P.J.M. de Baar

Jan van Hout op inspectie door de Vroonwateren

De vroonwateren waren de plassen ten noordoosten van Leiden, waar Leiden sedert 1433 bepaalde rechten op kon doen gelden omdat het de nieuwe graaf van Holland Philips van Bourgondië financieel geholpen had. Naast het grootste deel van wat wij nu kennen als de Haarlemmermeer vielen daar ook de Braassemermeer en de Kagerplassen onder. Vanwege onzekerheid welke wateren er nu precies onder die Vroonwateren vielen, ging Jan van Hout eerst eens in allerlei oude papieren snuffelen en met die kennis gesterkt werd tot een inspectieronde overgegaan, waarbij landmeters een en ander heel precies opmaten en Van Hout allerlei liefst oude vissers naar hun mening vroeg hoe vroeger die grenzen gelegen zouden kunnen hebben. Dit leidde tot een heel uitvoerig rapport, geheel in de stijl van Van Hout. Diverse delen daarvan zijn in concept overgeleverd, aanwezig in het archief van de Stadsheerlijkheden en Vroonwateren (archief 0505) onder inv.nr. 991. Hier is de gemakkelijkst leesbare versie getranscribeerd, aangevuld met informatie uit andere versies. De eerste versie, zo men wil concept, B. 2o. Lo. fol. 133: “Metinge ende carteringe van de meeren en stads visscherijen”, van Jan van Hout is in zijn kenmerkende kriebelschrift geschreven en vooral in zeer lichte inkt, waardoor die veel lastiger te lezen is dan de latere afschriften door klerken. Wel is daardoor de schrijfstijl van Van Hout minder goed herkenbaar; haast overal waar hij een z schreef, maakte de klerk er een s van, waar Van Hout maar in berustte; kennelijk vond hij dat niet zo belangrijk. Ook gebruikte Van Hout minder vaak de lettercombinatie gh dan de klerk, en zo is er meer. Maar op wezenlijke plaatsen is toch de (betere) versie van Van Hout gevolgd, behalve de korte trefwoorden in de marge; hoewel Van Hout daar kennelijk veel waarde aan hechtte, zijn er nu gemakkelijker zoekmethoden. In ieder geval zal iedereen meteen onder de indruk komen van de ijver van Van Hout; het moet soms ook behoorlijk oncomfortabel zijn geweest om urenlang in een boot te zitten en er zelfs te overnachten. Maar wellicht had Jan een constitutie van ijzer! [lees verder]

Transcriptie van Stadsheerlijkheden en Vroonwateren inv.nr. 991-5, gemerkt Vroonregister B 4o. Lo. door stadssecretaris David van Royen; het was indertijd al gemerkt met 13.

[fol. 1] Opten derden january 1595 es bij burgermeesteren in haer vergaderinge op ’t Raethuys geresolveert ende verstaen dat de wateren ende visscherijen van de stadt sullen werden gemeten ende pertinentelic gecaerteert ende omme ‘tselve mitten eersten te doen vorderen ende benaerstigen ende tot dien eynde de jegenwoordige gelegentheyt van de vorst waer te nemen hebben daertoe gecommitteert Jasper van Banchem, vroommeester (sic!), mit last om daertoe te gebruycken meester Symon Fransz. van Merwen, Jacob van Banchem ende Solomon van Davidtssoon (sic!), geswooren lantmeters.

Achtervolgende de acte van commissie van die van de Gerechte deser stadt Leyden hiervooren van date den derden january 1595 bin ic, Jasper van Banchem, vroonmeester, tot mijn behulp ende assistentie genomen hebbende Jan van Hout, secretaris, mit meester Symon Fransz. van Merwen, Jacob van Banchem ende Salomon van Dulmanhorst, gesworen lantmeters.

Den 4en january 1595

om de gelegentheyt van den jegenwoordighen vorst waer te nemen mit twe sleden getrocken op stats wateren ende visscherien, ende beginnende aen den suytwesthouc van de Sijlbrugge mit een meninge om den geheelen ommering van de wateren van de stadt voor ‘t 1^e te meten ende sulx doende mitter son omteloopen hebben de Sijl wijt gevonden ses roeden ende afpeylende den westcant van de Sijl es bevonden op vijf graden ende een sestepaert van een graet ende deselve raynge recht metende ter lengte van 50 roeden, es aldaer ter brede van een roede innegescrinckelt, van waer voorts opte voors. raynge sijn gemeten in als ter lengde van 95 roeden, ‘twelck hem verstaet van de Sijlbrugge of ende de mate toedoende of ophopende alwaer de Sijl breet bevonden es acht roeden ende afrayende den eersten uytsteeckenden houc es de peylinge bevonden van 21 graden van ’t noorden naer ’t oosten, van waer gemeten es totten laetsten houc in als tot 142 roeden toe ende daer den loop van de Sijl peylende tot in den 1en houc es bevonden op 23 graden van noorden naer westen ende sulx gemeten op 185 roeden, alwaer de Sijl breet bevonden es 9 roeden, ende peylinge doende opten eersten houc es den loop bevonden vlac noorden voorts metende [fol. 2] 212 roeden. Van daer voorts herpeylende totten houck van de Slaechsloot wiens inloop hem strect op 20 graden van west naer noorden es bevonden op 7½ graden van ’t noorden naer den westen ende es tot daer toe, te weten tot ’t begin van het Dwersweteringrac, gemeten op 302 roeden ende de brede van de Sijl beneffens de Slaech op 10 roeden, in welcke raynge van 7½ graden van noort naer west voorts gemeten sijn tot 342 roeden, alwaer de Sijl breet bevonden es 13.

Van daer voorts peylende omtrent tegens de Dwersweteringe over, daer de Sijl breet es 13 roeden, es bevonden op ses graden van noorden naer westen ende tot daer toe gemeten op 405 roeden daer het Lange Paelrac begint.

[fol. 134] Van daer voorts peylende opten eersten houc es bevonden op 10 graden van noort naer west ende tot daer toe gemeten tot 390 roeden, wesende de Sijl daer breet 10 roeden.

Van daer voorts peylende tot het eersten uytsteeckende poinct, te weten tot daer ’t Lange Paelrac eynt ende ’t Corte Paelrac begint, es bevonden op 41 graden van noort naer oost ende tot daer toe gemeten tot 555 roeden es de Sijl wijt bevonden 14 roeden.

Van daer voorts ’t buytenste van een rondicheyt metende tot in den eersten houc es ’t begin van ’t Corte Paelrack gemeten op 585 roeden.

Van den voors. houck vorder afpeylende tot het eerste uytsteeckende poinct ter plaetse daer de Sijl 14 roeden breet es, es bevonden vlac noorden ende tot daer gemeten tot 660 roeden.

Hebben wij mits den opcomenden nevel ons ’t gesicht verhinderende uyt ’t werc moeten scheyden.

Ende sulx van daer mitter stede [=slede] lopende naer de Cage van mitten eten naer veranderinge van weer te verbeyden sijn wij onlang naer den eeten (soo [fol. 3] wij geen beternisse en vernamen) weder naer Leyden geloopen.

Den 5en january

Hebben wij ’t voors. besoinge weder angevangen ter plaetse daer wij ’t alsvooren hadden gelaten, hebbende tot dien eynde mercteyckenen intijts gehouden, ende van daer af peylende tot in den eersten houck daer het Rac van Wonder begint, es bevonden op 14½ graden van noorden naer ’t west ende voorts opte laetste 660 roeden metende tot 730 roeden, es de Sijl wijt gevonden 13 roeden.

Van daer voorts af peylende tot weynich voorbij de Grootesloot, aen de mont wijt sijnde 5 roeden, es bevonden op 47 graden van noort naer oost ende opte voors. rayinge voorts metende eerst tot 760 roeden daer de Grootesloot leyt ende vorder tot 785 roeden es de Sijl daer wijt gevonden 15 roeden.

Van ’t voors. poinct voorts rayende tot in den houck daer het Lange Butterrac begint es bevonden op 45 graden buyten, te weten tegens de sonne gaende van de laetst voorgaende rayng, ende es sulx tot in den voors. houc gemeten tot 840 roeden.

Van ’t begin van ’t voors. Lange Butterrac voorts rayende tot aen d’eerste uytsteeckende rondicheyt (imaginerende een poinct in ’t water) es bevonden op 73 graden binnen ende voorts metende op 915 roeden midden opte rondicheyt es de Sijl daer wijt bevonden 18 roeden.

Van ’t voors. imaginare poinct voorts rayende tot in den houc daer ’t Corte Boterrac begint es spanninge bevonden tegen de voorgaende raynge van 35 graden wijte ende sulx tot in den voors. houc metende tot 964 roeden, es de Sijl wijt bevonden twintich roeden.

Van de voors. houc, te weten ’t begin van ’t Corte Boterrac, peylende tot in den houck daer Swanenburgersloot in de Sijl compt, alwaer ’t Corte Boterrac ende sulx ooc de Cromme Sijl eynden ende de Rechte Sijl [fol. 4] begint, hebben voorts gemeten op 90 roeden toe ende de Sijl daer wijt bevonden 21 roeden.

Van de voors. houc van Swanenburgersloot peylende tot het eerste uytsteeckende poinct es bevonden op 44 graden van noorden naer oosten ende van daer voorts metende eerst tot 1040 roeden beneffens des scheepmaeckers huys maeten voorts tot ’t voors. poinct toe tot 1127 roeden.

Van ’t voors. poinct af rayende tot op het eerste uytsteeckende poinct daeraen beneffens de drie woningen staende op ’t eynde van de Rechte Sijl recht nevens over de wedue van Tijs Borlaer es bevonden op 24 graden buyten ende tot daer gemeten op 1313 roeden, daer de Sijl wijt es 43 roeden.

Van den houck beneffens de voors. drie woningen af peylende op ’t eerste uytsteeckende rondicheyt es bevonden op 22 graden buyten ende tot daer toe gemeten op 1405 roeden.

Van daer de voors. rondicheyt afpeylende es bevonden op 82 graden buyten ende tot daer toe metende op 1540 roeden es ’t water tusschen de voors. rondicheyt ende het eylandeken daer over geroert [niet ingevuld] wijt bevonden 35 roeden.

Ende sulx gecomen sijnde op ’t water genaemt de Spriet of de Laeck, lopende naer de Lee toe, wesende des Heeren van Warmonts visscherie, es de plaetse hierboven tot ’t scheyt van des stadts ende begin van des Heeren van Warmonts visscherije ons angewesen deur Willem Jacobsz. Koyt, afgepeylt op 45 graden buyten ende tot ’t verseyde scheyt toe gemeten 1665 roeden.

’t Voors. scheyt aen beyden sijden afpeyle es bevonden op 37 graden binnen ende ter wijte van 65 roeden die opte voorgaende somme van 1665 roeden niet en sijn gehoocht.

Ende weder beginnende opte ander sijde van de Spriet of Laec daer ’s Heeren van Warmonts water eynt ende des stadts begint, volgende het aenwijsen hiervooren, es tot ’t poinct van ’t Molengat eynde van de Spriet of Laec opte voorgaende 1567 roeden verhogende [fol. 5] gemeten tot 1740 roeden ende de mont of ’t begin van de voors. Spriet of Laec van ’t voors. poinct tot de laestgeroerde rondicheyt toe wijt gevonden tsestich roeden.

[De Drooge Lee] Van ’t voors. poinct rayende tot in den houc daer de Droge Lee begint, dicht ontrent ’t Huys te Warmont, es bevonden op 74 graden van noorden naer westen ende tot in denselven houc gemeten 1895 roeden.

Van de voors. Droge Lee weder afpeylende tot de Molesloot es voorts gemeten tot op 1918 roeden ende spanninge bevonden tusschen de Molensloot ende ’t laetste poinct van 55 graden wijte.

[Eynde van de 1e maet] Ende van de voors. Molesloot es voorts in de ronde gemeten tot begin van de Hemmeer in als 2000 roeden.

[Hemmeer] Waermede ’t voorschreven getal ophoudende hebben de breete van de Hemmeer aen ’t eynde van de voorschreven 2000 roeden gemeten ende bevonden op 57 roeden, ende de breete van deselve Hemmeer boven bevonden op 126 roeden ende de voors. Hemmeer in ’t midden in sijn lengde peylende hebben bevonden op 30 graden van noorden naer oosten ende lang 255 roeden.

[De Vijver] Es ons vorder boven in de noortwesthouc van de voors. Hemmeer een cleyn waterken angewesen, ‘twelc men seyde de Vijver genaemt te sijn, ende dat aen den Huyse van Alckmade soude behooren, van ‘twelck wij goetgeacht hebben alhier enige anteyckeninge te doen onder alle behoorlicke protestatiën van hiermede niemant te willen vorderen af [=of] schaden in sodanige gerechticheyt als elceenen heeft.

Sijnde opten houc van de voors. Hemmeer hebben wij ons middachmael gehouden op ’t ijs.

[Tweede mate begonst] Ende van ’t poinct van de vers. Hemmeer daer hij alsvooren 57 roeden wijt es weder nieuwe maet beginnende, hebben van ’t voorschreven uytsteeckende poinct tot het poinct daeraen daer ’t Molegat weder begint gemeten 45 roeden, rayende vlac suyden.

Van daer peylende op ’t eerste poinct daeraen es bevonden op 24 graden van oost naer [fol. 6] suyt ende voorts op gemeten op hondert roeden.

[De Walckerlee] Van ‘t voors. poinct weder peylende tot het eerste poinct daeraen es bevonden op 47 graden van oost naer noort ende es voorts gemeten langs ’t water genaemt de Walckerlee tot 245 roeden van ’t voorschreven poinct rayende tot in den houc daeraen, es bevonden op 13 graden buyten ende gemeten op 450 roeden.

[Geertenhorn. De Norremeer] Weder uyten voors. houc metende tot het poinct genaemt Geertenhorn tot 550 roeden toe es ‘tselve water genaempt de Norremeer bevonden spanninge te hebben van 78½ graden.

[Den Tuyn] Van de voors. Geertenhorn peylende tot het naeste poinct daeraen genaemt de Tuyn es bevonden op 49 graden van noort naer oost ende tot daertoe voorts metende ten getale van 655 roeden langs de Norremeersloot.

[Dieperpoel] Hebben vorder afgepeylt van den vers. Tuyn tot ’t eerste uytsteeckende poinct daeraen ende bevonden op 26½ graden van noort naer oost ende de mate langs ’t water genaemt Dieperpoel getrocken ter lengde van 855 roeden.

Van ’t voors. poinct tot in den houck daeraen afpeylende es bevonden op 43 graden buyten ende lang tot in den vers. houc 900 roeden.

[De Vierdalf Morgen] Van de vers. houc afpeylende tot het eerste uytsteeckende poinct genaemt de Vierdalf Morgen es spanninge bevonden van 61 graden ende gemeten tot ’t voors. poinct toe langs Dijcsloot 1005 roeden.

[Achtermeer of Cagermeer] Van ’t voors. poinct genaemt de Vierdalf Morgen peylende tot aen ’t eerste uytsteeckende poinct es bevonden op 20 graden van noort naer west ende es ’t water aldaer genaemt de Achtermeer of Cagermeer, gemeten tot 1085 roeden.

Van ’t voors. poinct afpeylende tot het naeste poinct hieraen es bevonden op 32 graden van noort naer west ende lang gemeten in als 1315 roeden.

[fol. 7] Van ’t voors. poinct of peylende tot het naeste poinct daeraen es bevonden op 62 graden van ’t noort naer ’t west ende tot daertoe voorts gemeten in als tot 1430 roeden.

[Cleypoel. Eynde van de 2^e mate] Van ’t voors. poinct tot het naeste poinct daeraen daer des stadts water eynt ende de Cleypoel, wesende de visscherie van de Heer van Wassenaer, begint volgende ’t anwijsen van de voors. Froyt [=Koyt] afpeylende es bevonden op 56 graden van suyt naer west ende voorts tot ’t voors. scheyt toe gemeten tot 1495 roeden, hebbende deselve mate aldaer sijn eynde genomen.

’t Voors. scheyt afrayende tot aen d’ander sijde van de Cleypoel es bevonden op 48 graden van noort naer west ende wijt 80 roeden.

[Begin van de 3^e mate] Van ’t voorschreven scheyt an de noortwestsijde van de geroerde Cleypoel weder affpeylende tot het eerste uytsteeckende poinct es bevonden op 17 graden van noort naer oost ende opnieus gemeten ter lengte van 20 roeden.

