Aan de vooravond van de Open Monumenten Dagen (OMD) zal Cor de Vries spreken over de sporen die Lucretia van Merken (1721-1789) in Leiden heeft achtergelaten. In 1774 werd ze ‘ereburger’ van de stad, maar haar naam is nu in Leiden bijna vergeten. Door een initiatief van de HVOL staat zij dit jaar echter weer volop in de belangstelling: haar toneelstuk Het Beleg van de stad Leyden uit 1774, dat zij schreef ter gelegenheid van 200 jaar Ontzet wordt ter gelegenheid van het 450 jaar Leids Ontzet maar liefst vijf keer in de schouwburg opgevoerd. Rapenburg 41, haar Leidse woonadres, krijgt een gedenksteen.  

Toen Lucretia in 1773 in het Leidse kwam wonen, bleef dat niet onopgemerkt. Op dat moment namelijk was zij de beroemdste toneelschrijver van Nederland, zij werd wel de ‘vrouwelijke Vondel’ genoemd. Op meeslepende wijze wist zij episoden uit de vaderlandse geschiedenis op het toneel tot leven te brengen. Vooral de 16de-eeuwse periode van de Opstand en strijd tegen het katholieke Spanje was voor haar een belangrijke inspiratiebron omdat die haar de gelegenheid bood om op indirecte wijze kritiek te leveren op de binnenlandse politieke situatie van dat moment. Haar historische toneelstukken waren razend populair: het kwam herhaaldelijk voor dat toeschouwers flinke kneuzingen opliepen bij hun pogingen de schouwburg binnen te komen, soms met ‘verlies van hoed, pruik, muts, schoenen en met gescheurde kleren’. Op haar buitentje Bijdorp bij Leiderdorp werd zij bezocht door Leidenaren uit alle lagen van de bevolking en ze doet daarvan verslag, zoals te lezen valt in haar onlangs uitgegeven brievencollectie. Daarin staan bovendien zaken over Leiden die nergens anders te vinden zijn.

Na afloop van de lezing gaan Ariadne Schmidt (Leerstoel Magdalena Moons aan de Universiteit Leiden, bijzonder hoogleraar voor de Geschiedenis van de Leidse stadscultuur), Jan Postma (econoom, historicus, publicist en oud-burgemeester van Leiden) en Cor de Vries, onder leiding van Marijke Tolsma in gesprek over Lucretia van Merken, Magdalena Moons en het Beleg van de stad Leiden.