane elk 2 stemmen, terwijl Eewout Joostensz. en Willem Aerntsz. ieder slechts 1 stem krijgen.. In dit geval volgt het Gerecht de voordracht van de buurt en wordt Jan Gerytsz.tot heer der gebuurte benoemd.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 8 vso, 16-02-1606)

In 1647 verzoeken de gemeene gebuyren aan de westzijde van de St. Jacobsgracht tussen Raamsteeg en Kijfhoefstraat het stadsbestuur om bij het vernieuwen van de platingen minstens één van twee trappen naar het water te handhaven. Het Gerecht stemt toe, mits de buren de aanlegkosten en het onderhoud voor gezamenlijke rekening nemen.

(SA II inv. nr. 67 fol. 278 vso, 04-07-1647)

Andries Hennion, heer van Nieuw Compostel, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom en steeds ernstiger wordende doofheid.

(SA II inv. nr. 130 fol. 198, 08-12-1769)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

25. Nieuwland

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende aen de houte brugge gelegen tusschen de Volresgraft ende St. Jacobsgraft / met beyde de zijden van 't Steenschuyr / lopende tot aen de Nieuwbrugge

(SA II inv.nr. 1216 fol. 13 - 13 vso, 03-08-1610)

begrijpende de huysen ten wedersijden van 't Steenschuyr / tusschen de Nyeuwe brugge ende den Houten brugge nevens de St. Jacobsgraft staende

(SA II inv. nr. 1216 fol. 51, 18-02-1621)

Geschiedenis:

Volgens Jan van Hout bestond de buurt reeds ten tijde van Jacob Deyman (stadssecretaris 1531 - 1553). De ligging wordt dan omschreven als: 't Nieulant of Steenschuyr no. xxxij / Begint van de brugge beneffens de Volresgraft tot de Nieubrugge toe / aen beyde zijden / plach te hebben huysen of cameren 24.

(SA II inv. nr. 1220 fol. 10 vso)

De buurt neemt in 1596 deel aan de Grote Loterij en legt 128 loten in voor f 30,- (lotnr. 21645). De prose luidde: Die bueren van Nyewe Lants brugge vragen wat men hem thuys sal dragen (zie ook 'Buurthouden', pag. 108 e.v.).

(AGH inv. nr. 429)

Overmeer, heer van Nieuwland, krijgt toestemming om met zijn buurt te mogen hoven.

(SA II inv. nr. 192 fol. 267, 15-10-1692)

Mr. Maarten Marcus, heer van Nieuwland (tevens Raad en oud-burgemeester), verzoekt en verkrijgt ontslag wegens zijne tegenwoordige swakke constitutie.

(SA II inv. nr. 136 fol. 284, 25-04-1781)

De buurt Nieuwland krijgt toestemming om te mogen hoven (zie ook 'Buurthouden', pag. 103; de mededeling in het boek dat met de aanvraag van de buurt  Witsermouw in 1780 het fenomeen van het buurthoven ophield te bestaan, klopt dus niet).

(SA II inv. nr. 234 fol. 14 vso, 05-06-1794)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

193. Nieuwgesticht

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

beginnende aen de westsijde van de nyeuwe Volmolengraft bij de oude Chingel mette huysinge van Jan del Tombe / noortwaers lopende tot aen de Langegraft / den houck aldaer om / langs de zuytsijde van de zelve graft westwaers / tot aen de poort van Jan Adriaensz. bouman

(SA II 1216, fol. 29 - 29 vso, 21-07-1616)

Geschiedenis:

Op 21-07-1616 gesticht op verzoek van de geburen. Zij brengen naar voren dat zij wel enige tijd gebuyrlicken hadden geleeft, maer nochtans, vermits de voors. hare huysen huysen tot een gebuyrte nyet en waren geordonneert ende nyemant 't beleyt ende d'opsicht van dien was bevolen, dat in 't begraven van de dooden, voornemel. van de armen. Bij de begrafenissen van rijke buren worden de gebruikelijke vereeringen (de geldgiften van de nabestaanden) onmiddellijk verteerd (zie ook 'Buurthouden', pag. 69).

(SA II 1216, fol. 29 - 29 vso, 21-07-1616)

Van de eerste buurtheer, Jaques van den Berge, is nog een aanstellingakte bewaard gebleven (zie ook 'Buurthouden', pag. 73).