[’t Hellegat] Van ’t voorschreven poinct totten eersten houck daeraen afpeylende es bevonden op 31 graden van noorden naer den westen ende voorts op gemeten tot 80 roeden van den voors. houck tot ’t eerste uytsteeckende poinct daeraen afpeylende es bevonden op 19½ graden van noort naer oost ende ’t water aldaer genaemt ’t Hellegat voorts gemeten ter lengde van 147 roeden.

[Clingshorn] Van ’t voorschreven poinct af peylende tot in den naesten houc ter plaetse daer de Sassemerbeec in stadts water comt, genaemt Colinxhorn, es bevonden op 47 graden van noort nae west ende tot daertoe lang bevonden 175 roeden.

Van Colinxhorn voors. afpeylende tot het eerste uytsteeckende poinct daeraen es bevonden op 12 graden van noort naer oost ende tot daertoe wesende noch al ’t Hellegat lang bevonden 318 roeden.

[fol. 8] [Schaepekaeshorn; eynde van de 3^e mate] Van ’t laestvoorgaende poinct afpeylende tot op ’t eerste uytsteeckende poinct daeraen, genompt Schapekaeshorn, es bevonden op 21 graden binnen ende tot daertoe noch al langs ’t Hellegat gemeten tot 440 roeden.

Ende soe ons alhier soe den avont als de mist beliep, hebben wij ’t werc moeten staecken ende sulx de voors. mate eyndende liepen mitter stede [=slede] naer Lisse daer wij overnachteden.

Den 6en january

[Begin van de 4^e mate] hebben wij ’t werck ter voorgaende plaetse die wij tot dien eynde naer behooren gemerct ende geteyckent hadden weder angevaert.

Ende ’t voors. poinct van Schapekaeshorn affpeylende tot op ’t poinct van joncheer Johan van Matenessen landen es bevonden op 54½ graden van noort naer oost ende lang 120 roeden hebben den inham omtrent te midwegen spanninge van 46 roeden.

Van ’t voors. poinct van Matenessen landen afpeylende tot het eerste poinct daeraenvolgende es bevonden op 17 graden van noort naer oost ende voorts genouch in der vlacte langs ’t lant gemeten tot 215 roeden.

[Lisser molenweteringe] Van ’t voors. poinct afpeylende tot op ’t eerste poinct daeraen ende voorts totten houc van de Molenweteringe van Lisse es bevonden op 14½ graden buyten ende voorts gemeten tot ’t voors. eerste poinct 370 roeden hebbende den inham omtrent te midswegen spanninge van 36 roeden ende voorts totten houck van de Molenweteringe in als 410 roeden.

[De Greveling] Van den houc van de voors. Molenweteringe afpeylende tot het eerste uytsteeckende point daeraen, wesende den houc van de Greveling, es jegens de laestvoorgaende linie spanninge bevonden van 55½ graden wijt ende opte voorgaende mate lang bevonden 640 roeden hebbende den inham aldaer spanninge van 60 roeden.

Van ’t voorschreven poinct tot het eerste anvolgende poinct wesende de Grevelinge in der langde [fol. 9] langs ’t lant lopende afpeylende es bevonden op 9 graden buyten ende voorts gemeten ter lengde van 775 roeden.

[Spanoort] Van ’t voors. poinct tot ’t Spanoort, wesende mede een uytsteeckende poinct, afpeylende es bevonden op 86 graden van noort naer oost ende tot daer toe gemeten op 970 roeden, hebbende den inham omtrent ten middewege spanninge 40 roeden.

[Cruysoort] Afpeylende van ’t Spanoort tot Cruysoort, wesende een uytsteeckende poinct, voorts een deel mit de volgende linie vlac lopende, es bevonden op 76 graden buyten ende tot het uyterste poinct toe, voorts gemeten tot 1280 roeden, hebbende den inham omtrent den middach spanninge van omtrent 23 roeden.

Van ’t uyterste poinct van Cruysoort$ afpeylende tot in den naesten houc es bevonden op 61 graden van ’t noorden naer west ende tot in den voors. houc toe langs ’t water genaempt Achter Cruysoort, genouch vlac langs ’t lant lopende, gemeten tot 1610 roeden. Van den voors. houc tot in den naesten houck daeraen afpeylende es bevonden vlac noorden ende totten voors. laetsten houc toe voorts gemeten tot 1640 roeden.

[Groot Alickeroort] Van den voors. laetsten houck tot ’t eerste uytsteeckende poinct daeraen, genaemt Groot Alickeroort, afpeylende es bevonden op 17 graden van ’t noort naer ’t oost ende tot ’t voors. poinct toe gemeten op 2008 roeden, hebbende de voors. linie in den inham omtrent te midden spanninge van bij de 75 roeden.

[eynde van de 4^e mate] Waermede de voors. vierde mate geëynt es.

[begin van de 5^e mate] [Derchoort] Van ’t voors. poinct genaemt Groot Alickeroort tot het eerste poinct daeraen genaemt den Derchoort afgepeylt sijnde es bevonden op 39 graden van noort naer oost ende de 5^e mate beginnende es van Grotalickeroort afgemeten op 205 roeden latende ontrent den midden in den inham spanninge van bij de 25 roeden.

[Geryt Avenwech] Van ’t voors. poinct van den Derchoort tot ’t poinct van Gerrit Avenwech toe afpeylende es [fol. 10] bevonden 28 graden van noort naer oost ende tot daertoe genouch vlac langsheenen ’t lant lopende gemeten tot 295 roeden.

[Hillegommerbeec] Van ’t poinct van Geryt Avenwech tot in den houck van Hillegommerbeec toe ‘twelck men ooc plach te nommen Hillegommerton, afpeylende es bevonden op 12 graden van noort naer oost ende tot de voors. beec genouch mede vlac langs ’t lant heenen lopende gemeten op 450 roeden.

[Valckenhouc] Van den voors. houc van Hillegommerbeec tot het poinct genaemt Valckenhouc toe afpeylende es bevonden op 37 graden van ’t noort nae ’t oost ende tot daertoe afgemeten op 605 roeden genouch vlac langs ’t lant heen lopende.

[De Santsloot of Weerlaen] Van ’t poinct van de voors. Valckenhouc afrayende tot in den houc van de Santsloot die oock genomt wert de Weerlaen es bevonden op ses graden van noort naer west ende tot de vers. Santsloot toe in als gemeten op 840 roeden, hebbende den inham omtrent te middewegen spanninge van bij de 25 roeden.

[De Kennemersloot] De gelegentheyt van de Kennemersloot wesende ’t scheyt van Rijnlant ende Kennemerlant afpeylende op de ommeleggende toorns es Haerlem bevonden op negen ende een halve graden van noort naer oost, Amsterdam 68½ graden van de streec van Haerlem, Aelsmeer op 47½ graden van de streec van Amsterdam, Lisse op 56½ graden van west naer suyden, Hillegom op 45½ graden mede van west naer suyden.

[Poeloort] Van den voorgaenden houck van de Santsloot tot ’t poinct genaemt Poeloort afpeylende es bevonden op 41 graden van noort naer oost ende tot Poeloort in als lang gemeten genouch vlac bij der canten heen lopende op 1000 roeden.

Van ’t voors. poinct van Poeloort afpeylende tot het eerste uytsteeckende poinct ende voorts genouch in der vlacte langs den wal heenen tot het tweede poinct es bevonden op 38 graden van noort naer oost ende den inham omtrent de midden spanninge van bij de 93 roeden ende voorts metende tot ’t voors. eerste poinct lang 1250 roeden ende tot het 2^e poinct 1300 roeden.

[fol. 11] [De Rode Hil] Van ‘t voors. laetste poinct tot in den houc daeraen verbij de Santsloot die men nomt de Rode Hil afpeylende es bevonden vlac noorden ende tot in den voors. houc toe genouch vlac langs ’t lant heenen gemeten totte voors. Santsloot toe op 1583 roeden ende totten voors. houck toe op 1955 roeden.

[De Cleyne Tonsloot] Van den voors. houck afpeylende tot aen den Cleyne Tonsloot ende voorts tot in den naesten houc daeraen es bevonden op 60 graden van noort naer oost ende lang tot de Cleyne Tonsloot toe (middelertijt hebbende twee inhammetgens elc spanninge hebbende bij de 40 roeden) 2180 roeden ende totten voors. houc toe 2255 roeden.

[De tonne; eynde van de 5^e mate] Van den voors. houc af tot het poinct van de tonne toe afpeylende es bevonden twee graden van oost na suyden ende genouch vlac langs lant heenen lopende tot ’t voors. poinct van de tonne toe gemeten op 2400 roeden.

Ende soe middelertijt den dach was geëynt, eynden wij ons besoingen mit de mate ende liepen mitter slede naer Hillegom daer wij overnacht hebbende hebben (sic!).

Den 7en january

[begin van 6^e mate] ’s mergens mitten dage ’t besoinge weder angevangen daer wij ’t alsvooren hadden gelaten ende sulx van ’t poinct van de voors. ton tot ’t poinct van Vijfhuyserlant, comende aen ’t Oude Spaern, afrayende juyst boven ’t eylandekan (sic!) gelegen oostwaerts van ’s-Gravensloot of de Nieuwe Spaern, invougen dat de linie den houc van ’t voors. eylandeken raete [=raecte?] es bevonden op 87 graden van noort naer oost ende lang gemeten 107 roeden.

[Afpeylinge aen den ton] Alvoren de gelegentheyt van de plaetse aen de ton daer die staet afpeylende es bevonden Haerlem drie graden ende vijfsestendeelen van noort naer west, Amsterdam op 74½ graden van noort naer oost, Lisse op 40 graden van west naer suyden ende Hillegom op 36 graden van west naer suyden.

[’t Oude Spaern. Vijfhuyserlant] Vorder hebben de mont van Nieu Sparen of ‘s-Gravensloot [fol. 12] tusschen ’t voors. poinct van de ton ende bovengeroerde eylandeken wijt gevonden op 26 roeden de mont van ’t Oude Sparen lopende uyt de voors. ‘s-Gravensloot of Nieu Sparen naer ’t Huys te Heemstede toe op 38 roeden, de Nieuwe Spaern boven de Oude Spaern naer Haerlem toe tusschen het twede eylandeken an de westsijde naer ’t Huys te Heemstede toe ende het Vijfhuyserlant wijt 26 roeden ende de voors. Oude Spaern tusschen ’t eerste eylandeken ende ’t voors. Vijfhuyserlandt aen de Nieuwe Spaern wijt 46 roeden.

Gelijc oock de raynge van ’t voors. Vijffhuyserlant lopende langs ’t Oude Spaern bevonden es vlac oost.

Vorder es tusschen de oostpoinct van ’t voors. eerste eylandeken tot op ’t bovengeroerde poinct van ’t Vijfhuyserlant wijt bevonden 28 roeden.

Ende de raynge van ’t voors. eerste eylandeken aen de sijde van ’t voors. Oude Spaern op 26 graden van noort naer oost.

[’t oude Tonnegat] Van ’t voors. poinct van Vijfhuyserlant tot op het poinct van ’t oude Tonnegat afpeylende es bevonden op ses graden van ’t oost naer noorden ende voorts op gemeten tot 290 roeden, hebbende omtrent te midden van den inham bij de 50 roeden spannings.

[De Goe] Van ’t voors. oude Tonnegat rayende tot voorbij de wech die de Goe hiet voorts tot in den houc daeraen es bevonden op 38 graden van noort naer oost ende opte voors. maet voorts gemeten tot de langde van 546 roeden beneffens de voors. Goe ende tot in den voorschreven houck tot 620 roeden meest vlac langs ’t lant heenen loopende, uytgeseyt dat omtrent de Goe een inhammeken compt van omtrent 16 roeden.

Van den voorgaenden houc tot het naest uytsteeckende poinct genouch vlac langs ’t lant heenen afpeylende es bevonden drie graden van ’t oost naer ’t noort ende tot ’t voorschreven poinct toe in als ter lengte van 656 roeden gemeten.

[fol. 13] [De Swedde] Afpeylende van ’t voors. poinct tot het eerste daeraen uytsteeckende poinct es bevonden op 64½ graden van ’t noort naer ’t oost hebbende omtrent ten midden beneffens de Swedde, ‘twelc ’t scheyt es van de Vijfhuyserlanden leggende ten oosten ende van de Wonderlanden leggende ten westen, een inham van bij de 47 roeden ende voorts op ’t voorgaende metende was beneffens de voors. Swedde de langde van 757 roeden ende tot ’t voors. poinct 780 roeden.

[Afpeylinge op Schaepsvenne] Vorder doende de gelegentheyt van de voors. Swedde staende op een stuc lants aen de westsijde vandien, genaemt Schaepsvenne, afpeylende es bevonden Amsterdam op 73 graden van noort naer oost, Aelsmeer op 70 graden van de streec van Amsterdam ende Haerlem op 110 graden ende een halve van de streec van Amsterdam tegen de sonne om.

[Vijfhuyser Heerwech of Groenewech; ’t punt of den houc van de gaten] Van ’t voorgaende poinct afpeylende tot het eerste daeraen uytsteeckende poinct omtrent de plaetse daer de Vijfhuyser Heerwech off Groenewech aen de Meer compt ende werdt genomt ’t punt of den houc van de gaten, es bevonden op 61 graden van noort naer oost, hebbende omtrent ten middewegen beneffens de Vijffhuyser Heerwech eenen inham van omtrent 15 roeden.

Ende tot daer toe voorts opmetende was beneffens de voors. Vijfhuyser Heerwech de langde van 987 roeden ende tot ’t voors. laetste poinct 1150 roeden.

[Den Riethouc] Van ’t voors. poinct van de Vijfhuysen of van de gaten afpeylende tot het eerste daeraen uytsteeckende poinct genomt den Riethouc, ‘twelc wel neemt voor ’t begin van de Spieringmeer genouch langs de vlacte van ’t lant heenen, es bevonden op seven graden van noort naer oost ende tot daer toe in lengde 1330 roeden.

[Spieringmeer] Ende hoewel men de Spieringmeer hout te sijn buyten stadtswater ende visscherije, soe hebben wij nochtans goetgeacht ons besoinge te continueren tot het scheyt van Schaecwijc [=Schalkwijk] ende de Vijfhuysen toe, te weten tot [fol. 14] aen Schalcwijckerlee ende ‘tselve an de oostsijde weder aen te vangen mit ’t begin van Nieuwercker, te weten aen den houc van de Nieuwerckerckerlee, ten opsicht de ambachten van Schalcwijc ende Vijfhuysen ende Nieuwerkerc vanouts sijn geweest de belenden ende bepalingen van stadts wateren, invougen dat bij ’t afspoelen van de voors. ambachten de staet altijts de wallen volcht ende in vreedsame possessie es van ’t gebruyck van visscheriën langs de canten aldaer.

Ende sulx voor peylende van ’t voors. poinct genaemt den Riethouc tot het eerste uytsteeckende poinct es de raynge bevonden op 45 graden van ’t noort naer west, ende tot daer toe 1510 roeden in de lengde, maeckende eenen cleynen inham.

[De Nesse. Vijfhuyserpoel] Van ’t voors. poinct voorts peylende tot het uytsteeckende poinct van een geheel smal stuc lants genaemt de Nesse ende sulx verbij de Vijfhuyserpoel wesende een cleyn meerken es bevonden op vijfendertich graden binnen ende tot midden van den voorschreven Nesse toe 1600 roeden langde.

[Fuyck of Schalcwijckerlee. Eynde van de 6^e mate] Van ’t midden van de voors. Nesse afpeylende verbij een twede poel tot opten houck van de Fuyck omtrent ’t begin van de Scaecwijckerlee naer ’t Penningsveer loopende es bevonden op 38 graden van noort naer west ende in als ter lengde van 1930 roeden.

Ende daermede een eynde maeckende van de seste maete hebben op ’t ijs recht voor de Fuyc mitten anderen middachmael gehouden.

[Wijde van de Spieringmeer] Vorder afpeylende den houc van de voors. Schalcwijckerlee totten houc van Nieuwerkerckerlee ‘twelc es ’t scheyt van stadts wateren ende van de Spieringmeer es de raynge bevonden op vijf graden van oost naer noorden ende de mate op ’t voors. scheyt leggende es bevonden 1330 roeden.

