 | Bloemendaal[poort] [1] |  | | | | Nummer: | 28 | | Andere namen: | Blondeelpoort | | Adres voor 1871: | Wijk 7 nr. 334, 336a, 333, 335, 336b en 336c | | Adres na 1871: | Uiterstegracht 85 |
Beschrijving: | De Bloemmendaalpoort - niet te verwarren met de Blommendaalpoort op Uiterstegracht 98 - heeft zoals de meeste poorten in deze omgeving een lang verleden. Dat laat tevens zien hoe de verkaveling van relatief grote terreinen van invloed is geweest op het ontstaan van poortbebouwing, vooral in de vroege 17e eeuw toen de woningbehoefte groot was.
De Bloemendaalpoort is ontstaan op een perceel dat in de 16e eeuw eigendom was van de schoenlapper Cornelis Willemsz. Het bezit ou door vererving overgaan op zijn kleindochter Maertge Cornelisdr., echtgenote van de vellenploter Cornelis van Cleve. In 1612 verkocht Cleve het eigendom in vier kavels, onderscheiden met de letters A, B, C en D., De nieuwe eigenaars waren respectievelijk zijn zwager Robbrecht Pietersz., de wolkammer Geleyn Serjansen, de voerlakenreder Jacob Pietersz, en Gerrit Cornelisz. Bontecraey. Uit de waarbrieven blijkt dat alleen perceel B nog ledich ende onbtimmert is; de andere drie percelen waren al bebouwd met een huis of huysken. Ook is duidelijk dat alle percelen waren gelegen of grensden aan een gemeene, dus gemeenschappelijke poort of gang die vanaf de Uiterstegracht doorliep tot aan de stadsmuur (de Vestestraat zoals wij die nu kennen ontstond pas na de stadsvergroting van 1659).
Nadat perceel A van de hiervoor genoemde Robbrecht Pietersz. opnieuw was gesplitst, verkocht hij op 26-05-1614 een daarop staand huys ende erve, staende ende gelegen in een gemeente poorte ende gange, responderende van de Uyterstegraft tot aen deser stede Vestwalle. Koper was de wolkammer Jan Rijckeman, terwijl het andere deel op dezelfde dag werd verkocht aan de baggerman Maerten Cornelisz. Bij die verkoop was sprake van een huys ende erve mit een camer daer achter aen, staende ende gelegen aen de oostzijde van Uyterstegrafte. Ende daertoe beneffens anderen met de voorseyde camer een vrijen in- ende uytgang deur zeeckere gemeene gange ende poorte tot op de Uyterstegraft voorseyt. Hier wordt duidelijk dat er een vrije, dat wil zeggen private toegang was die aansloot op de gemeene poort.
Tot dusver werd de poort steeds naamloos vermeld. Maar bij een verkoop in 1722 is plotseling - maar slechts eenmalig - sprake van de Blondeelpoort, mogelijk afgeleid van een familienaam.
Pas in de 19e eeuw wordt gesproken over de Bloemendaalpoor of kortweg Bloemendaal. Volgens Salomon van der Paauw was de poort gelegen naast wijk 7 no. 329 (Uiterstegracht 93). Maar dat klopt niet want in het Huisnommerboek van 1871 is het wijk 7 no. 333-336a of Uiterstegracht 85. Op dat laatste adres wordt de poort ook op de stadsplattegrond van Van Campen 1879 aangegeven.
De huisjes waren piepklein en niet groter dan 16 en 17 m². Dat zal zeker een reden zijn geweest waarom vijf van de zeven huisjes in 1899 voor bewoning werden afgekeurd met de toevoeging dat ze niet voor verbetering vatbaar zijn. |
Vermelding in archiefbronnen: | | Vetus-1585 | fol. 282 | 1585 | | Oud-belastingboek 1601 | fol. 588-588v | 1601 | | Waarboek 67 2N 1611 | fol. 204v (kavel C) | 1612-04-16 | | Waarboek 67 2O 1612 | fol. 45v (kavel A) | 1612-07-30 | | Waarboek 67 2O 1612 | fol. 203v (kavel B) | 1612-11-14 | | Waarboek 67 2O 1612 | fol. 204v (kavel D) | 1612-11-15 | | Waarboek 67 2Q 1614 | fol. 66v, 68, 73v | 1614-05-26 | | Bonboek (6622, Nicolaasgracht) | fol. 266v | 1642 na | | Bonboek (6623, Nicolaasgracht) | fol. 258-260 (hernieuwd) | 1659 na | | Waarboek 67 7J 1722 | fol. 195 | 1722-02-28 |
Vermelding in andere bronnen: | | krantenbericht | Handelingen Gemeenteraad | 1896-07-25 | | krantenbericht | Handelingen Gemeenteraad | 1899-01-03 | | krantenbericht | Handelingen Gemeenteraad | 1899-01-09 | | | Poortbebouwing
Namen en adressen, aantallen woningen en bewoners, woninggrootte en kwaliteit | | 1. 1850 (ca.) Opgave S. van der Paauw
2. 1853 Buurtkaart
3. 1871 Huisnommerboek 1871
4. 1879 Kaart Van Campen 1879
5. 1892 Aanleg waterleiding -
- aangelegd [A]
- door eigenaar geweigerd [G]
- eigenaar weigert betaling [AG]
6. 1892 Aantal woningen
7. 1892 Aantal bewoners
8. 1899 Kaart Van Campen 1899 | Woningonderzoek
1913 | Aantal
vertrekken
per woning
in 1912/13 | Woning-
onderzoek 1922 | | 1900 | 1912 | | aantal woningen | aantal bewoners | aantal woningen | aantal bewoners | 1 | 2 | 3 | zeer slecht | slecht | vrij slecht | redelijk | | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | | x | - | x | x | G | 9 | 39 | x | 9 | 23 | | | | | | | | | |
|
|