(SA II inv. nr 1221)

In 1705 verzoeken de geburen van Fockersrijck om samenvoeging met Nieuwgesticht, omdat Fockersrijk maar 15 huizen telt die door slechts 23 mannen worden bewoond, inbegrepen de vrijers die geen buyrt houwen. Wanneer er tegelijk twee buren moeten worden begraven, zou dat grote problemen opleveren. Het Gerecht stemt toe.

(SA II inv. nr. 96 fol. 146 vso, 24-03-1705)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

138. Nazareth

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

bestaende van lxiij huyskens van wegen deser stede gebout opter plaetse eertijts gecomen van de Graeu-zusteren

(SA II inv. nr. 1216 fol. 8, 20-10-1605)

Geschiedenis:

Het in 1474 gestichte Nazareth van de Grauwe Zusters werd na de reformatie evenals andere kerkelijke goederen door de stad geconfisceerd. In 1596 werden op het terrein van het gesloopte klooster 64 huisjes gebouwd (dus één meer dan hierboven vermeld). Zij stonden geplaatst in vier rijen van dicht opeen gebouwde rug-aan-rugwoninkjes, die waren bedoeld om ruimte te bieden aan de snel groeiende beroepsbevolking in de textielnijverheid. Als zodanig kan de bouw worden gezien als een zeer vroeg voorbeeld van een 'sociaal', althans door de overheid geïnitieerd woningbouwproject. Nazareth - reeds in 1600 gesticht - stond in de volksmond beter bekend als het Mierennest. In de zogeheten Inneemboeken wordt de buurt herhaaldelijk vermeld als het Clooster. Deze naam herinnert aan het ter plaatse in 1474 gestichte klooster van de Grauwe Zusters dat na de Reformatie verdween om ruimte te bieden aan woningbouw.

Over de 'afkomst' van de buurt Nazareth wordt niets gezegd, maar daarvoor is een eenvoudige verklaring. De 16e-eeuwse kloosterzusters zullen als religieuzen geen gebuurschap hebben gehouden, noch met de buren van Patmos, noch met die van de westelijk aangrenzende buurte Hooglandsekerksteeg. In die zin kan dan ook niet worden gezegd het klooster tot een bepaalde buurt behoorde, niet bij Patmos en niet bij Hooglandsekerksteeg.

(Van Oerle, pag. 308; voor de oudste vermelding zie SA II inv. nr. 5112 fol. 108 vso - 109, 26-10-1600)

Hoewel formeel onjuist, werd Nazareth kennelijk toch met het voormalige Patmos geassocieerd. Ernst Brinck, burgemeester van Harderwijk, schreef in zijn Itenerarium: In die buyrte Pathmos is een strate genant het Mierennest / daer sijn seer veel kinders / dicunt istum locum fecundissimum esse.

(Leids Jaarboekje 1925/26 pag. 23 - 24).

Drie achtereenvolgende buurtheren dienen hun ontslag in wegens ouderdom ende swackheyt. Het ontslag van de 61-jarige Nicasen Brijneel wordt overigens door het Gerecht geweigerd met de mededeling dat hij zal hebben paciencie (geduld) ende continueren in de bedieninge van het heerschap van de gebuyrte Nasareth daerover hij gestelt es (zie ook 'Buurthouden', pag. 76).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 5 vso, 07-08-1603)

Buurtheren: 

12. Noord Vreugdenrijk

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

op de westsijde van de Achtergracht opten houck van de Colfmaeckersveststeech / lopende langs de noortsijde van voors. Colfmaeckerssteech den houck om langs de vestwalle noortwaerts aen / voorts omspringende ende lopende langs de suytsijde van de Catalineveststeech / ende den houck om langs de westsijde van de Achtergracht zuytwaerts aen tot het begin van dese gebuyrte.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 107 - 107 vso, 13-01-1633)

Geschiedenis:

Op 13-01-1633 ontstaan als afsplitsing van de buurt West Vreugdenrijk.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 107 - 107 vso, 13-01-1633)

In 1770 brengen de raden van West Vreugdenrijk ter kennis dat hun heer Johannes Muggen (of Nuggen) is overleden. Zelf zijn zij oud en zwak van gezondheid en er zijn in de buurt maar weinig huisgezinnen, zodat het niet mogelijk is een nieuwe heer te benoemen. Men verzoekt om aansluiting bij het aangrenzende Noord Vreugdenrijk. Het Gerecht gaat akkoord, met dien verstande dat de heer van Noord Vreugdenrijk voortaan de heerschappij over de gecombineerde buurt heeft.

