Dagexcursie naar Den Bosch - 22 september 2018
Activiteiten
Terugblik: Bezoek aan Voorschoten - 8 oktober 2016
Foto van Robert Smit
Foto van Robert Smit
Terugblik: Dagexcursie Alkmaar 2016
fotograaf onbekend
fotograaf onbekend
Terugblik: Fietsexcursie naar Bodegraven-Wierickerschans - 11 juni 2016
Foto van Robert Smit
Foto van Robert Smit
Terugblik: Dagexcursie naar Bergen op Zoom - 21 mei 2016
fotograaf onbekend
fotograaf onbekend
Terugblik: Bezoek aan het Hoogheemraadschap van Rijnland - 11 maart 2016
Foto's van Kirsten Mieog
Terugblik: Wandeling 'Ontdek Oud Oegstgeest' - 10 april 2016
Foto van Kirsten Mieog
Foto van Kirsten Mieog
De HVOL heeft voor haar leden een gevarieerd aanbod aan excursies, zoals wandelingen, fietstochten en bootexcursies in Leiden en/of buurgemeenten. Wij streven ernaar, u 5 tot 6 excursies per jaar aan te bieden.
Inschrijven voor de excursies
Via het formulier in onderstaande link(s).
Per HVOL (duo)lid kunt u één introducé inschrijven. Heeft u moeite met het invullen? Bel dan 06-12261897 (Patricia van der Lecq) of 06-17487728 (Liesbeth Brugman). De commissie regelt dan uw inschrijving.
Betalen
Graag direct na de aanmelding de excursiekosten overmaken op bankrekening NL67 INGB 0005 9012 64 t.n.v. Vereniging Oud Leiden. U bent pas definitief ingeschreven na betaling. (Pas op: dit is een ander nummer dan dat waar u de contributie naar overmaakt!). Vermeld bij de betaling uw HVOL-lidmaatschapsnummer, de excursie waarvoor u inschrijft en de naam van uw eventuele introducé.
Tot 10 dagen voor de excursiedatum kunt u kosteloos annuleren.
Verzekeringen
De HVOL heeft geen aparte verzekering voor de deelnemers aan excursies. Het bestuur gaat ervan uit dat de deelnemers aan de excursies zelf een ongevallen- en WA-verzekering hebben afgesloten.
NIEUWE EXCURSIES
De Kaasmarkt is al jaren een sterk verwaarloosd stukje binnenstad. Bomvol geparkeerde auto's, slecht onderhouden bestrating, deels ook slecht onderhouden panden en percelen langs de randen van het plein. Een rotte kies in de historische binnenstad. Sinds 2016/2017 wordt in het kader van het Programma Binnenstad gewerkt aan plannen voor een herinrichting van de Kaasmarkt, inclusief nieuwe bebouwing op een aantal plaatsen aan de randen van het plein. Ook de toekomst van de Kaasmarktschool is daarbij aan de orde. De opzet was een samenhangende visie op te stellen voor het geheel.
In januari 2017 zijn plannen van gemeentelijke kant uiteengezet op een informatieavond. De HVOL heeft vervolgens deelgenomen aan de bijeenkomsten van de klankbordgroep Kaasmarkt, waaraan ook wijkverenigingen, gebruikers van de Kaasmarktschool en omwonenden (ook ondernemers) deelnamen.
Het parkeren is daarbij steeds een 'hete aardappel' geweest: moeten parkeerplaatsen verdwijnen? Alleen bezoekersparkeerplaatsen opheffen? Of ook die voor omwonenden / vergunninghouders? Parkeerterrein of groen park? De optie van een ondergrondse parkeergarage is onderzocht en door twee achtereenvolgende colleges van B&W afgewezen in verband met te hoge kosten. Ook is een onderzoek ingesteld naar een ophoging van de parkeergarage Haarlemmerstraat (boven AH) als compensatie voor het wegallen van parkeerplaatsen op de Kaasmarkt. En wat is de relatie met de herinrichting van de Hooigracht waar ook parkeerplaatsen verdwijnen?
De hoogte van bebouwing op de hoek van de Middelweg en het plein en die in het verlengde van de Koppenhinksteeg (percelen in particuliere handen) waren punten van discussie, net als de gemeentelijke plannen voor een bebouwing langs de Oude Rijn, vanaf de Hooigracht: een rijtje grachtenhuizen. En dan was er de Kaasmarktschool: gemeentelijk eigendom dat te koop werd gezet, in gebruik bij kunstenaars die er willen blijven. De (te verbouwen) school is ook kandidaat geweest voor herhuisvesting van bewoners van de Doelengracht-woningen die moeten wijken voor de Humanities Campus van de Leidse universiteit. Of toch verkoop aan een projectontwikkelaar?