Soe nu aen de voors. Nieuwkerckerlye comende den dach verloopen was tot omtrent drye uyren naer middage ende wij als wesende den volgende dach sondach begeerden te sijn, hebben wij ’t werc aldaer gestaect ende opter [fol. 15] sleeden gaende, quamen binnen Leyden omtrent ten ses uyren mit een meninge om op sdynsdage den 10en january weder in ’t werck te treden, ‘twelck wij mitsdien het weder veranderde ende haestelick ooc seer begonst te doyen, niet en hebben connen noch derven bestaen om onsselven niet te pericliteren als moetende rontsomme de canten gebruycken ende sulx plaetsen daer geen sleden gewoon en sijn te loopen.

Des ten oorconden desen bij ons onderges. ondergeteyckent ende es geteyckent: Jasper van Banchem, J. van Hout, S.F. van Merwen, Jacob van Banchem geswooren landtmeter van Rijnlandt, Salomon Davidtsz.

Voor copie van de origine ondergeteyckent alsboven ende es dese daermede bevonden overeen te comen desen 24en novembris ’96. Onder stondt: ‘tweck ick getuyge, ende was geteyckent J. van Hout.

Om welc voorgeroerde begonste werc van de meeren te meten ende caerteren op ’t spoedichste ten eynde te brengen, sijn wij, Jasper van Banchem, vroonmeester, ende Jan van Hout, secretaris, Symon Fransz. van der Merwen, Jacob van Banchem ende Salomon van Dulmanhorst, lantmeeters, mitter vroonschuyte gedient van Aelbert Adriaensz. ende Jan Cornelisz., schuytvoerders, ende Pieter Jan Broersz., bode mitter busse, opten eersten july ’95 des avonts naer seven uyren gevaren uyt Leyden ende gecomen sijnde in de Cage ende van daer mit ons nemende Willem Jacobsz. Koyt ende Vreric Jansz., vroonvisschers, elc mit een schuyt om ons in ’t voors. besoinge te helpen ende mit of ende aen roeyen ooc overbrengen te dienen, sijn in der nacht geseylt in de Spieringmeer ende mit den griec van den dage gecomen sijnde in de Nieuwerkerckerlee ter plaetse daer wij ’t voorgaende besoinge gelaten hadden, hebben

Opten 2en july

’s mergens wel vrouch mittet begin van den dach ’t besoinge angevangen aen de suytoostsijde van [fol. 16] Nieukerckerlye beneffens ’t huys van Willem Willemsz. opte Luttic ter plaetse bij ons geraemt O ende hebben een baecken doen stellen opten houck aen de Spieringmeer bij ons geraemt A, de cours van O tot A rayende bevonden op 25 graden van westen naer ’t suyden.

[verclaringe van ’t instrument in desen gebruyct] In ’t vorder hebben tot het volgende gebruyct een instrument hiertoe gemaect, bereyt ende toegerust, daerinne de sijde van ’t quadraet verdeelt es aen 90 ende sijn basis of ’t fundament uyt een rechten houc in 240 gelijcke delen, deser vougen [met onderaan een schetsje met een driehoek met een lengte tussen a en b van 1000 en tussen a en c van 240, en dat vergroot tot d (buiten de bladzijde) en e]

[wide van O tot A; Afpeilinge op A] Ten welcken te verstaen es dat sodanige proportie alsser es of compt uyt a en c tot a en b sodanige proportie comter uyt a en e tot a en d uyt ‘tselve instrument, hebbende ter plaetse O doen afwinckelen 10 roeden 3 duymen heeft ’t voors. instrument gegeven dese regel: 112 deur liniam inducie angewesen geven 1000, wat geven de afgewinckelde 1003, ‘twelck deur den regel van driën gewrocht es de lengde tusschen O ende A bevonden te wesen 89 roeden 5 voeten 5 duymen.

Ter voors. plaetse A de ommeleggende plaetsen afpeylende hebben bevonden Haerlem op 74 graden van noort naer west ende Amsterdam op 11½ graden van oost naer west.

Om vorder van A af te peylen totten oosthouck van de Spieringmeer ende sulx voorbijslaende de Nieukercker Groenewech an de Spieringmeer stoutende ende de Kercvaert uyte selve in der oostwaerts aen loopende naer Nieuwerkerc hebben een baec opten voors. oosthouc van de gaten bij ons geraemt B ende wesende ’t poinct of ’t scheyt van de Hellemeer ende van Spieringmeer doen oprechten de raynge bevonden op 53 graden ende een halve van west naer suyden, voorts mit ’t geroerde instrument winckelende 35 roeden 2 duymen, hebben daeruyt bevonden ende gestelt desen regel: 70½ geeft 1000, wat geeft 35-0-2, invougen dat daeruyt ’t onderscheyt tusschen A ende B bevonden is te wesen 496 roeden 7 voeten 3 duymen.

Ter voors. plaetse B de ommeleggende plaetsen afpeylende hebben bevonden Haerlem op 59 graden van noort naer west, Spaerwoude op 19 graden 3 quarte van noort naer west [fol. 17] ende Aelsmaere op tien graden een half van suyt naer oost.

[wide van de mont der Spieringmeer] Om vorder de wijde te soucken van de mont van de Spieringmeer van den oosthouck tot de westhouc van de gaten hebben ter voors. plaetse B van ’t gestelde ‘t baecken terugge gelogen 24 roeden om te beter te mogen afwinckelen ende sulx afwinckelende 15 roeden hebben uyt ’t voors. instrument bevonden desen regel: 21 geeft 1000, wat geeft 15, ende daeruyt bevonden tusschen beyden de wijte van 714 roeden daeraen afgetrocken de geroerde 24 roeden, blijft de wijde van de voors. mont van de Spieringmeer tusschen de gaten 690 roeden.

[C] Hebben voorts een baecken doen stellen op ’t eerste uytsteeckende poinct oostwaerts daeraen, genaemt [niet ingevuld], geraemt op C cours nemende op 36 graden een quaert van noort naer oost ende oostwaerts aen loopende 5 roeden om te beter te winckelen.

Hebben daer gewinckelt 24 roeden 4 duymen ende uyt ’t voors. instrument bevonden desen regel: 168 geven 1000, wat geven 2404, ende daeruyt bevonden 143 roeden 9 duymen, daerop gehocht de geroerde 5 roeden, compt B ende C van denanderen te staen 148 roeden 9 duymen [wide van B tot C]

[D. Nieuwerkerc] Hebben voorts een baecken doen stellen op ’t eerste uytsteeckende poinct geraemt op D, ‘twelck aen den houck es recht voor Nieuwerkerck cours nemende op 44½ graden van suyt naer oost, ende daervan ofwinckelende 10 roeden 5 duymen uyt ’t voors. instrument gevonden desen regel: 168½ geven [niet ingevuld], wat geven 10-0-5, ende daeruyt bevonden C ende D van denanderen te wesen 59 roeden 6 voeten 4 duymen [wijde van C tot D]

[E. Overwech] Hebben voorts een baecken doen stellen op ’t eerste poinct daeraen uytsteeckende, maeckende eenen grooten inham tusschen Nieuwerc ende Rijc ter plaetse geraemt E, wesende den houc gelegen tsestich roeden beneden den Overwech, cours nemende op twee graden ende een half van oost naer suyden ende daer ofwinckelende 30 roeden 3 duymen, heeft ‘t voors. instrument [fol. 18] gestelt desen regel: 104 geven 1000, wat geven 30-0-3, ende daeruyt bevonden D ende E van denanderen te staen 288 roeden 7 voeten 5 duymen [wijde tusschen D en E]

[Rijckerwech, F.] Hebben voorts een baecken doen steecken opten Rijckerwech ter plaetse geraemt F, cours nemende van E op 42 graden van suyt naer oost ende daerop afwinckelende 40 roeden 3 duymen heeft ’t instrument gestelt desen regel: 125 geven 1000, wat geven 4003, daeruyt bevonden is dat van E tot F ’t spacie es van 320 roeden 2 voeten 4 duymen [wijde van E tot F]

Tusschen beyden hebben doen afmeten de Overwech, dewelcke oostwaerts van de plaetse E gemeten es op 60 roeden.

[Afpeylinge opte Rijckerwech] Ter voors. plaetse F wesende de Rijckerwech die sijn cours neemt op 24 graden van west naer suyden, de ommeleggende plaetsen hebbende doen afpeylen es Haerlem bevonden op 57½ graden van den noorden naer ’t west, Hillegom op 23 graden van west naer suyt, Lisse op 33 graden van west naer suyt, Leyden op 49 graden ende drie quaert van west naer suyt ende Aelsmaer op 85 graden ende een half van west naer suyt.

[G.] Vorder hebben op ’t eerste uytsteeckende poinct naer Rijckeroort toe een baecken doen stellen geraemt op G, cours nemende op 26 graden van suyt naer oosten, ende daerop afwinckelende 23 roeden 4 duymen heeft ’t voors. instrument gegeven desen regel: [wijde van F tot G] 166 geven 1000, wat geeft 23-0-4, daeruyt bevonden es dat de spatie van F tot G es 138 roeden 8 voeten 5 duymen.

[Rijckeroort. H.] Hebben voorts een baecken doen stellen op Rijckeroort ter plaetse geraemt H, cours nemende van G op 53 graden ende een quaert van suyden naer oosten ende van G afwinckelende 20 roeden 3 duymen, heeft het instrument gestelt desen regel: [wijde van G tot H] 114½ geven 1000, wat geven 2003, daeruyt bevonden es dat van G tot H spacie es van 174 roeden 10 voeten 3 duymen.

Ter voors. plaetse H, wesende den houck van Rijckeroort, de ommeleggende plaetsen [fol. 19] afpeylende es bevonden [Afpeylinge op Kijckeroort=Rijckeroort] Amsterdam op 36 graden van oosten nair noorden, Amsterveen 65 graden van suyden naer oost, Aelsmeer op 77 5/6 van een graet van westen naer suyden, Hillegom op 18¾ graden van westen naer suyden, Haerlem op 59 1/3 graden van noort naer west, Slooten op 49¾ graden van oosten naer noorden.

[Nieuwe Meer. I. Wide van H tot I] Vorder hebben op ’t eerste uytsteeckende poinct naer de Nieuwe Meer doen stellen een baecken ter plaetse geraemt I cours nemende op 15½ graden van oosten naer noorden ende daer op afwinckelende 50 roeden 3 duymen heeft het voors. instrument gestelt desen regel: 108 geven 1000, wat geven 5003, daeruyt bevonden es dat van H tot I spacie es van 463 roeden 2 voeten 4 duymen.

[Rijckerveer. K.] Hebben vorder een baec doen stellen op ’t veer van Rijc beneffens de woninge van Jacob Franssoon op een sloot in der Meer comende, geraemt K, van de I cours nemende op 84 graden van suyden naer oosten. Ende daer afwinckelende 30 roeden drie duymen, heeft ’t voors. instrument gestelt desen regel: 131 geven 1000, wat geven 3003, daeruyt bevonden es dat van I tot K spacie es van 229 roeden 2 voeten 3 duymen [wijde van I tot K]

Waermede wij den dach faelgerende uyt ’t besoinge gescheyden sijn, overnachtende in seeckere slote in ’t ambacht van Rijc.

Den 3en july

[Scheyt van Rijc en Sloten. Wijde van K tot L. Peylende op ’t voors. scheyt. Scheit van Rijckeroort. M. Cruyshouc of Cruyscamp] Smergens mit ’t begin van den dage hebben wij d’ voors. plaetse K mitter ketting afgemeten tot op seeckere sloot, wesende ’t scheyt van de ambachten van Rijc ende van Sloten, die bij de schouten van beyde de ambachten wert geschouwen, ter lengde van 95 roeden, ter plaetse geraemt L. Ende daer afpeylende de ommeleggende plaetsen, es Amsterdam gevonden op 42 graden van noorden naer oost, Ouwerkerc op 27 1/6 van oost naer suyden, Aelsmeer op 62 1/3 van suyden naer west, Haerlem op 23½ graden van westen naer noorden, Sloten op 57 graden van westen naer noorden. [fol. 20] Voorts hebben een baec doen stellen over de Meer op ’t scheyt van Rijckeroort geraemt op M ende genaemt de Cruyshouck op een stuc lants genaempt de Cruyscamp daervan den cours es tien graden van suyden naer oosten.

[Wijde van ’t scheit tusschen d’Oude en Nieuwe Meer] Ende daer op afwinckelende 20 roeden heeft ’t voors. instrument gegeven desen regel: 157 geven 1000, wat geven 20, daeruyt bevonden es dat van L tot M, wesende de wijte van de Meer, ’t scheyt tusschen de Oude Meer ende Nieuwe Meer spacie es van 127 roeden drie voeten acht duymen.

[Afpeylende op M] Hebben hiernair op ’t voors. scheyt overvarende omtrent de baecke M de ommeleggende plaetsen doen afpeylen ende sulx doen bevonden: Amsterdam op 46 2/3 graden van oost nair noorden; Ouderkerc op 60½ graden van suyden nair oosten, Aelsmaer op 54 1/3 graden van westen nair suyden, Hillegom op 15½ graden van west naer suyden, Sloten op 34¼ van noorden nair westen.

[N. Wijde van M tot N] Hebben voorts op ’t eerste uytsteeckende poinct in Rijckeroort een baecken doen stellen geraemt N opten cours van 77½ graden van westen naer suyden ende daer op afwinckelende 25 roeden 3 duymen heeft het instrument gestelt desen regel: 115 geven 1000, wat geven 2503, ende daeruyt bevonden dat van M tot N spacie soude wesen van 217 roeden 6 voeten 5 duymen.

[Schipshol. O. Wide tusschen N ende O] Hebben vorder in een ander uytsteeckende poinct van Rijckeroort genaemt Schipshol een baecken doen oprechten geraemt O, cours nemende op 71 1/3 graden van westen naer suyden ende daer op afwinckelende 40 roeden, heeft het instrument gestelt desen regel: 97 geven 1000, wat geven 40, daeruyt bevonden es dat tusschen N ende O es spatie van 412 roeden 3 voeten 7 duymen.

[Tatickerlant. P.] Hebben vorder op eenen houc daeraen doen stellen een baecken ter plaetse geraemt P ende genaemt Tatickerlant, cours nemende op 31 graden 1/3 van westen naer suyden ende daer op afwinckelende 30 roeden drie duymen 9 greynen, heeft het instrument [fol. 21] [wide van O tot P] gestelt desen regel: 153 geven 1000, wat geven 30039, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen O ende P es van 196 roeden 3 voeten 3 duyment 3 greynen.

[Pieter Poulshouc. Q. Wide van P tot Q] Hebben vorder opten houck geraemt [lees: genaemt] Pieter Pouwelshouc, geraemt op Q, daerin een stilleggende schip lach mit sijn gerechte mast, afgepeylt ende den cours bevonden op 34¼ graden van den westen naer den suyden ende daer op afwinckelende 40 roeden 2 duymen 3 greynen heeft het instrument gestelt desen regel: 91 geven 1000, wat geven 40023, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen P ende Q es van 439 roeden 8 voeten een duym drie greynen.

[R. Wide van Q tot R] Hebben vorder op eenen houc gelegen weynich op dees sijde Aelsmaersweteringe geraemt op R daerinne een stilleleggende schip mit een staende mast lach afgepeylt ende den cours bevonden op 34 graden van westen naer suyden ende daer op afwinckelende 35 roeden 1 duym 3 greynen, heeft het instrument gegeven desen regel: 52 geven 1000, wat geven 35013, daeruyt bevonden es dat het spatie tusschen Q ende R es 673 roeden 3 voeten 2 duymen 6 greynen.

[Aelsmaerweteringe. S. Wide van R tot S] Van de voors. houck R hebben wij afgepeylt een pael staende opten houck van Aelsmaerweteringe, geraemt op S, ende es den cours van dien bevonden op 46¼ graden van westen naer suyden ende daer op afwinckelende 10 roeden 4 duymen, heeft het instrument gestelt desen regel: 91½ geeft 1000, wat geven 1004, daeruyt bevonden es dat tusschen R ende S spatie es van 109 roeden 7 voeten 2 duymen.