(SA II inv. nr. 130 fol. 291, 17-05-1770)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

111. Noord Rode Zee

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

sal beginnen op de Uuterstegracht met de huysinge van Cornelis Gerrytsz. Quartelaer / lopende noortwaerts aen tot aen de Groeneveststeech / ende begrijpende de zuytzijde van de selve Groeneveststeech / omspringende ende lopende langs de Vest zuytwaerts aen / ende begrijpende de huysingen aldaer tot de huysinge van Cornlis Gerrytsz. Quartelaer incluys.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 92 - 92 vso, 19-07-1629)

Geschiedenis:

Op 19-07-1629 ontstaan als afsplitsing van de buurt Oost Rode Zee (zie ook 'Buurthouden', pag. 99).

(SA II inv. nr. 1216 fol. 92 - 92 vso, 19-07-1629)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

132. Noord Koeëind

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

de huysen belent ten noorden ten deele de Oude Vestgrafte / ende voorts de Achtergraft / ten zuyden Marendorp / ten oosten de Veststege / ende ten westen de Craeyvangersstege, anders genaemt de Werffstrate.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 22 - 22 vso, 22-05-1615, zie ook inv. nr. 72 fol. 173 vso)

sal beginnen van de Groenepoort staende aen de noortsijde van Marendorp / ende loopen oostaen 't Marendorp langs / begrijpende de huysen gebout ten noorde van de oude Zijlepoort het Castiaenbogensteech / beyde de zijde van de Koestraet / de Oude Vest langs tot aen het bruggetgen leggende nevens de huysinge van Maeycken Dammasdr. houtkoopster.

(SA II inv. nr. 1217 fol. 20 vso, 06-08-1654, zie ook inv. nr. 72 fol. 174)

Geschiedenis:

Op 22-05-1615 ontstaan als een afsplitsing van de buurt Koeëind.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 22 - 22vso)

In 1627 klagen de geburen en huiseigenaars van de Koestraat dat zij niet in staat zijn om hun huizen te verhuren aen eerlicke huyshoudende luyden. Volgens de klagers houden de meeste bewoners van de Koestraat oneerlick herberg. Men herinnert er aan dat het stadsbestuur al eerder twee huisgezinnen vanwege hun quaet regiment de stad heeft uitgezet en in een van die verlaten woningen is wederom desgelijck volck, off ymmers arger, mit der woon gecomen als sijnde een schuylhoeck van aller onvromen. Men verzoekt dat het stadsbestuur ordonneert dat geen huizen mogen worden verhuurd aan lieden die wijn, bier, brandewijn, tabak of anderszins verkopen dan mit voorweten van de heer van de gebuyrte. Het Gerecht gaat akkoord en beveelt dat in de eerstkomende drie jaar niet mag worden verhuurd aan mensen die herberg houden zonder voorkennis van de buurtheer.

(SA II inv. nr. 56 fol. 148 vso - 149, 18-03-1627)

Op verzoek van de buurt wordt Noord Koeëind op 06-08-1654 gesplitst in een deel dat de naam behoudt en een ander deel dat de naam West Koeëind krijgt. De reden is dat de buurt te groot is geworden en honderd of meer huisgezinnen telt soodat vermits de veelheyt ende verscheydentheyt van de gebuyren veel questien ende oneenicheden ende insonderheyt onder d'arme ende onvermogende persoonen ontstaen ende den voorn. heer ende sijnen raede daerdoor dagelijcx veele moyelicheden werden aengedaen (zie ook 'Buurthouden', pag. 61).

(SA II inv. nr. 72 fol. 173 vso - 174 en inv. nr. 1217 fol. 20 vso, 06-08-1654)

Abraham Lieffers, heer van Noord Koeëind en Cornelis Kooiman, Leendert Rodenburg en Johannes Kleynenberg, buurtraden, zeggen dat de meeste geburen rooms-katholiek zijn en hun doden buiten de stad begraven. De betrokken nabestaanden geven echter een zeer geringe erkentenis en dit slechte voorbeeld wordt nu ook door bewoners van andere gezindheden gevolgd. Dit zou niet het geval zijn wanneer men in de stad zou worden begraven, want dan ontvangt de buurt uytkoop en absentgelden. Zo doorgaand zal het niet langer mogelijk zijn om de minvermogenden te begraven. Graag zou men zien dat - evenals in de aangrenzende buurt West Koeëind - dertig stuivers aan uitkoop wordt betaald. Het Gerecht besluit conform (zie ook 'Buurthouden', pag. 71).

