Het koloniale en slavernijverleden van Nederland staat meer dan ooit in de schijnwerpers. Het is een geschiedenis die haaks staat op hoe Nederlanders de eigen natie graag zien: tolerant, humanitair, vooruitstrevend. Dat de werkelijkheid in het koloniale rijk dat
Nederland opbouwde pijnlijk anders was wordt inmiddels breed erkend. Op die erkenning volgden de afgelopen jaren excuses, als stap op weg naar ‘herstel’. Dat nog vele stappen moeten volgen is zonneklaar.

Wat is het Nederlandse koloniale en slavernijverleden eigenlijk? Waarom juist nu die herontdekking? Wat kunnen we verwachten van excuses en ‘herstel’? Wie vraagt daar eigenlijk om? Is er een goede manier om rekenschap af te leggen over dit verleden en zijn
‘we’ hiermee op de goede weg?

Op basis van zijn eigen betrokkenheid en publicaties in de afgelopen veertig jaar publiceerde historicus Gert Oostindie deze zomer het veel geprezen boek Rekenschap. Het koloniale verleden, excuses, herstel (Boom, 2023). Daarin belicht hij de storm aan debatten die gevoerd worden over het koloniale en slavernijverleden van Nederland en verkent hoe we over onze schaduw heen kunnen stappen – op weg naar echt herstel. In deze lezing voor de Historische Vereniging Oud Leiden spreekt Oostindie over deze thematiek, ook in relatie met de Leidse geschiedenis.

Gert Oostindie is emeritus-hoogleraar koloniale en postkoloniale geschiedenis aan de Universiteit Leiden en was directeur van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV-KNAW). Hij schreef een groot aantal boeken over de koloniale
geschiedenis en de nasleep en betekenis van die geschiedenis in Nederland. Hij leidt thans, op verzoek van koning Willem-Alexander, aan de Leidse universiteit het onderzoek naar de rol van het Huis Oranje-Nassau in de koloniale geschiedenis van Nederland.