[Afpeylende op Aelsmaerwetering] Vorder hebben opten suytwesthouc van de voors. Aelsmaerweteringe de ommegelegen plaetsen doen afpeylen ende bevonden: Amsterdam op 49 graden van oosten naer noorden, den loop van de Aelsmaerweteringe op 41 graden van suyden naer oosten, Aelsmaer op 28 graden 5/6 van suyden naer oosten, Lisse op 15½ graden van westen naer suyden, Hillegom op 87 1/6 graden van noorden naer westen, Haerlem op 35½ graden van noorden naer westen ende Spaerwoude op 16 1/3 graden van noorden naer westen.

[Lengde van de Stommeer. Stommeer. Noortveenderwateringe. Wide van de Stommeer] Om te comen tot de Stommeer hebben de Aelsmeerweteringe [fol. 22] langs gemeten ende die bevonden van der Meer af totter brugge toe ter lengde van 328 roeden tot opte vaert an de molen 427 roeden ende tot de Stommeer toe 482 roeden, hebben vorder de Stommeer, ’t welck een water is van ovale rontte, tot tweemaelen toe cruysgewijs over ende wederover gemeten ende sulx een baecke stellende in ’t noortwesten ende die afpeylende opte Noortveenderweteringe, gelegen in ’t suytoosten, hebben den cours op 38 graden van noorden naer westen ende daervan 30 roeden afwinckelende heeft het instrument gegeven desen regel: 91 geven 1000, wat sal geven 30, daeruyt bevonden es dat de spatie tussen beyden es 329 roeden 6 voeten 6 duymen.

[Wide van de Stommeer] Van gelijcken een baecke hebbende doen stellen in ’t noortoosten ende deselve afpeylende uyt den suytwesten es den cours bevonden op 31 graden van oosten naer ’t noorden ende daer can [=van?] afpeylende 20 roeden 3 duymen heeft het instrument gegeven desen regel: 114 geven 1000, wat geven 2003, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen beyden is 175 roeden 7 voeten.

[Ommetrect van de Stommeer] Ende om bij manier van gissinge een ommetrec van de Stommeer te weten, hebben tsamengevoucht de voors. twee dwersliniën, uytbrengende 505 roeden 3 voeten 6 duymen, comt de helfte 251 roeden 6 voeten 8 duymen, ‘twelck gedrievoudicht comt voor den ommetrec van de Stommeer 758 roeden 4 duymen. Waermede de sonne ondergegaen sijnde, hebben wij overnacht in de vroonschuyt in de monte van Aelsmeerweteringe.

Den 4en july

Des morgens vrouch en mochten wij ’t besoinge niet beginnen mits den dampnevel of dou.

[Den bomgaert. T.] Omtrent acht uyren de locht claer gewerden sijnde, hebben van de plaetse S een raynge gemaect op de mast van een schip, stilleleggende in den boomgaert geraemt T ende den cours van dien bevonden op 36¾ graden van westen naer ’t suyden ende van S afwinckelende 23 roeden, heeft ’t instrument desen regel: [fol. 23] [Wide van S tot T] 59 geven 1000, wat geeft 23, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen S ende T compt op 389 roeden 8 voeten 3 duymen.

[Rijsbaecken. V.] Vorder hebben ter plaetse genaemt de Rijsbaecken geraemt mit V een baecken doen stellen ende den cours daerof van de bogaert bevonden op 5 graden van ’t westen naer ’t suyden.

[Wide van T tot V] Ende daer op afwinckelende vijftien roeden heeft ’t instrument gestelt desen regel: 54 geven 1000, wat geven 15, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen T ende V compt op 277 roeden 7 voeten 7 duymen.

[Tatickeroort. W.] Vorder hebben op Tatickeroort geraemt op W weder een baecken doen stellen ende den cours van dien van V te weten van het Rijsbaecken afpeylende es bevonden op 76 5/6 graden van noorden naer westen ende soe wij mits de landen daeromtrent verslachturft ende sulx gebroocken waren daer niet bequamelicken en consten afwinckelen, hebben wij voorts uytgemeten 11 roeden 5 voeten ende aldaer af afwinckelende 30 roeden twee duymen 3 greynen heeft het instrument gestelt desen regel: [wide tusschen V ende W] 92½ geven 1000, wat geven 3023, daeruyt bevonden es 324 roeden 10 voeten 7 duymen 2 greynen, daerop gehoocht de voorgeroerde 11 roeden 5 voeten, comt dat de spatie tusschen V ende W es 336 roeden 7 duymen 2 greynen.

[Afpeilinge op Tatickeroort. X.] Gecomen sijnde aen Tatickeroort hebben mitter keten doen meten ter lengde van [niet ingevuld] totter plaetse geteyckent X ende den cours van dien afgepeylt op 10 graden van west naer suyden ende aldaer de ommeleggende plaetsen afpeylende es bevonden Amsterdam op 41 1/3 graden van oosten naer noorden, Aelsmaer op 82 5/6 graden van suyden naer oosten, Leyden op 48 1/6 graden van ‘t westen naer suyden, Lisse op 15 2/3 graden van westen naer suyden, Hillegom op 76¼ graden van noort naer westen, Haerlem op 15 1/3 graden van noorden naer westen.

[Ruygenhouc. Wide van X tot Y] Vorder hebben een baecken doen oprechten opten houc daeraen die men nomt den Ruygenhouc, geraemt op Y ende den cours van dien bevonden op 73 1/6 graden van westen naer suyden ende ter vers. [fol. 24] plaetse X afwinckelende 50 roeden 5 duymen heeft het instrument gestelt desen regel: 177 geven 1000, wat geven 5005, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen X ende Y es 282 roeden 7 voeten 6 duymen.

[Cleyn Burchgraverveen. Z.] Aen den voors. Ruygenhouc ter plaetse Y gecomen sijnde, bevonden dat ‘tselve terecht den Ruygenhouck genomt es ende soe verdolven ende mit ruychte bewasschen dat men daer qualicken een voet ter aerden conste brengen ende sulcx ’t baecken daer ter plaetsen latende, sijn voorts geseylt tot aen een acker in Cleyn Burchgraverveen, comende an de Meer, aencomende Aechte Florisdr., wedue van Ghieltgen Korssen, die over de veertich jaren doot es geweest, out sijnde 81 jaren, tot Sassenhem te kerc horende, geraemt Z ende aldaer ’t voors. baecken Y afgepeylt hebbende, es bevonden op 82 graden van west naer suyden.

Mer mits deselve plaetse ooc heel verdolven was, ‘twelc daeruyt bleeck dat de voorschreven Aechte Florisdochter seyde dat sij ten tijde sij haer huysgen daer stelde op haer lant drie coyen te graes en te hoy mocht houden, nu als niet, soe en hebben wij daer niet connen afwinckelen, mer sijn te rade gewerden de distantiën van Leyden, Lisse, Hillegom ende Haerlem pertinent ende op ’t scharpste af te peylen ende daeruyt opter vaerten de distantiën te vinden.

[Afpeylinge in Cleyn Burchgraverveen] Twelck doende, hebben Haerlem op 11 graden 7/12 van noort naer west, Hillegom op 62 graden 1/3 van noort naer west, Lisse op van de streec van Hillegom 28 graden 1/3 ende Leyden van de streec van Hillegom 69½ graden.

[’t Griet] Waernaer hebbende een baecken genomen ende een schip ledich leggende in een sloot omtrent 30 roeden terugge, sijn voorts geseylt naer ’t Griet om aldaer de peylingen te doen van ‘tgeen hierboven niet en hadde [fol. 25] [Grietsloot. AA.] connen geschieden ende sulx omleggende wat boven de Grietsloot ter plaetse geraemt AA daer wij beyde de baecken van Y ende Z over denanderen cregen, cours hebbende van de plaetse Z op 72½ graden ten westen naer suyden ende afwinckelende van een center of rechter houc daer de raynge van Y ende Z over denanderen comen als wesende van daer tot der Meeren toegelaten omtrent 10 roeden de menichte van 53 roeden 1 duym, heeft ons het instrument geven de volgende twee regelen ten opsichte van Y: 57 geven 1000, wat geven 53-0-1, ende ten opsichte van Z: 69 geven 1000, wat geven 53-0-1, [wide van Y ende AA] daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen Y ende AA es 930 roeden, [wide van Z tot AA] ende tusschen Z ende AA es 728 roeden 1 voet 1 duym.

Van welcke laetste 768 roeden 1 voet 1 duym getrocken sijnde van de voorgeroerde 30 roeden ende die gehoocht opte spatie tusschen Y ende Z es deselve bevonden 191 roeden 8 voeten 9 duym ende blijft sulx de spatie tusschen Z ende AA 738 roeden 1 voet 1 duym.

[BB.] Hebben vorder opten [niet ingevuld] houc van de grote sloot ter plaetse geraemt BB een baecken doen rechten ende daer op rayende van AA es den cours bevonden op 46 graden 1/6 van west naer suyden ende van daer hebbende doen afwinckelen 20 roeden, heeft ’t voors. instrument desen regel gestelt: [wide van AA tot BB] 218 geven 1000, wat geven 20, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen AA ende BB es 91 roeden 7 voeten 4 duymen.

[wide van BB tot CC] Hebben voorts mitter ketene gemeten de Grietsloot van BB tot CC recht suyden rayende ter lengde van 14 roeden.

[DD.] Van daer voorts ter plaetse van DD, wesende ’t eynde van ’t Griet aen de Rijsdrecht rayende 35 graden van west naer noorden, mitter ketene gemeten ter lengde van 97 roeden.

Ende soe wij mits ’t ondergaen van de sonne meer niet en consten vorderen van de voors. dage, hebben wij overnacht in ’t Griet.

[fol. 26] Den vijfden july

[’t Griet. Wijde van DD tot EE] Des smergens mitten dage ’t werck weder bij der hand grijpende in ’t Griet, hebben de breete van ’t Griet daer die aen de Rijsdrecht compt geraemt EE gemeten mitter keten ter lengde van 37 roeden.

[FF. Wijde van EE tot FF] Vorder hebben een baeck doen stellen omtrent ten midden van ’t Griet opten cours van 44 graden ¼ van ’t westen naer ’t suyden, ter plaetse geraemt FF, ende daer op afwinckelende 30 roeden heeft het instrument gestelt desen regel: 134 geven 1000, wat geven 30, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen EE ende FF es 223 roeden 8 duymen.

[GG. Wijde van FF tot GG] Van daer seylende tot het eynde van ’t Griet ter plaetse geraemt GG ende daer op afpeylende eerst op FF es de cours bevonden op 26½ graden van ’t westen naer ’t suyden ende daer op afwinckelende 20 roeden 2 duymen heeft het instrument gestelt desen regel: 100 geven 1000, wat geven 2002, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen FF ende GG es 200 roeden 2 voeten.

[Oude Weteringe. HH. Wide van GG tot HH.] Hebben vorder een baecke doen stellen opten oosthouck van de Oude Weteringe ter plaetse geraemt HH ende de gelegentheyt afpeylende es den cours bevonden op 61 graden ¼ van westen naer suyden ende daer op afwinckelende 15 roeden 3 duymen heeft het instrument desen regel gestelt: 123 geven 1000, wat geven 1503, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen GG ende HH es 122 roeden 1 voet 9 duymen.

[Afpeylinge aen de Oude Wetering] Opten voors. oosthouc van de Oude Weteringe de gelegentheyt van alle de ommeleggende plaetsen afpeylende hebben bevonden Warmont op 18¼ graden van ’t suyden naer ’t westen, Lisse op 61 graden van ’t noorden naer ’t westen, Hillegom op 34 graden van ’t noorden naer ’t westen, Haerlem op 4½ graden van ’t noorden naer westen, [fol. 27] Leymuyden op 2 1/3 graden van oost naer noorden, Reynsaterwoude op 25 1/3 graden van suyden naer oosten.

[Wijde van HH tot II] Voorts hebben doen afraeyen tot der plaetse in de Oude Weteringe dicht aen de huysen geraemt II cours nemende 3½ graden van suyden naer oosten ende es lang gemeten 100 roeden.

[’t Godspat of ’t veer naer Reinsaterwoude. Wijde van II tot KK] De oostsijde van de Oude Weteringe beginnende van II totte plaetse geraemt KK wesende ’t Godspat of ’t veer dat men naer Reynsaterwoude loopt, rayende op 11 graden van suyden naer oosten, es bij der mate daerop geleyt langs ’t pat aen de westsijde daerjegens naer behooren afwinckelende bevonden op 379 roeden.

[’t begin van Brasemmeer. Wijde van KK tot LL] Van KK voorbij ’t huys wat scheefs overlopende noch gemeten 17 roeden ende van daer afgepeylt ’t begin van de Brasemeer tot LL es den cours bevonden vlac suyden gemeten op 11 roeden.

[Wijde van KK tot LL] Vorder van LL tot MM es den cours rayende bevonden 77 graden van suyden naer oosten ende lang gemeten 35 roeden.

Van daer afgewinckelt tersijden mitter sonne ommegaende ter lengde van 12 roeden.

[Wijde van LL tot NN] Es voorts gemeten tot de plaetse daer geraemt es NN es de cours bevonden op 26 graden ½ van oosten naer noorden, lang van LL af in als 74 roeden.

[Dirc Willemssoon Boxensloot. Wijde van LL tot OO] Vorder gemeten van NN tot aen Dirc Willemsz. Boxen sloot geraemt OO es den cours gepeylt op 4½ graden van oost naer noorden ende de distantie van LL op 110 roeden.

[wijde van LL tot PP] Van daer gemeten tot PP raeyende 48½ graden van suyt naer oost es van LL of 197 roeden lang bevonden.

[Tollenweteringe. Wide van LL tot QQ] Ende van daer gemeten tot den houc van Tollenweteringe geraemt op QQ raeyende op 59 graden van suyden naer oosten es lang bevonden van LL af 310 roeden.

[Kercsloot. Wijde van QQ tot RR] Van daer voorts afpeylende tot opten houc van de Kercksloot ter plaetse daer een tschip stille lach, ‘twelck genomen werde voor een [fol. 28] baecken ende geraemt op RR, es den cours bevonden op 22¼ graden van suyden naer oosten ende daer op afwinckelende 20 roeden 1 duym heeft het instrument gegeven dese regel: 128 geven 1000, wat geven 2001, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen QQ ende RR es 156 roeden 3 voeten 2 duymen.

[Wijde van RR tot SS] Vorder hebben een baecken doen stellen op een uytsteec of poinct geraemt SS ende de raynge bevonden op 62 graden 1/3 van westen naer suyden ende daer uyt winckelende 20 roeden 4 duymen heeft het instrument gegeven desen regel: 172 geven 1000, wat geven 2004, daeruyt es bevonden dat de spatie tusschen RR ende SS es 116 roeden 5 voeten 1 duym.

[Molenweteringe. Wijde van SS tot TT] Ende verbij ’t voors. baecken seylende tot aen de Molenweteringe geraemt TT wiens loop es op 16 graden drie quaert van oosten naer ‘t noorden, hebben ’t baecken gestelt op SS afgepeylt ende bevonden op 73½ graden van west naer suyden ende daer op afwinckelende 16 roeden 2 duym heeft het instrument gegeven desen regel: 77 geven 1000, wat geven 1602, daeruyt bevonden es 208 roeden 5 duymen. Hierop gehoocht 15 roeden die men in ’t winckelen hier te cort genomen heeft, comt de spatie tusschen beyden 223 roeden 5 duymen.

[Vrolantscheweteringe. Wide van TT tot VV] Hebben voorts een baecken doen stellen op de Vrouwelantscheweteringe geraemt VV ende ‘tselve afpeylende bevonden op 34 graden 3 quaert van westen naer suyden ende daer op afwinckelende 15 roeden 3 duymen heeft het instrument gegeven desen regel: 93 geven 1000, wat geven 1503, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen TT ende VV es 161 roeden 6 voeten een duym.

[Paddegat. Wide van VV tot WW] Voorts gecomen sijnde an de Vrouwelantsweteringe hebben den inneloop vandien geraeyt ende bevonden op 15 graden van ’t west naer ’t noorden ende een baecken doen stellen opten oosthouc van ’t Paddegat geraemt WW ende ‘tselve afpeylende bevonden cours te hebben op 49 1/6 graden van suyden naer oosten ende daervan innewinckelende [fol. 29] 35 roeden 5 duymen heeft het instrument gestelt dees regel: 155 geeft 1000, wat geeft 3505, daeruyt bevonden es de distantie te wesen 226 roeden 1 voet 2 duymen.

Ende alsoo hiermede den dach gepasseert was, hebben wij overnacht in ’t Paddegat voor de woninge van Bruyn Cornelisz. van Couhorn.