(SA II inv. nr. 129 fol. 550, 15-12-1768)

Abraham Lieffers, heer van Noord Koeëind, verzoekt en verkrijgt ontslag wegens ouderdom.

(SA II inv. nr. 133 fol. 34, 29-09-1774)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting

144. Noord Hooglandsekerksteeg

	NW  NO  ZW  ZO  Selecteer regiokaart met buurtnamen.
	Ga met de muis naar de cirkel voor de naam van de buurt. Klik voor detailkaart en informatie.

Ligging:

het noorteynde van de lange Hogelantschekersstege, anders genaemt de Paradijsstege / beginnende mette houckhuysen aen wedersijden van 't noorteynde van de voors. stege staende / ende zuytwaers lopende aen de oostsijde tot aen 't Slopsteechgen gemaect bij Laurens van Dale / ende aen de westsijde eyndende mettet huys van Claes Cornelisz. van Noordt, 't welck jegenwoordich bewoont wert bij Pieter de Coninck.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 18, 30-05-1618)

Geschiedenis:

Op 30-05-1613 ontstaan als afsplitsing van de buurt Hooglandsekerksteeg.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 18, 30-05-1618)

Bij de eerste nominatie voor de benoeming van een heer der gebuute krijgen Jacob van Houte, saaidrapier, Willem Claesz. Bouman en Jacob van den Abele, spinder resp. 19, 5 en 4 stemmen van de geburen. Het Gerecht volgt de voordracht, zodat Jacob van Houte wordt benoemd.

(SA II inv. nr. 1216 fol. 18 vso, 13-06-1613)

Op 30 juni 1638 leggen Abraham de Decker, heer van de buurt Noord Hogelandsekerksteeg en zijn oudraad, Guillaume van Male bij notaris Jacob Jansz. de Haes een verklaring af. Zij blijken daartoe te zijn opgeroepen door de lakenbereider Ju de Cockel, de echtgenoot van Annetge Jansdr., voordien weduwe van Pieter Jansz. Wacker. De buurtheer verklaart dat laatstgenoemde, die schuin tegenover hem in de Paradijssteeg woonde, twee jaar eerder is overleden. Verder zeggen de twee buurtbestuurders dat Annetge seven maenden naer de dooth van haer voorn. man in de craem bevallen is van een dochtertgen, twelck genaemt wierd Maritge Pietersdr. Ook weten zij te vertellen dat het kindje enkele dagen eerder is overleden en op 25 juni bij haar vader Pieter Jansz. Wacker in de Hooglandse kerk is begraven. Ze besluiten met de mededeling dat ze het kind goed hebben gekend. Wat precies de reden was om de verklaring af leggen, wordt niet vermeld, maar het zou kunnen dat er over Annetge Jansdr. werd geroddeld dat zij het kind in overspel had verwekt (zie ook 'Buurthouden', pag. 81).

(Notarieel Archief, notaris Jacob Jansz. de Haes, inv. 471, 30-06-1638).

De verklaring van de twee buurtbestuurders wordt volledig bevestigd door de informatie uit de doop-, trouw- begraaf- en voogdenboeken. Pieter Jansz. (Wacker) uit de Paradijssteeg werd op 1 juli 1636 in de Hooglandse kerk begraven, terwijl Maria, dochter van Pieter Janssen op 17-02-1637 in dezelfde kerk werd gedoopt. Bij die gelegenheid was een familielid van vaderszijde, Jacobus Jacobsen Wacker, doopgetuige. Op 20-05-1637 werden Robrecht le Fault en Noel Cola als voogden benoemd.

(Voogdenboek D fol. 185)

Op 25-06-1637 gingen Annetge Jansdr. en Ju de Cockel in ondertrouw.

(Geref. Ondertrouwreg. L fol. 318vso)

Buurtheren: 

zie voor uitleg de Toelichting