Dit weekend was de Morsbunker voor het eerst geopend voor het grote publiek. Omroep Sleutelstad was erbij en spraak Jan-Jaap de Haan over de plannen van de Historische Vereniging Oud Leiden (video). Die heeft namelijk de provincie Zuid-Holland om erkenning van de zogeheten Morsbunker gevraagd. De bunker maakte deel uit van de Atlantikwall en is de enige bunker uit de Tweede Wereldoorlog die nog in Leiden staat.

Daarom heeft de vereniging onderstaand brief geschreven naar gedeputeerde Meindert Stolk.

Graag vragen wij uw aandacht voor een belangrijk gemeentelijk monument aan de rand van de Leidse binnenstad, de zogeheten Morsbunker. Dit bouwwerk is door Duitse bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog neergezet als onderdeel van de Atlantikwall, de verdedigingslinie langs de Europese kust om een geallieerde landing tegen te houden. De oorspronkelijke functie van de bunker, een Großschaltstelle type 616, was als telefoonschakelpunt in het communicatienetwerk van de Atlantikwall.

Onze provincie kent nog andere resten van de Atlantikwall, maar de Morsbunker is de enige WO2 bunker die nog in Leiden staat. Bovendien heeft de bunker nog een deel van zijn bijzondere (camouflage) schijngevel en is hij uniek vanwege de ligging midden in de stad. Hierdoor is de bunker het meest tastbare bewijs van WO2 in Leiden en illustreert deze het communicatieve netwerk dat zich ver buiten de kuststrook inlands uitstrekte.

Dit jaar is het 40 jaar geleden dat tevergeefs is geprobeerd de bunker op te ruimen, wat - mede door de drie meter dikke muren - niet gelukt is. Sindsdien is de bunker verder in verval geraakt. Op dit moment wordt het gebied rondom de Morsbunker opnieuw ontwikkeld. Naar aanleiding van een motie van raadslid T. Sandoval Garcia (CDA) c.s. heeft het gebiedsontwikkelingsteam vanuit het Leids college van B&W de taak gekregen om voor de Morsbunker een passende functie te vinden. Dit advies wordt verwacht in de zomer van 2024.
Onduidelijk is nog welke richting dit advies krijgt.

Wij geloven dat de beste invulling voor de Morsbunker een educatieve is. In navolging van andere gemeentes zoals Noordwijk en Den Haag zou de bunker in beheer kunnen worden gegeven aan een stichting bestuurd door vrijwilligers. Wij steunen een actueel initiatief dat hiervoor genomen wordt. Een dergelijke stichting kan zorgdragen voor de toegankelijkheid en regelmatige openstelling om zo het verhaal van WO2 in Leiden te vertellen, in het bijzonder ook aan scholieren. Met de eigenaar van de bunker, de gemeente Leiden, en met fondsen zullen de initiatiefnemers hierover in gesprek gaan.

Om hiervoor een goed plan te kunnen maken en de potentie te verkennen, zijn eerst eenmalige investeringen nodig om de bunker toegankelijk te maken. Vervolgens steunen wij het idee om hierin een expositie (laten) realiseren over de functie van de bunker én Leiden tijdens WO2. Voor de startfase moet de bunker o.a. worden voorzien van nieuwe (ijzeren) deuren, zal de overgroeiing moeten worden gesnoeid en de (resten van de) bijzondere schijngevel weer zichtbaar gemaakt. Van binnen zal de bunker moeten worden droog gepompt, en er moet stroom worden aangelegd. Ook hopen we de uitkijkpost (zgn. Tobruk) weer toegankelijk te maken.

Wij vragen steun van de Provincie om dit mede mogelijk te maken. Een eerste stap daarvoor is de erkenning van de bunker door opname in de door u vastgestelde Erfgoedlijn Atlantikwall en daarmee aansluiting bij de betreffende Erfgoedtafel, die vanuit de provincie wordt georganiseerd. Wij hopen tijdens de eerstvolgende vergadering daarvan op 30 mei een verzoek tot gedeeltelijke financiering van de startfase in te dienen.