Den 6en july

Goetstijts der mergens mit het rijsen van de sonne hebben wij ’t besoinge weder angevangen ende alsoe sonderlinge sdaichs tevooren mits den wint groot gebrec was gevonden in ’t stellen van de baecken die deur den wint niet stille staende, qualick in ’t gesicht des oochs const werden gehouden, eensdeels gestelt ter plaetsen daer die mits het gebodt niet bequamelicken en consten werden gesien, soe hebben wij goetgevonden mr. Salomon van Dulmanhorst, lantmeter, te committeren ter opsichte van ’t stellen van de baecken om die te stellen ter behoorlicker plaetse daer hij onse baecken siende van gelijcken van ons gesien const werde sonder verhinderinge ‘tsij deur ’t geboomte of yet anders ende van gelijcken om de baeckens behoorlicken te doen swiepen, dertoe hem last ende instructie was gegeven.

[Scheit van de Brasemmeer] Vorder hebben van de plaetse geraemt XX op een stuck lants ancomende den rijcken bour afgescheyden mit een sloote rayende 18 graden van oosten naer noorden aen de suytsijde van dewelcke gelegen waren de landen van Cornelis Jan Fransz., beyde leggende in den ambachte van Reynsaterwoude gelijck ons angeseyt werde deur Jan Dircxz. op Ofwegen, alwaer volgende ’t seggen van Willem Jacobsz. Koyt het Westermeertgen ende Brasemmeer soude eynden ende ’t Paddegat ’t begin van des Heeren van Warmonts visscherie soude beginnen, afgepeylt de baecke gestelt op WW ende den cours van dien herwerts genomen bevonden op 51 graden een quaert van westen naer suyden ende daeraf winckelende 19 roeden 2 duymen, heeft ’t instrument gegeven desen regel: 101 geven 1000, wat geven 1902, daeruyt bevonden [fol. 30] [Wide van WW tot XX] es de distantie tusschen WW ende XX te wesen 188 roeden 3 voeten een duym.

[Wide van XX tot YY] Vorder hebben een baecken doen stellen aen d’ander sijde van ’t Westermeertgen op ’t scheyt van de ambachten van Alckemade ende Esselickerwoude daer, soe ons de voornomde Koyt seyde, des stats wateren eynden ende des Heeren van Warmonts wateren beginnen soude ter plaetse geraemt YY ende de [niet ingevuld?] afpeylende es den cours van dien bevonden op 11 graden een quaert van westen naer suyden, ende van der voors. plaetse XX afwinckelende 14 roeden 4 duymen heeft ’t voors. instrument gegeven desen regel: 176 geven 1000, wat geven 1404, daeruyt bevonden es de distantie tusschen XX ende YY te wesen 89 roeden 7 voeten 7 duymen.

[Westhouc van ’t Paddegat] Van de voors. plaetse YY afrayende tot den houck daeraen geraemt ZZ ende genaemt de Westhouck van ’t Paddegat es den cours bevonden 45 1/6 graden van oost naer noorden ende metter keten lang gemeten 40 roeden.

[Wijde van YY tot ZZ. Afpeylinge omtrent den westhouc van ‘t Paddegat] Ter welcker plaetse alsoe wij op YY geen genouchsaem gesocht [=gesicht] en hadden de gelegentheyt van de ommeleggende plaetsen afpeylende es bevonden: Leymuyden op 59 graden 1/6 van oost naer noorden, Reynsaterwoude op 31 graden 5/6 van oost naer noorden, Langeraer op 72 graden van suyt naer oost, Alphen op 18 graden 2/3 van suyt naer oost, Koudekerc op 64 graden 1/3 van west naer suyden.

[Wide van ZZ tot A<] Voorts rayende van den voors. westhouc van ’t Paddegat opten inham geraemt A< es den cours bevonden op 61 graden ½ van noort naer west ende mitter keten gemeten op 50 roeden.

[Roelofaertsoonsveensvaert. Wide van A< tot B<, wide van B< tot C<] Van daer voorts rayende over den inham geraemt B<, wesende de vaert van Roeloffaertszsveen, inneraeyende 19 graden van westen naer ’t suyden es den cours bevonden op 26 [27?] ½ graden van noorden naer ’t westen ende lang gemeten [fol. 31] 203 roeden. Van de voors. B< naer den loop van de voorschreven vaert uytwaerts raeyende naer den houck geraemt C< es gemeten op 33 roeden.

[Pieter Hobbensoons Bancken. Wide van C< tot D<] Voorts hebben een baecken doen stellen op eenen uytsteeckenden houc genaemt Pieter Hobbenszs. Bancken ende es de west scheyt van de Brasemmeer ende ’t Westermeertgen geraemt D< ende daerop afraeynde es den cours bevonden op 15 graden van oosten naer noorden, ende van daer winckelende 23 roeden een duym heeft ’t voors. instrument gegeven desen regel: 85 geven 1000, wat geen 23-0-1, daeruyt bevonden es de distantie tusschen C< ende D< te wesen 270 roeden 7 voeten.

[Wide van D< tot E<] Van daer rayende op den houck geraemt E< es den cours bevonden 55 graden 1/6 van oosten naer noorden ende es afgemeten op 35 roeden.

[Langewech. Wide van E< tot F<] Vorder hebben een baecken doen stellen opten Langewech geraemt op F< ende den cours bevonden op een graet ¾ van suyden naer ’t westen ende daerop afwinckelende 25 roeden 3 duymen heeft ’t voors. instrument gestelt desen regel: 104 geven 1000, wat geven 2503, daeruyt bevonden es de distantie tusschen E< ende F< te wesen 240 roeden 6 voeten 7 duymen.

De voors. Langewech afgepeylt sijnde es bevonden te rayen op 10½ graden van westen naer ’t suyden.

Van de voors. Langewech raynge maeckende op ’t brutggetgen aen ’t suyteynde van de Oude Weteringe es bevonden op 62 graden van ’t oost en noorden ende gemeten mitter ketene op 133 roeden.

Van daer voorts opgemeten ter langde de westsijde van de Oude Weteringe tot beneffens ’t Gotspat of ’t veer hierboven es tsamen bevonden 160 roeden.

Van daer voorts opmetende tot aen ’t laetste huys op ’t Noorteynde rechts neven de sloot hiervoren getekent II es tsamen lang bevonden 530 roeden.

[Wide van F< tot G<] Ende van daer voorts opmetende tot opten houc van de Meer ter plaetse geraemt G< es tsamen bevonden 647 roeden.

[Afpeylinge opten noortwesthouc van de Oude Weteringe] Opten vers. noortwesthouc van de Oude Weteringe dicht aen der Meeren afpeylende doende van de ommeleggende plaetsen es bevonden: [fol. 32] Warmont op 19 graden ten westen naer ’t suyden, Sassenhem op 84½ graden van westen naer noorden, Lisse op 58 graden van ’t westen naer ’t noorden, Hillegom op 30 graden van ’t westen naer noorden, Haerlem op drie graden 1/6 van noorden naer ’t westen.

[De Gooch. Wide tusschen G< en H<] Voorts hebben een baecke doen stellen opte Gooch, innerayende 23 graden van westen naer suyden, geraemt H<, ‘twelc afpeylende es sijn cours bevonden op 39 graden 1/6 van westen naer suyden ende daer op afwinckelende twintich roeden 2 duymen heeft instrument gestelt desen regel: 73 geven 1000, wat geven 2002, daeruyt bevonden es de distantie tusschen G< ende H< te wesen 274 roeden 2 voeten 4 duymen.

[Nieuwe Weteringe. Wide tusschen H< en I<] Voorts hebben een baecken doen stellen opte Nieuwe Weteringe geraemt I< ende daer op rayende es bevonden op eenentwintich graden ¾ ten westen naer ’t suyden ende daer afwinckelende 20 roeden heeft het instrument gestelt desen regel: 89 geven 1000, wat geven 2000, daeruyt bevonden es de distantie tusschen H< ende I< te wesen 224 roeden 7 voeten 1 duym, afgetrocken daervan 30 roeden dat ’t baecken verbij de Nieuwe Weteringe es gestelt geweest, blijft de mate 194 roeden 7 voeten 1 duym. De voors. Nieuwe Weteringe haren inloop afpeylende es bevonden op twee graden van noorden naer oosten.

Opte voors. Nieuwe Weteringe hebben wij ons ondervraecht waer ’t ambacht van Alckemade aldaer sijn scheyt heeft van Esselijckerwoude, ten welcken wij berecht sijn dat de heele Nieuwe Weteringe in Alckemade leggen ende mit Esselijckerwoude niet gemeens hebben souden, invougen dat de stadt de visscherije van deselve Nieuwe Weteringe deurgaende toecomende es.

[Wide van I< tot K<. De Aa. Wide van K< tot L<] Vorder afrayende op eenen houck geraemt op K< es den cours vandien bevonden op 2 1/6 graden van westen naer suyden, ‘twelc mitter ketene gemeten es op 275 roeden, daerop gehoocht [fol. 33] de laest voorgaende afgetrocken 30 roeden comt de distantie tusschen de Nieuwe Weteringe ende K< op 305 roeden van de voors. plaetse afrayende tot aen de Aa ter plaetse geraemt L< es bevonden op 10¼ graden van westen naer suyden ende es mitter ketene gemeten op 190 roeden.

Waermede wij ’t besoinge van deselven dage mits ’t ancomen van der nacht staeckende, hebben overgenacht in de Aa.

Den 7en july

[wide van l< tot M<] Des morgens mit ’t begin van de dage ’t werck weder bij der hant nemende, hebben begonnen aen L< ende afpeylende tot de plaetse in de AA geraemt M< es den cours bevonden op 26½ graden van westen naer suyden ende daer op afwinckelende 15 roeden 3 duymen heeft het instrument gestelt desen regel: 182 geven 1000, wat geven 1503, daeruyt bevonden es dat de spacie tusschen beyden es 82 roeden vijf voeten 8 duymen.

[Hanepoeltgen. Wide van M< tot N<. Ommering van ’t Hanepoeltgen. O<. Wide van O< tot P<] Ter voors. plaetse genomen [=gecomen?] sijnde omtrent het Hanepoeltgen, wesende mede een gedeelte van stadts visscheriën, innegaende uyter AA mit eenen crommen ingang, daervan den ommetrec mit veel moeyten ende tijtverlies soude hebben moeten werden gemeten, hebben daerom een baecken doen stellen in den houc van de voors. poel geraemt N<, ‘twelc over landt geraeyt es op 85 graden van ’t noorden naer oosten ende om de hoochde van de crommicheyt des vers. ingangs te vinden, hebben daer uyt gewinckelt 54 roeden, mer om te comen tot de mate van N< afgewinckelt 25 roeden 5 duymen, daeruyt het instrument heeft gegeven desen regel: 201 geven 1000, wat geeft 2505, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen beyden es 124 roeden 6 voeten 2 duymen, ‘twelc om den ommering van ’t vers. poeltgen mitsgaders sijnen in- ende uytgang te begrooten, hier bij gissinge genomen wert drievoudich ende sulx in als geraemt op 373 roeden 8 voeten 6 duymen, ende sulx wederkerende uyt ’t Hanepoeltgen ter plaetse geteyckent [fol. 34] hebben de boge afgepeylt ter plaetse geraemt P< op 22 graden van oosten nair suyden ende ‘tselve in sijn crommicheyt mitter ketene gemeten op 100 roeden.

[wide van P< tot Q<] Vorder de voors. plaetse afrayende tot daer geraemt es Q< es den cours bevonden op 38 graden buyten de laestvoorgaende raynge ende ‘tselve mitter ketene gemeten op 35 roeden.

[wide van Q< tot R<] Van daer afpeylende tot R<, wesende mede een boge, es sijn cours bevonden op 89 graden buyten de laestvoorgaende raynge ende tselve mitter ketene gemeten in sijn crommicheyt op 45 roeden.

[wide van R< tot S<] Van daer afpeylende tot S< es sijn cours bevonden op 45 graden buyten de laestvoorgaende raynge ende in sijn rechte gemeten op 22 roeden.

[wide van S< tot T<] Van daer afpeylende tot T<, wesende eenen inham, es sijn cours bevonden op 53½ graden binnen de laestvoorgaende raynge ende daer op afwinckelende 20 roeden 5 duymen heeft het instrument gegeven desen regel: 123 geven 1000, wat geven 2005, daeruyt bevonden es dat de spatie tusschen beyde sij 163 roeden.

[Jan Jeroenssoonspoeltgen. Wide van T< tot V<] Van daer afpeylende eenen boge daervan ’t uyterste geraemt es V< comende aen Jan Jeroenszspoeltgen es den cours bevonden op 61½ graden van ’t westen naer ’t suyden, welcke boge spanninge hadde van 25 roeden ende es de peese of rechte linie vandien gemeten op 50 roeden.

[wide van V< tot W<] Van daer afpeylende de plaetse geraemt W< in ’t voors. poeltgen es den cours bevonden op 85½ graden van ’t westen naer ’t suyden ende daerop afwinckelende 6 roeden 4 duymen heeft ’t voors. instrument gegeven desen regel: 137 geven 1000, wat geven 604, daeruyt bevonden es de spacie tusschen beyden te wesen 44 roeden 7 voeten 2 duymen.

[Lijckesloot. Wide van W< tot X<] Van daer afpeylende tot opten houc van Lijckesloot ter plaetse geraemt X< es raynge bevonden op 44 graden van noorden naer westen ende op afwinckelende 10 roeden 3 duymen heeft ’t voors. instrument gestelt desen regel: [fol. 35] 157 geven 1000, wat geven 1003, daeruyt bevonden es de spatie tusschen beyden te wesen 63 roeden 8 voeten 8 duymen.

[wide van X< tot Y<] De voors. Lijckesloot afgepeylt sijnde es bevonden op 11½ graden van oosten naer noorden ende van ’t begin off tot aen Lijckepoel ter plaetse Y< mitter keten afgemeten op 234 roeden.

[Lijckepoel. Ommetrec van Lijckepoel] De voors. Lijckepoel deur het voors. instrument in ’t cruys afgemeten sijnde es bevonden in der lengte te rayen op 12¼ graden van suyt naer oosten ende daerop uytwinckelende 10 roeden heeft ’t instrument gestelt desen regel: 169 geven 1000, wat geven 10, daeruyt bevonden es de spatie tusschen beyden te wesen 59 roeden 1 voet 7 duym, die verhoocht moet sijn mit twee roeden dewelcke ’t instrument tot voordeel gegeven es, mits men ter plaetse niet bequamelicken en mocht gaen, comt tsamen 61 roeden 1 voet 7 duym ende bevonden ter (sic!) rayen in de brede op 83½ graden van noorden naer westen ende daeruyt afwinckelende 7 roeden heeft ’t instrument gestelt desen regel: 127 geven 1000, wat geven 7, daeruyt bevonden es de spatie tusschen beyden te wesen 55 roeden 1 voet 1 duym, welcke twee spatiën opten anderen gehoocht daernaer gemiddelt ende mit driën vermeerdert sijnde, comt den ommetrec van Lijckenpoel bij raminge sulx die in den gemeenen ommetrec in consideratie compt 171 roeden 4 voeten 2 duym.

Ende sulx voorgaende Lijckesloot te rugge keerende ter gelijcke lengde van 234 roeden sijn wedergekeert ter plaetse van X<.

[wide van X< tot Y<] Van daer voorts op een houc daeraen geraemt op Y< es sijn cours bevonden vlac noorden ende mitter keten gemeten 5 roeden.

[wide van Y< tot Z<] Van daer afpeylende op een inham geraemt [fol. 36] Z< es sijn cours bevonden op twintich graden van westen naer suyden ende gemeten op tnegentich roeden.

[De Waterloos. Jan Jeroenssoonspoel. Wide van Z< tot A#] Van daer voorts afpeylende op eenen inham geraemt op A# staende opte Waterloos ende comende genouch op ’t eynde van Jan Jeroenssoonspoel es sijn cours bevonden op 76½ graden binnen de laetste roynge ende gemeten op 72 roeden.

[wide van A# tot B#] Van daer voorts afpeylende ’t begin van de Waterloos ter plaetse geraemt B# es sijn cours bevonden op 43 graden ¾ van west naer suyden gemeten op 93 roeden.

[wide van A# tot C#] Van daer voorts afpeylende ter plaetse geraemt C# es sijn cours bevonden op 75 graden buyten de voorgaende streec ende mit ’t voorgaende gemeten op 106 roeden.

