Historische Vereniging Oud Leiden

Poort van de Palsgraaf

Nummer:

210

Andere namen:

geen

Adres voor 1871:

Wijk 4 nr. naast 163

Adres na 1871:

Tussen Boommarkt 4, Breestraat 10

Beschrijving:

Salomon van der Paauw beschrijft de poort als liggende aan de Rijn (= Boommarkt) bij de Kabeljouwsteeg in Wijk 4 naast nr. 163 met een uitgang in Wijk 4 nr. 184 (nu Breestraat 16). Mogelijk dat Van der Paauw zich heeft vergist want het huis De Palsgraeff bevond zich aan wat nu Breestraat 10 is. Aan de andere kant is de precieze uitgang aan de Breestraat moeilijk te bepalen.
In ieder geval is de poort van hoge ouderdom en wordt reeds in Waarboek A fol. 67vso op 22-01-1561 genoemd:

Een huys ende erve staende ende gelegen in 't Nooreynde (= Breestraat) bij Sinte Anthonisbregge, met een plaetsgen daerafter aen leggende ende met een gange ende poorte daertoe behoereden uuytgaende opten Rijn. Ende heeft belegen aen d'een zijde doergaende Jan Jansz, houtcooper ende aen d'ander zijde voeer Maerten Jansz, snijder ende after Gangloff Symonsz Verhoef, tymmerman. Streckende voor van de straet tot after an des voors. Jan Jansz.s muyer. Ende voorts mitte voorn. gange ende poorte in den Rijn.

De poort verbond de Breestraat dus met de Boommarkt, maar het is niet zeker of het om een bewoonde poort dan wel een particuliere in- en uitgang ging. Dat laatste lijkt waarschijnlijk omdat in Bonboek fol. 298 staat: hier wert de poort van de Palsgraeff overgesprongen - en gaat dus niet de poort in. Of anders gezegd: de poort maakte deel uit van het perceel van De Palsgraaf aan de Breestraat.

Op deze plattegrond van het project Historisch Leiden in Kaart staat het huis De Palsgraeff afgebeeld. Het huidige adres is Breestraat 10

Vermelding in archiefbronnen:

Waarboek 67 A 1560

fol. 83

1561-01-22

Oud-belastingboek 1601

fol. 95v

1601

Bonboek (6612, Gasthuis)

fol. 298

1642 na

Vermelding in andere bronnen:

Nog geen aanvullende gegevens gevonden.

Poortbebouwing
Namen en adressen, aantallen woningen en bewoners, woninggrootte en kwaliteit

Bewoond

Onbewoond

1. 1850 (ca.) Opgave S. van der Paauw
2. 1853 Buurtkaart
3. 1871 Huisnommerboek 1871
4. 1879 Kaart Van Campen 1879
5. 1892 Aanleg waterleiding -
- aangelegd [A]
- door eigenaar geweigerd [G]
- eigenaar weigert betaling [AG]
6. 1892 Aantal woningen
7. 1892 Aantal bewoners
8. 1899 Kaart Van Campen 1899

Woningonderzoek
1913

Aantal
vertrekken
per woning
in 1912/13

Woning-
onderzoek 1922

1900

1912

aantal woningen

aantal bewoners

aantal woningen

aantal bewoners

zeer slecht

slecht

vrij slecht

redelijk