[wide van A# tot D#] Van daer voorts afpeylende ter plaetse geraemt D# es den cours bevonden op 57 graden binnen de voorgaende streec ende mit ’t voorgaende gemeten op 137 roeden.

[wide van A# tot E#] Van daer voorts afpeylende ter plaetse geraemt E#, wesende den houck van Coppoel die men oock nomt Mourijnspoel, es den cours bevonden op 34 graden buyten de voorgaende streec ende mit ’t voorgaende gemeten op 165 roeden.

[Coppoel. Wide van E# tot F#] Van daer voorts afpeylende de Coppoel ter plaetse geraemt F# es den cours gevonden op 29 graden ¾ van oosten naer noorden ende lang gemeten op 50 roeden.

Van daer voorts afpeylende in den eersten houck daeraen ter plaetse geraemt G# es den cours bevonden 41 graden ½ van ’t suyden naer ’t oosten.

[Rijpweteringe. Wide van F# tot H#] Vorder afpeylende tot in den houck daeraenvolgende ter plaetse geteyckent H# wesende den houck van de Rijpweteringe es den cours bevonden op 37 graden van ’t westen [fol. 37] naer ’t suyden welcke voors. twee afpeylinge in hun brede lijnrecht afgemeten sijn op 100 roeden, daerop gehoocht 50 roeden voor de mate totten houc toe van de Rijpweteringe comt tsamen 150 roeden.

[Waterloos. Wide van H# tot I#] Van d’ander sijde van de Rijpweteringe afrayende naer de Waterloos ter plaetse geraemt I# es den cours bevonden op 33 graden ¾ van noorden naer westen ende daerop afwinckelende 15 roeden 4 duymen heeft ’t voors. instrument gestelt desen regel: 155½ geven 1000, wat geven 1504, daeruyt bevonden es de spatie tusschen beyden te sijn 96 roeden 7 voeten 2 duymen.

[De Zever. Wide van I# tot K#] Van daer tot opten houck van de Sever ter plaetse geraemt K# daervan de rayngen niet en sijn gemaect als wesende conform de ander sijde hiervooren, es lang gemeten op hondertdertich roeden.

Waermede ’t besoinge, de son op ’t ondergaen sijnde, voor denselven dage es geëyndicht, overnachtende in ’t beginsel van den Seven [=Sever].

Den 8en july

hebben wij des mergens vrouch mit het angaen van den dage ons werck weder bij der hant genomen in ’t begin van de Seven [=Sever] geteyckent als boven K#.

[wide van K# tot L#] Ende van daer tot L# afpeylende es den cours bevonden op 40 graden van ’t noort naer ’t westen ende mitter keten gemeten 40 roeden.

[wide van K# tot M#] Van daer tot M# afpeylende es den cours bevonden op 60 graden buyten ’t voorgaende ende mitter keten op ’t voorgaende gemeten op 60 roeden.

[wide van K# tot N#] Van daer tot N# afpeylende es den cours bevonden op 12 graden binnen ’t voorgaende ende voorts opgemeten tot 110 roeden.

[fol. 38] [wide van K# tot O#] Van daer tot O# afpeylenden es den cours bevonden op 29 graden buyten ende voorts opgemeten tot 145 roeden.

[wide van K# tot P#] Van daer tot P# afpeylende es den cours bevonden op 6 graden buyten ende voorts opgemeten tot 252 roeden.

[Kever. Wide van K# tot Q#]. Van daer tot Q# wesende ’t eynde van Seven of Sever ende ’t begin van de Kever afpeylende es den cours bevonden op 33 graden binnen ende voorts opgemeten tot 350 roeden.

[’t Sweylant. Wide tusschen Q# en R#] Van daer afpeylende langs de Kever tot R#, wesende ’t eynde van dien daer ’s Sweylant begint, es den cours bevonden op 80 graden van noorden naer ’t westen ende daerop afwinckelende 20 roeden 7 duymen heeft ’t voorschreven instrument gestelt desen regel: 137½ geven 1000, wat geeft 2007, daeruyt bevonden es de spatie tusschen beyden te sijn 145 roeden 9 voeten 6 duymen.

[wide van R# tot S#] Van daer voorts langs ’t Sweylandt afpeylende op S#, es den cours bevonden op 108 graden buyten ende es mitter ketene gemeten ter lengde van 115 roeden.

[Afpeilinge op S#] Ter voors. plaetse S# alle de ommegelegen plaetsen afpeylende hebben bevonden: Leyden op 49 graden ¾ van westen naer suyden, Warmont op 5½ graden van westen naer suyden, Sassenhem op 42 graden van noort naer westen, Hillegom op 84 graden ¾ van oost naer noorden, Haerlem op 78 2/3 graden van oosten naer noorden.

[wide van S# tot T#] Van daer voorts langs ’t Sweylant afpeylende op T# es den cours bevonden op 25 graden van ’t westen naer ’t suyden. Ende daerop afwinckelende 22 roeden 2 duym heeft ’t voors. instrument gegeven desen regel: [fol. 39] 56 geven 1000, wat geven 2203, daeruyt bevonden es de spatie tusschen beyden te sijn 393 roeden 2 voeten 1 duym.

[d’ Sijp. Wide van T# tot V#] Van T# tot V# wesende den suythouc van de Sijp ende van de Sijl afpeylende es den cours bevonden op 64 graden van suyden naer ’t westen, ende daerop afwinckelende 8 roeden 5 duym heeft ’t voors. instrument gestelt desen regel: 114½ geven 1000, wat geven 805, daeruyt bevonden es de spatie tusschen beyden te sijn 70 roeden 3 voeten.

[wide van W# tot X#] Van daer voorts de voors. Sijpe innemetende beginnende ter plaetse geraemt W#, wesende de noorthouc van de Sijp, tot X# es den cours van dien bevonden op 11½ graden van suyden naer oosten ende mitter keten afgemeten 45 roeden.

[wide van W# tot Y#] Van daer voorts tot Y# es den cours van dien bevonden op 23½ graden binnen ende es tot daer toe gemeten op 116 roeden. Van daer voorts tot Z# comende aen den houc van ’t Vennemeertgen es den cours afgepeylt ende bevonden op 60 graden buyten ende tot daer toe opgemeten 226 [?] roeden ende daerop gehoocht 21 roeden die voor aen den innegang ongemeten waren gebleven, comt tsamen 248 roeden. [wide van W# tot Z#]

[’t Vennemeertgen]. ’t Voors. Vennemeertgen afpeylende ter plaetse geraemt A* es lang gemeten 15 roeden mer afpeylende van Z# tot in den eersten houc es den cours van dien bevonden in de winckel als op 90 graden buyten ende lang gemeten tot in den tweden houc daer de vaert naer ’t Sweylant loopt 70 roeden.

Van daer tot opten houc van de vaert uyt Vennemeertgen naer de Rijpweteringe lopende overslaende sulx de vaert naer Sevenhuysen, geraemt B*, geraemt in ver[ge?]lijckinge van ’t voorgaende op gelijcke 70 roeden.

Van de plaetse A* tot B* afpeylende es [fol. 40] den cours van dien bevonden op 76 graden van suyt naer oost ende daerop afwinckelende 15 roeden 5 duymen heeft ’t voorschreven instrument gegeven desen regel: 187 geven 1000, wat geven 1505, daeruyt bevonden es de spatie tusschen beyden te sijn 80 roeden 4 voeten 8 duymen, invougen dat daerop gehoocht sijnde eerst 15 roeden ende 248 roeden over de geheele langde van de Sijp, sulx die alsvooren aen d’ander sijde es afgemeten, comt de geheele lengde van B* tot V# 344 roeden 4 voeten 8 duymen. [wide van V# tot B*]

[wide van V# tot C*] Van den mont van de Sijp alsvooren V# de Sijl langs tot C* afpeylende es bevonden sijn cours op 23 graden van oosten naer noorden ende lang gemeten op 22 roeden.

[wide van V# tot D*] Van daer tot de plaetse geraemt D* afpeylende es den cours bevonden op 55 graden een quaert van westen naer suyden ende voorts opgemeten op 90 roeden.

[wide van V# tot E*] Van daer tot E* afpeylende es bevonden op 7 graden buyten ’t voorgaende ende voorts daer op gemeten tot 147 roeden.

[wide van V# tot F*] Van daer tot F* afpeylende es bevonden op 13 graden buyten ’t voorgaende ende tot daer toe afgemeten op 190 roeden.

[wide van V# tot G*] Van daer tot G* rechts beneffens de scheepmaeckerije van Pieter Henricxz. Jonge afpeylenden, es bevonden 41 graden binnen ’t voorgaende ende daerop afgemeten tot 280 roeden.

Van waer wij de afpeylingen ende vorder mate naergelaten hebben als ons rustende op ‘tgunt diesangaende hiervooren es gedaen wesende, daerop comende de 1^e 660 roeden, de mate aen de Sijlbrugge.

[Afpeylinge aen de Dwersweteringe] De Dwersweteringe innepeylende es den cours van dien bevonden op 73½ graden van ’t suyden [fol. 41] naer ’t oosten daervan men de distantie hiervoren vint ende daer ter plaetse afrayinge gedaen hebbende van de ommeleggende toorns es bevonden de Hoochlants kerc tot Leyden op 57 graden 1/6 van westen naer ’t suyden, Valckenburch op 83 graden van ’t suyden naer ’t westen, Reynsburch op 70 graden 2/3 van ‘t suyden naer ’t westen, Warmont op 20 1/3 graden van ’t suyden naer ’t westen ende Sassenhem op drie graden van suyden naer den oosten, invougen dat den ommetrec van stadts wateren es belopende ter nombre van 30.940 roeden ende meer ten opsichte van de lijnrechte der rayngen, behouden nader calculatie.

Waermede wij ’t besoinge van den ommetrec eyndende, sijn den 8en july 95 des avonts omtrent sesse uyren weder binnen Leyden gecomen. ’t Welck wij ondergeschreven mit onse handen ende onderteyckeninge bevestigen, ende es ondergeteyckent Jasper van Banckhem, J. van Hout, S.F. van Merwen, Jacob van Banchem gesworen lantmeter van Rijnlant, Salomon Davidtsz.

Voor copie van de origine ondergetekent alsboven uytgegeven ende es desen daermede bevonden overeen te comen desen 25en february 1597; onder stondt: bij mij ende was geteyckent J. van Hout.

Opten 10en augusti 1595 sijn de vroonmeesteren ende secretaris ten overstaen van Louris Andriesz. van Swaenswijc, burgermeester, ende meester Rombout Hogerbeets, pensionaris, mit hem leydende de heer meester Johan van Banchem mitsgaders de drie lantmeters bovengenomt weder gereyst op ’t Vroon om de voorgeroerde chaerteringe te vorderen ende van de metinge deur ’t gesicht den voorn. heeren een levendich vertooch te doen ende sulx gecomen sijnde op ’t eylant genaempt de Beynstrop gelegen boven De Vennip hebben ter plaetse weynich beneden ’t huys ‘twelc der meeren naestgelegen es afpeylende bevonden: Haerlem op een halven graet van noorden naer oosten, Amsterdam op 58 1/3 graden van noorden naer oosten, Leyden op 30 1/6 graden van suyden naer westen, ende Lisse op 57 2/3 graden van suyden naer westen. In ’t vorder hebben deur een instrument groot [fol. 42] ses voeten verdeelt in sijn langte aen 90 ende sijn brede aen elcker sijde 240 gelijcke deelen in rechter linie afgesien het toornken van Sint Pancraeskerc binnen Leyden ende daerop afwinckelende ter lengde van 100 roeden heeft ’t voors. instrument gestelt desen regel: 24 geven 1000, wat geven 100, daeruyt bevonden es de spatie tusschen de voors. plaetse opte Beynstrop ende de stadt Leyden tot ’t voors. toorntgen toe te wesen 4166 roeden 16/24. Vorder deur ’t voors. instrument in rechte linie afsiende den toorn van Amsterdam ende daerop afwinckelende van gelijcke hondert roeden langde heeft ’t voorschreven instrument gestelt desen regel: 19 geven 1000, wat geven 100, daeruyt bevonden es de spatie tusschen de vers. plaetse opte Beynstrop ende den toorn van Amsterdam te wesen 5263 roeden ende 3/19. Ende van de voors. plaetse omtrent 25 of 30 roeden suytoostwaerts op lopende ende aldaer door ’t voors. instrument in rechter linie afsiende den toorn van Haerlem ende daer of afwinckelende 75 roeden 1 voet heeft ’t voors. instrument gestelt desen regel: 26 geven 1000, wat geven 751, daeruyt bevonden es de spatie tusschen de voors. plaetse opte Beystrop totten Haerlemschen toorn toe te wesen 2888 roeden 4 voeten 16/26.

Ten laetsten van deselve plaetse noch terugge lopende omtrent 25 of 30 roeden ende van daer deur ’t vers. instrument in rechter linie afsiende den toorn van Aelsmaer ende daerop afwinckelende 58 roeden heeft het instrument gestelt desen regel: 26 geeft 1000, wat geven 58, daeruyt bevonden es dat den toorn van Aelsmaer van de vers. plaetse opte Beynstrop wijt es 2230 roeden 20/26.

Waermede wij ons besoinge staeckende ende mitten anderen maeltijt houdende, esset gebeurt datter een schuyt met visschers [fol. 43] sijn seyl streec onder De Vennip ende soe wij speurden dat deselve voorhadde diefsgewijs in stadts wateren te visschen ende deselve een wijl daernaer ons gewaer werdende, seyl maeckte ende voor de wint af liep naer d’ Oude Weteringe toe, sijn wij hem gevolcht, menende hem inne te [opengelaten] om ‘twelc te beter te mogen doen wij de brede focke bijstelden, ‘twelc hij siende, vielen mit hem driën boven haer seylen op de riemen wechroyende mit alle haer macht ende soe de wint jegens den avont minderde en conden wij hem (hoewel wij veel van hem innewonnen) niet achterhalen, mer laecte voor los mit omtrent een boochschoot voordeels de Weteringe innevarende de Drecht op, invougen dat de vroonmeester te rade werden om opte selve te vervolgen ende waer ‘t doenlick te betrapen, mer om hem te vrijer te maicken ende alle achterdencken te benemen liet de vroonschuyt naer Leyden varen omme hem in ’t visschen te betrapen, mits welc de voorn. burgermeester mit ’t vorder geselschap langs de Braessemeer naer Leyden sijn gevaren daer sij quamen omtrent ten drie uyren in der nacht. ’t Welc sulx gedaen ende geschiet te wesen getuygen wij ondergeschreven, ende es geteyckent S.F. van Merwen, Jacob van Banchem geswooren lantmeter van Rijnlant, Salomon Davidtsz., Jasper van Banchem, J. van Hout.

Voor copie van het origine besoinge onder mij ondergeschreven berustende uytgegeven, daermede naer vergelijckinge overeencomende, ‘twelck ic getuyge mit mijn handt ende onderteyckinge desen 25en february 1597. Onder stont geteyckent J. van Hout.

[fol. 44] Opten tienden mey 1597 sijn de voornomde vroonmeester ende secretaris mit de voornomde drie lantmeters ende tot heurluyder dienst ende behulp medegenomen hebbende Pieter Jan Broersz., bode mitter busse, Aelbert Adriaensz. ende Pieter Pietersz. Gaergelt, schuytvoerders, des avonts gereyst uyt Leyden opte vroonwateren ende

Opten 11en meye ‘smergens

[Beynstorp] Voor dage gecomen sijnde aen de Beynstrop hebben daer gevonden Willem Jacobz. Koyt ende Vreric Jansz. Corfbreyer, visschers, uyt De Cage.

Ende hebbende opte Beynstrop onder ’t gerechte van Reynsaterwoude aen den houc van ’t gasthuyslant van Haerlem een baecken doen rechten bij ons geacht mit de letter A, sijn gegaen opten suytwesthouck van deselve Beynstrop op een camp genaemt ’t Verremeerslant bij ons geraemt B ende afrayende van B tot A es bevonden op 65½ graden van west naer noort. Vorder hebben een baecken doen stellen op een ander houc van de voors. Verremeers, compt bij ons geraemt C, van B afrayende 63 graden van noort naer oost, ende om de lengde te weten tusschen B ende A hebben ter plaetse B deur ’t instrument hierboven afgewinckelt twintich roeden daeruyt quam desen regel: 88 geven 1000, wat geeft 20-0-0, es bevonden dat tusschen B ende A langde es van 227 roeden 2 voeten 7 duymen 24/88.

Vorder om de langde te weten van B tot C heeft ’t instrument gestelt desen regel: 170 geeft 1000, wat geeft 28-2-0, daeruyt de lengde bevonden es op 165 roeden 8 voeten 7 duym 40/170.

[’t Eylandeken ’t Veer] Ende alsoo wij staen opten voors. houck B, sagen een cleyn eylandeken, hebben wij omtrent ten midden van ‘tselve een baecken doen stellen bij ons geraemt mit D ende afpeylende es de raynge van B tot D bevonden op 82½ graden van oosten ten suyden.

Ende om de langde tusschen beyden te wesen [fol. 45] de wijte van ’t water te vinden heeft ’t instrument gestelt desen regel: 102 geeft 1000, wat 12-0-0, ende es bevonden 117 roeden 6 voeten 4 duymen ende 72/102. Weder opte Beynstrop comende sijn gegaen tot opten houck van de 7 Margen, bij ons geraemt E ende hebben een baecken doen stellen opten houck van Maerten Claessoons lant tot Lisse, bij ons geraemt E [=F?].

Ende raynge maickende van E tot C es bevonden 52½ graden van suyden tot westen ende van E tot F 37 graden van westen ten noorden.

Ende souckende de langde tusschen E ende C heeft ’t instrument gestelt desen regel: 187 geven 1000, wat geven 15-0-0, ‘twelck uytbrengt 80 roeden 2 voeten 1 duym 73/187.

Mer tusschen E ende F heeft ’t instrument vier roeden innewaerts lopende om tersijden te mogen afwinckelen gestelt desen regel: 124 geven 1000, wat geven 25-0-0, ‘twelc uytbrengen soude tweehonderteene roede ses voeten een duym 16/24.

Mer de voors. vier roeden daer op hogende compt tsamen 205 roeden 6 voeten 1 duym 16/124.

Vorder soe wij bevonden de distantie tusschen F ende A te wesen een boge, rayende op 74½ graden van suyden ten westen, hebben wij tusschen F ende A mit de keten gemeten in als ter lengte van 136 roeden ende gecomen sijnde op 65 roeden hebbende de peyl tot de plaetse die wij stelden G mit de keten gemeten op 35 roeden.

’t Voors. eylandeken genaemt ’t Veer es in de langde van oosten ten westen gemeten op 17 roeden ende van noorden ten suyden op 12 roeden.

[Vennip] Ende naerlatende om vergeeffs werck te mijen t’ caerteren van De Vennip deurdien de voornomde Van Merwen ende secretaris in den jare [niet ingevuld] die in ’t particulier hebben gemeten ende gecaerteert ende de gelegentheyt vandien daeruyt in de jegenwoordige caerte sullen brengen, hebben wij een baecken doen stellen opten noorthouck [fol. 46] van de Cleyne Vennip, bij ons gestelt H, ende overvarende aen ’t vastelandt van De Vennip ‘twelc aen Hillegom compt ter plaetse bij ons geraemt I, comende aen Derchoort, hebben om te vinden de wijte tusschen A ende H ende van gelijcken tusschen H ende I eerst de raynge gemaict ende die bevonden op 67 graden van noort nair oost, ende afwinckelende ter plaetse I 59 roeden heeft ’t instrument gestelt ten opsichte van A: 87 geeft 1000, wat geven 59-0-0, ende ten opsichte van H: 107 geeft 1000, wat geven 59-0-0, invougen dat distantie van I tot A te weten tot de Beynstrop es bevonden op 678 roeden 1 voet 6 duymen 8/87, ende de distantie tusschen 1 ende H es bevonden op 551 roeden 4 voeten 5 duymen 20/107, daeruyt volcht dat de distantie tusschen A ende H es 126 roeden 7 voeten 6 duymen.

Sijn voorts geseylt op ’t eylant van Roversbrouck opten houck van de Grevelinge, bij ons geraemt A, ende hebben opten noorthouc vandien, geraemt B, een baecken doen stellen van gelijcken opten houc van Truyencamp geraemt C ende afrayende van A tot B es bevonden op 37½ graden van westen naer noorden, ende van A tot C es bevonden op drie graden van suyden ten westen ende om de distantie te vinden hebben wij ter plaetse A afgewinckelt ‘twelc doende ’t instrument ons gegeven heeft desen regel: 119 geeft 1000, wat geven 126-0-0, ‘twelc uytgebrocht heeft 218 roeden 4 voeten 8 duymen 88/119.

‘twelc gehoocht mit tien roeden deurdien wij te beter te winckelen soeveel hadde moeten inneloopen, compt de wijte tusschen A ende B 228 roeden 4 voeten 8 duymen.

Mer ten opsicht van G heeft ’t instrument ons gegeven desen regel: 233 geeft 1000, wat geeft 50-0-0, ‘twelck de distantie tusschen A ende C heeft gestelt op 214 roeden 5 voeten 9 duymen 53/233, [fol. 47] ende alsoe de linie tusschen A ende C een hollen booch maecte, hebben de hollicheyt bevonden inne te winckelen 50 roeden.

Opten 12 mey

Hebben wij des mergens wel vrouch ons laten vinden op Roversbrouc opten houc genaemt Frans Keyerslant, bij ons geraemt D, ende afraynge maickende hebben van D tot C te rayen 31 graden van noorden ten oosten ende van D tot E als op Rotshoel daer wij een baecken hadden doen stellen, es bevonden te rayen op 52 graden van suyden ten westen.

Ende om de langde te vinden tusschen D ende C heeft ’t instrument gestelt desen regel: 194 geven 1000, wat geeft 25, uytbrengende sulx 128 roeden acht voeten ses duymen 116/194, ende tusschen D ende E heeft het instrument gestelt desen regel: 154 geven 1000, wat geven 20, uytbrengende sulx 129 roeden 8 voeten 7 duymen 2/154.

Sijn voorts geseylt opten houc van de Rondecamp, ter plaetse bij ons geraemt F, hebbende alvoren een baecke doen stellen op Paeu Ooms horn, ter plaetse bij ons geraempt G. Ende afpeylende hebben bevonden van F tot E op 82 graden van noorden ten oosten ende van F tot G op 52 graden van westen ten noorden.

Vorder om de langde te vinden ende daertoe afwinckelende heeft ’t instrument van F tot E gegeven desen regel: 203 geeft 1000, wat geeft 20, daeruyt bevonden es de lengde tusschen beyden te wesen 98 roeden vijf voeten 2 duymen 44/203, ende van F tot G heeft ’t instrument gegeven desen regel: 129 geeft 1000, wat geeft 25, soedat dienvolgende tusschen beyden wijde es van 193 roeden 7 voeten 9 duymen 109/129.

Sijn voorts geseylt opten houck of horn van Dignum Janssoons lant, geraemt H, ende daer [fol. 48] raynge maickende, hebben bevonden van H tot G 39 graden van noorden naer oosten, ende van H tot B te weten den noorthouck van Roversbrouc twee graden van suyden nair westen.

Ende om van beyts de lengte te vinden, hebben naer gewoonte afgewinckelt ende uyt het instrument gecregen tusschen H ende G desen regel: 125 geeft 1000, wat geeft 25, mits welc ’t onderscheyt tusschen beyden es 200 roeden, ende deur ’t instrument tusschen H ende B becomen desen regel: 185 geven duysent, wat geeft 48, daeruyt volcht dat tusschen H ende B langde es van 259 roeden 4 voeten 5 duymen 175/185, ende es tusschen H ende B een inham of hollen booch ter langde van omtrent 80 roeden, bij raminge innelopende meest treckende af comende naer H toe, ende een baecke hebbende doen stellen aen vastelant op Schapenkasenhorn om de wijde van ’t Geestwater, naer gewoonte heeft ’t instrument gegeven desen regel: 222 geven 1000, wat geeft 15, uyt de werckinge van ‘twelck bevonden es de wijde tusschen H ende Schapenkasenhorn te wesen 67 roeden 5 voeten 6 duymen 168/222.

Ten laetsten ter voorscreven plaetse H afpeylingen doende, hebben Sassenhem gevonden op 37 graden ende drie quartier van suyden ten westen ende Lisse op 86 graden een quartier van westen ten noorden.

[Abenes] Sijn voorts geseylt op een suythouck van Abenes geraemt mit A, genaemt De Camer, ende hebben aldaer voor ’t eerste afgepeylt een baecken gedaen stellen op Roversbrouc op Truyencamp aldaer, geteyckent mit [vermoedelijk hier iets niet ingevuld] daervan de raynge was 67½ graden van suyden ten westen ende naer gewoonten afwinckelende heeft ’t voorschreven instrument gestelt desen regel: 104 geeft 1000, wat geeft 14, daeruyt bevonden es de wijte van de Langerac, te weten ’t water tusschen beyden, te wesen [fol. 49] 134 roeden 6 voeten 1 duym 56/104.

Hebben voorts een baecken doen stellen opten houc genaemt Meeuwoort, geraemt B, maickende eenen hollen booch, ende van gelijcken een twede baecken op een houc geraemt O ende afpeylinge maickende es van A tot B bevonden te rajen 62½ graden van oost ten suyden ende van A tot O 78 graden ende een quaert van noort ten oosten.

Voor de lengden ten beyden sijden souckende heeft ’t instrument gestelt desen regel tusschen A ende B: 190 geeft 1000 – 25-0-0, ende tusschen A ende O 98 geeft 1000 – 13-0-0, invougen dat de lengte es bevonden tusschen A ende B 131 roeden 5 voeten 7 duymen 170/190, ende tusschen A ende O 132 roeden 6 voeten 5 duymen 30/98.

Vorder sijn voorts geseylt in den inham genaemt Korsgenstuyn, geraemt C, ende van daer afpeylende op B es de rayinge bevonden op 80 graden van suyden naer westen, maickende eenen hollen boge, ende daerop naer gewoonten afwinckelende heeft het instrument gestelt desen regel: 107 geeft 1000, wat geeft 20, invougen dat de lengde tusschen B ende C bevonden es op 186 roeden 9 voeten 1 duym 63/107.

Sijn voorts gestelt aen den houc van Huyckesloot, geraemt mit D, ende aldaer afrayende opten inham CC es bevonden op 15 graden ende een halve van noorden nair oosten.

Van gelijcken afrayende opten anderen houc van Huyckesloot aen de Groote Meer, geraemt E, es bevonden te rayen op 17 graden van oosten nair suyden, ende terselver plaetse ooc afrayende opten houck F es bevonden op 27 (of 28?) graden van noorden nair oosten.

Ende om de langde te vinden heeft mit het afwinckelenden naer gewoonte het instrument gestelt de volgende regelen: eerst tusschen D ende CC 85 geven 1000, wat geeft 25, [fol. 50] uytbrengende sulx 294 roeden 1 voet 1 duym 65/85, ende tusschen D ende E es mitter keten gemeten ter lengde van 105 roeden.

Vorder afpeylende van E tot F es de raynge bevonden op 38 graden van westen nair noorden ende om de lengde te vinden afpeylende heeft ’t instrument gestelt desen regel: 139 geeft 1000, wat geeft 25, daervan de uytcompste wesende 179 roeden 8 voeten 5 duymen 85/139, moet verhoocht werden mit 28 roeden ten opsicht men om de raynge te vinden soeveel roeden heeft moeten inneloopen, comt tsamen 207 roeden 8 voeten 5 duym.

Van gelijcken gegaen op ’t poinct G genaemt Gotshorn ende hebbende doen stellen opten acker geraemt F maickende een hollen booch ende daerop afpeylende es de raynge bevonden op 76 graden ende 3 quaert van oost naer suyden; vorder terselver plaetse rayende van G tot O es bevonden op 87 graden ende een vierendeel van noorden ten westen.

Ende om de distantie van de plaetsen te vinden hebben doen afwinckelen naer gewoonte ende door ’t instrument bevonden tusschen G ende F desen regel: 212 geeft 1000, wat geeft 35, ende tusschen G ende O desen regel: 135 geeft 1000, wat geeft 20, waeruit bevonden es de distantie te wesen tusschen G ende F 165 roeden negen duymen 92/212, ende tusschen G ende O 148 roeden 1 voete 4 duymen 110/135.

Hebben vorder de mate geleyt over de dwerste van ’t lant, beginnende aen den inham tusschen B ende C, weynich boven C tot F, ter langde van hondert roeden, ende over de breete beginnende omtrent CC eyndende tusschen F ende G naerder aen de F comende mer tien roeden.

Opten 13en meye hebben wij des mergens bij der hant genomen het eylant voor ’t Griet genaemt de Nesse ende opten Ransloothouck bij ons geraemt A metende tot B hebben bevonden 14 roeden. Voorts van den houck aen der Meeren, geteyckent C, tot den houck aen ’t Griet geteyckent D afmetende, hebben bevonden [fol. 51] langde van 40 roeden ende van A tot D afrayende es bevonden vlack suytoost; voorts afmetende de wijte tusschen den houck D ende den houck E, maickende verscheyden inhammen, hebben bevonden 70 roeden in der lengde ende es raynge van D tot E bevonden op 79 graden van noorden ten oosten.

Vorder op E afrayende nair F es bevonden hem te drayen uyt de voorgaende linie tusschen D ende E 32 graden te meerwerts ende de mate leggende tusschen E ende F es gemeten op 263 roeden. Ende gecomen sijnde tot 50 roeden van E of hebben uytgewinckelt tot aen den cant van ’t Griet 16 roeden. Voorts gecomen sijnde op 100 roeden lengde van E off, hebben tot aen den cant van ’t Griet toe afgewinckelt 20 roeden ende es de brede van ’t vers. lant omtrent F gemeten op 40 roeden ende van gelijcken de brede omtrent E op gelijcke 40 roeden.

Vorder op F wesende den houc van de Grietsloot afrayende naer FF es bevonden op 36 graden van suyden naer westen ende afpeylende van F tot de Reynsloothouc es raynge bevonden van 58 graden van suyden naer westen ende es de voors. Grietsloot omtrent F wijt bevonden op 13 roeden.

Vorder om de wijde van ’t Griet omtrent D vinden ende daertoe afwinckelende, heeft ’t instrument gestelt desen regel: 25 geeft 200, wat 6, ‘twelck uytbrengt juyst 48 roeden.

Sijn voorts van daer geseylt naer Huyckesloot om ’t eylant tusschen Huyckesloot ende de Aa bij der handt te nemen ende beginnende op ’t erf van Maerten Pietersz. Croeyl, geraemt mit A, hebben onsen ommegang genomen tegen de sonne ende afrayende op Heymenshorn, geraemt B, es bevonden op 15 graden van ’t westen naer ’t noorden lang uytgemeten op 160 roeden, ende es de wijte van Huyckesloot bevonden op 30 roeden.

Vorder afrayende op ’t eerste poinct daeraen, genaemt Diepleger, geraemt C, es bevonden 80 graden van de voorgaende raynge tegen de son inne ende lang gemeten 65 roeden.

[fol. 52] Vorder afrayende op d’ eerste camp of hollicheyt daeraen, genaemt Smaicken veel ons, geraemt D, es bevonden op 36 graden binnen de voorgaende raynge ende lang gemeten 140 roeden.

Vorder van daer afrayende op ‘t 1^e uytsteeckende poinct genaemt Smackenhorn, bij ons geraemt E, hebben ‘tselve jegens de voorgaende raynge bevonden in de winckel ende lang gemeten op 114 roeden.

Vorder van daer afrayende op ‘t 1^e poinct daeraen, genaemt Balgerscamp opten houc van Balgeriet, geraemt F, es bevonden op 49 graden binnen van de voorgaende raynge ende lang gemeten op 114 roeden.

Vorder van daer afrayende langs Balgeriet op ’t eerste poinct daeraen tot Dobbencamp geraemt G es bevonden op 13 graden binnen de winckel ende lang gemeten op 110 roeden.

Vorder aldaer innelopende langs den inham of ’t water genaemt De Dobbe es gemeten 19 roeden lang tot aen de Dobbesloot ende es de wijte van deselve Dobbe vervolgende de raynge van F tot G in rechter linie ter plaetse geraemt HH wesende den houck van de Vierdalf Morgen lang bevonden 35 roeden 8 voeten 9 duymen.

Van daer voorts afrayende tot opten houck daeraen genaemt Keverhorn, geraemt I, es bevonden op 33 graden een quaert van suyden ten westen ende lang gemeten op 95 roeden.

Van daer voorts afraeyende opten eersten houc daeraen geraemt K daer de Buyrvaert begint ende bevonden op 31 graden binnen de winckel jegens de voorgaende raynge ende lang gemeten op 125 roeden.

Van daer voorts afrayende opte eerste crimp daeraen, geraemt L, es bevonden op 50 graden binnen ende lang gemeten 20 roeden.

Van daer voorts affrayende op ’t eerste poinct daeraen, geraemt M, es bevonden op 23 graden van oosten naer suyden ende lang uytgemeten op 22 roeden.

Van daer voorts afrayende opte eerste crimp of hollicheyt daeraen, geraemt N, es bevonden op 22 roeden.

Van daer voorts affrayende op ‘t 1^e poinct daeraen geraemt O es bevonden op 23½ graden [fol. 53] buyten de voorgaende raynge ende lang gemeten 60 roeden ende negen roeden verder, tot waer toe ’t water van K of genaemt sijnde de Buyrvaert, voorts sijn naem verandert ende genomt wert de Aa.

Van daer voorts afrayende tot d’ eerste crimp off hollicheyt daeraen, geraemt P, es jegens de voorgaende raynge gevonden in de winckel ende lang gemeten 40 roeden.

Van daer voorts afrayende tot een houck van de Aa an de Meer geraemt Q daer men seyt dat den Wendeldijc of Houte Claesendijc soude leggen, es bevonden op 42 graden buyten ende lang gemeten op 136 roeden.

Van daer voorts rayende op een baecken gestelt aen der Meer ter plaetse geraemt R ende genomt Wilmershorn omtrent de Meerhuysen es bevonden op 64 graden binnen ende om de langde vandien te vinnen hebben door ’t afwinckelen gecregen desen regel: 82 geeft 1000, wat geeft 15, daeruyt volcht de distantie vandien te wesen 182 roeden 9 voeten 2 duym 56/82, ende van daer voorts rayende tot opten houc van Huyckesloot, hiervooren geteyckent A, es bevonden op 18 graden een quaert binnen van de voorgaende raynge ende nair gewoonte afwinckelende heeft ’t instrument gestelt dese regel: 167 geven 1000, wat geven 20, daeruyt volcht de wijde tusschen beyden te sijn 119 roeden 7 voeten 6 duymen 8/167.

Waermede bij ’t besoinge voor dien dach hebben gestaect mits ’t ancomen van den nacht.

Opten 14en mey smergensvrouch mitten dage hebben wij bij der hant genomen het eylant genaemt Achter de Buyrt ende beginnende aen den Oude Aa opten houc van Dircxhorn, bij ons geraemt A, hebben op een baecken gestelt opten eersten uytsteeckende houc genaemt Tycamp, geraemt B, afrayende bevonden ‘tselve te strecken op 26½ graden van oosten nair suyden.

Ende naer gewoonten afwinckelende heeft ’t instrument gestelt desen regel: [fol. 54] 226 geeft 1000, wat geeft 15-0-0, volgende denwelcken de langde tusschen A ende B bevonden es op 66 roeden 3 voeten 7 duymen, daer op gehoocht 6 roeden die om de winkelinge te vinden innegelopen sijn, compt de lengde van A tot B in als 72 roeden 3 voeten 7 duymen.

Van B voorts rayende opte eerste hollicheyt off crimp daeraen, geraemt mit C, es bevonden op 40 graden van suyden ten westen ende lang gemeten op 170 roeden.

Van C voorts rayende op ’t eerste poinct daeraen, maeckende een inham of hollicheyt ter plaetse geraemt D, es bevonden op 39 graden buyten de voorgaende raynge ende uytgemeten op 50 roeden.

Van D voorts raynge op 56½ graden van suyden ten westen tot beneffens de Waterloes comende aen Cleypoel en geraemt mit E, maeckende een ront gespannen boge, es gemeten ter lengde van 80 roeden ende es ’t lant aldaer genaemt ’t Schoelandt.

Van E voorts rayende naer de hollicheyt daeraen gelegen aen de Seven, wijt wesende omtrent tien roeden, geraemt F, maickende alsvooren een gespannen boge daervan de coorde van de voorgaende raynge bevonden es in den winckel te comen ende es gemeten op 42 roeden.

Van F voorts rayende drie graden van oost naer suyden ter plaetse geraemt G comende opte Sever, maickende alsvoren een schiefsen boge, es uytgemeten op 55 roeden.

Van G voorts rayende 26 graden van de voorgaende raynge binnen op ‘t 1^e poinct, maickende eenen inham off hollicheyt, eyndende an de Kercsloot, wijt omtrent tien roeden omtrent de Kever, ter plaetse geraemt H, es uytgemeten op 70 roeden.

Van H voorts rayende op ’t eerste poinct daeraen 43 graden binnen maeckende eerst een cleyne hollicheyt, daeraen een poinct ende daeraen een meerder hollicheyt tot op ’t eerste poinct daeraen, geraemt I, comende aen de Buyrvaert, es uytgemeten op 170 roeden.

Van I tot het eerste poinct daeraen, geraemt K, es lang gemeten 25 roeden.

[fol. 55] Van K rayende 23 graden van oosten naer suyden naer L es lang gemeten sessenveertich roeden.

Van L rayende naer ’t poinct daeraen, geraemt M, 29 graden binnen es lang gemeten op 22 roeden.

Ende van M rayende 23½ graden buyten nair de plaetse hiervooren geraemt A daer de Buyrvaert eynt es lang gemeten 69 roeden.

Sijn daernaer geseylt naer ’t eylant gelegen tusschen de Kever ende Seven ende beginnende aen de Kercsloot, hebben beyde de uyterste houcken geraemt A ende B rayende bevonden op 55 graden van westen ten noorden ende op 35 graden van noorden ten westen ende breet gemeten op 37 roeden. Vorder van ’t midden tusschen A ende B beginnende rayende naer F op 37 graden van suyden ten oosten es ’t voorschreven eylant in der lengde gemeten ende bevonden van ’t begin tot CC 60 roeden, van CC tot DD 65 roeden ende van DD tot F 70 roeden. Es vorder in der brede gemeten van B tot C op 32 roeden, van D tot E op 77 roeden ende boven aen den houc omtrent F comende aen de Seven es ’t breet 20 roeden.

Sijn voorts van daer geseylt naer ’t eylant van De Cage omme ‘tselve ooc bij der hant te nemen ende gecomen sijnde opten houc genaemt Cevendergen, bij ons geraemt mit A, hebben een baecken doen stellen opten houck van Jonckersoosterlandt, comende op ’t scheyt van de Hemmeer, geraemt mit B, ‘twelck bij afpeylinghe bevonden es op 37½ graden van suyden ten westen ende werckende deur desen regel die ons het instrument gaff: 27 geeft 100, wat geeft 25-5-0, es de langde vandien bevonden op 94 roeden 4 voeten 4 duymen.

Van gelijcken twe baeckens hebbende doen stellen, de eene op eenen houck genaemt de Suytsijde, ter plaetse doen geraemt BO ende verandert in M ende den anderen opten houck genaemt de Calvercamp, doen geraemt CO ende verandert in L ende sijn deselve bij afpeylinge bevonden van A tot M op 49 graden van noorden ten oosten ende van A tot L op 61 graden van noort ten oosten, maeckende beyde deselve afraynge eenen grooten inham ende werckende deur den regel: [fol. 56] 146 geeft 1000, wat geeft 20, es bevonden dat de distantie tusschen A ende M lang es 136 roeden 9 voeten 8 duymen 92/146. Van gelijcken werckende deur den regel: 116 geeft 1000, wat geeft 27, es bevonden tusschen A ende L lengde te wesen 232 roeden 7 voeten 6 duymen 100/116.

Sijn van daer voorts geseylt op den houc genaemt Aeckershorn, wesende mer 2 roeden breet, bij ons geraemt C ende van daer afrayende de baecke gestelt op B maickende een grooten inham van ’t Sweylandt, es bevonden op 59½ graden van westen ten noorden, ende werckende deur desen regel die ons ’t instrument nair gewoonte afwinckelende gegeven heeft: 163 geven 1000, wat geven 12-0-0, es de lengde tusschen B ende C bevonden te wesen 73 roeden 6 voeten 1 duym 157/163.

Van daer voorts afrayende op een baecken gestelt op Croylehouc, wesende ’t suyteynde van De Cage, geraemt D, es bevonden op 70½ graden van westen ten noorden, maickende eenen groten inham genaemt Eymbertspoel ende nair gewoonte afwinckelende heeft ’t instrument gestelt desen regel: 131 geven 1000, wat geven 15-0-0, es daeruyt bevonden de spatie tusschen C ende D te wesen 114 roeden 5 voeten 0 50/131.

Van daer voorts seylende op ’t voors. suyteynde van De Cage, genaemt Croeylenhouc, geteyckent D, ende aldaer afrayende den loop van ’t gangpat in der rechte langs de huysen, es bevonden op veertich graden binnen de voorgaende raynge ende tot de eerste bocht toe bij ons geraempt E afgemeten op 100 roeden.

Ende van daer afrayende op ’t noorteynde van De Cage, bij ons geraemt F, es bevonden op 21 graden van noorden ten oosten ende lang gemeten op 140 roeden.

Van den voors. noorthouc afrayende opten houc daeraen comende, geraemt [=genaemt] den houck aen den Aec, geraemt G, maeckende eenen groten inham, es bevonden op 48 graden van noorden ten oosten ende lang gemeten 109 roeden.

Van G voorts afrayende opten houc daeraen, ‘twelc men nomt het noorteynde van ’t eylandt van De Cage, comende aen Balgeriet, maickende een groten inham, es bevonden op 46 graden van oosten ten suyden ende lang gemeten op 110 roeden.

[fol. 57] Van H voorts afrayende opten houck van ’t ommelant geraemt I es bevonden op 5 graden buyten de laest voorgaende raynge ende lang gemeten 140 roeden.

Van I voorts afrayende naer den volgenden houc geraemt K es bevonden op 75 graden binnen ende lang gemeten 85 roeden.

Van K voorts afpeylende opten volgende houck genaemt Calverscamp geraemt alsvooren L es bevonden op 32 graden buyten ende lang gemeten op 60 roeden.

Ende es de raynge tusschen L ende M bevonden op 18 graden binnen de winckel.

Opten 15en mey 97

[Vogelscamp] hebben wij gemeten het eylandeken voor De Cage, genaemt Vogelscamp, wesende ’t water tusschen beyden wijt omtrent twaelf roeden ende maickende raynge van de sijde tegen De Cage aen es bevonden op 75 graden van west ten noort ende bij der mate breet gevonden elf roeden. Vorder de mate in der lengde vandien leggende es bevonden op 28 roeden ende rayende op 8 graden van westen ten noorden ende op ’t achterste eynde es uytgemeten ter brede van 6 roeden.

[Cruysvenne] Hebben noch gemeten het eylantdeken voor De Cage, genaemt de Cruysvenne, wesende ’t water tusschen De Cage ende de voors. Cruysvenne wijt omtrent 25 roeden.

Ende raynge maickende van de houck van de oude schanssen geraemt A binnentreckende ses roeden om de raynge te vinden tot den houc van de Cruysvenne geraemt B es bevonden op 84 graden van suyden ten westen ende in der brede aldaer gemeten 90 roeden.

Vorder rayende van A tot C es bevonden op twaelf graden van suyden ten westen ende omtrent ten midden lang bevonden 75 roeden tot de dwerslinie van C tot D ende van daer mede tot E es noch lang bevonden 50 roeden.

Vorder de brede metende tusschen C ende D es bevonden op 37 roeden.

Ende afrayende van C tot E es bevonden op vijff graden binnen van de laest voorgaende raynge ende lang gemeten 50 roeden ende es boven omtrent ten halven tusschen C, D ende E, ‘twelck genaemt es ’t Schoelandt, breet gemeten 6 roeden.

[fol. 58] [Den Tuyn] Ten selven dage hebben wij noch bij der hant genomen het eylant genaemt Den Tuyn omtrent De Kage ende beginnende aen ’t houcgen van ’t campgen bij ons geraemt A hebben afgepeylt in der lengde op 23 graden van suyden ten westen ende de brede gemeten ter plaetse geraemt tusschen B ende C op 17 roeden; hebben voorts de brede gemeten omtrent D ende bevonden op 47 roeden, ende tusschen G ende H omtrent Tijs Jaep Evertssoons sloot op 46 roeden in der brede.

Ende de mate leggende opter lengde hebben bevonden van A tot de dwerslinie tusschen B ende C op 15 roeden. Voorts opmetende tot de dwerslinie tusschen E ende F op 95 roeden ende tot de dwerslinie tusschen G ende H, te weten aen Tijs Jacob Evertssoons sloot voorts opmetende tot hondertsessendertich roeden.

Vorder metende van de dwerslinie tusschen G ende H tot de dwerslinie tusschen K ende I sijn gemeten tien roeden ende raynge maickende van de helfte tusschen K ende I tot tusschen M ende L es bevonden op 43 graden van suyden ten westen.

Vorder es ’t lant tusschen L ende M daer ’t comt aen ’t Norremeersgat breet gemeten op sestien roeden ende ’t voorscreven Norremeersgat geraemt op omtrent vijftich roeden ende van daer rayende opten houck geraemt N es bevonden op 19 graden van oosten ten suyden ende lang gemeten van de plaetse geraemt # tot N toe op honderttsestich roeden.

Vorder rayende van den houc N tot den houck O genaemt het Horntgen van de Beyning, es bevonden op 26 graden van noorden ten oosten ende gemeten op 130 roeden van ’t voorschreven horntgen O es breet gemeten op vijftien roeden.

[’t eylant over de Norremeer] Ende hebben wij noch ten voorschreven dage bij der hant genomen het eylant over de Norremeer, wesende het laetste eylandt ende beginnende aen Meyns Roussenhorn, bij ons geraemt A, hebben afgeraeyt op den houck van den Spriet, bij ons geraemt B, ende ‘tselve bevonden op vierendertichstalve [=33½] grade [fol. 59] van suyden ten westen ende om de lengde vandien te vinden hebben naer gewoonte afgewinckelt ende deur den regel die ons instrument gaf als: 129 geeft 1000, geeft 20, bevonden de distantie tusschen A ende B te wesen 155 roeden 5 voeten drie duymen 113/129.

Vorder van de voorschreven A rayende op den houc van de Walckerlee geraemt D es bevonden op 14 graden van west naer noorden, ende door het instrument becomen hebbende desen regel: 67 geeft 1000, wat geeft 13: 194 roeden 0 voeten 2 duymen 66/67, es de lengde tusschen A ende D bevonden te wesen [niet ingevuld]

Voorts geseylt sijnde opten houc genaempt ’t Parcgen, geraemt C, ende aldaer afrayende op B als een houc van de Spriet, es bevonden te raeyen op achtentwintich graden drie quaert van oost ten suyden ende lang bevonden door den volgenden regel door ’t instrument gegeven: 51 geeft 1000, wat geeft 6, de lengde van C tot B te wesen 117 roeden 6 voeten 4 duymen.

Ende opten voorscreven houc C afrayende naer D als den houc van Walckerlee es bevonden op negenentwintich graden van noort ten oosten ende daervan naer gewoonte afwinckelende heeft het instrument gestelt desen regel: 55 geven 1000, wat geven 9, daeruyt bevonden es de distantie tusschen C ende D te wesen 163 roeden 6 voeten 4 duymen 35/55.

Waermede wij ons besoigne dusverre geëynt hebbende, sijn den vijftienden mey vijftienhondertsevenentnegentich jegens den avont weder naer Leyden gekeert. Des ten oorconden hebben wij desen onderteyckent, voorbehouden nairder calculatie. Ende es ondergeteyckent S.F. van Merwen, Jacob van Banchem geswooren lantmeter van Rijnlant, Salomon Davidtsz., Jasper van Banchem, Mij jegenwoordich, J. van Hout.

[fol. 60] Onder stondt geschreven: Voor copie van het origine besoinge onder mij onderscreven berustende uytgegeven daermede naer collatie overeencomende, ‘twelc ic getuyge mit mijn handt ende onderteyckeninge desen 25en augusti 1597. Onder stont geteyckent J. van Hout.