Een ingewikkeld palet van met elkaar samenhangende zaken en belangen. De gemeente heeft er in 2019 voor gekozen hiervoor verschillende trajecten te gaan bewandelen in afwijking van de oorspronkelijke opzet voor een samenhangende visie. Te beginnen met een programma van eisen (PvE) voor de bebouwing langs de randen van de Kaasmarkt. Het bestuur van de HVOL heeft daarop in november 2019 een inspraakreactie ingezonden met een pleidooi voor - op enkele punten - enigszins afwijkende bouwhoogtes en voor het in stand houden van de historische zichtlijn van de Middelweg naar de Oude Rijn. Net als bij veel andere inspraakreacties het geval was, heeft het college van B&W ervoor gekozen onze suggesties te verwerpen zonder een degelijke onderbouwing en deels gebaseerd op een onjuiste voorstelling van zaken. De wijkverenigingen hebben scherp geprotesteerd tegen de wijze van afhandeling van hun inspraak door het college.
Ondertussen presenteerde het college een "Kaderbesluit renovatie en ophoging parkeergarage Haarlemmerstraat". Met een voorstel tot ophoging met 1,5 etage voor een kleine honderd extra parkeerplaatsen, kosten rond de € 5 miljoen. De bestaande garage zou dan tegelijk worden gerenoveerd en de buitenzijde van de garage zou vergroend worden. Een rechtstreekse relatie met de parkeersituatie op de Kaasmarkt werd niet gelegd, wel met de doelstelling van een autoluwe binnenstad.
Het bestuur van de HVOL heeft op 22 april 2020 een brief geschreven aan het college en aan de leden van de gemeenteraad. Daarin wordt allereerst ingegaan op de wijze waarop de inspraak op het PvE van de Kaasmarkt-randbebouwing wordt afgedaan. Het bestuur heeft zich in het licht van zijn algemene stellingname met betrekking tot hoogbouw / ophoging van bestaande bouw in de binnenstad uitgesproken tegen een ophoging van de parkeergarage vanwege een (verdere) aantasting van het beschermd stadsgezicht. En tenslotte heeft het bestuur zich teleurgesteld getoond dat er geen totaalvisie voor het gebied Kaasmarkt en omstreken wordt gepresenteerd, maar slechts deelvoorstellen die, eenmaal aangenomen, keuzemogelijkheden voor de herinrichting van de Kaasmarkt onnodig kunnen beperken. Het bestuur heeft de raad opgeroepen geen deelplannen goed te keuren zonder dat er een 'totaalvisie' is. Het bestuur van de HVOL heeft deze standpunten onderstreept tijdens inspraak op 19 mei 2020 in de raadscommissies voor Stedelijke Ontwikkeling (Kaasmarkt) en Leefbaarheid en bereikbaarheid (ophoging Haarlemmerstraatgarage). De gemeenteraad heeft in juni 2020 met ruime meerderheid besloten tot ophoging van de Haarlemmerstraatgarage. Het PvE voor de randbebouwing van de Kaasmarkt kreeg ook een meerderheid in de raad maar door een aantal moties en amendementen is het nog onduidelijk hoe het eindresultaat eruit zal zien. De herinrichting van het plein is nog een open vraag. In de raad leeft een duidelijke wens tot een groen en zo autovrij mogelijk plein, maar dat lijkt voorlopig te botsen met de parkeervraag van met name vergunninghouders.
In januari 2021 zijn enkele scenario's besproken voor de randbebouwing van de Kaasmarkt, met name wat betreft het al dan niet bebouwen van de oever van de Oude Rijn vanaf de Hooigracht / Gepekte Brug met een rijtje grachtenhuizen. Het college ging oorspronkelijk uit van 8 à 10 panden, de HVOL zou dit willen reduceren tot 6 à 7 om de oorspronkelijke bebouwingslijn en zichtlijn vanuit de Middelweg in stand te laten, de buurt/wijk wil het hele gebied het liefst groen houden. In januari 2021 zijn ook de uitgewerkte plannen voor de ophoging en renovatie van de AH-garage gepresenteerd.
(bijgewerkt tot 10 februari 2021)
OLN 8-2, 8-3
ENERGIEPARK EN STADSBOUWHUIS
Het gebied rond de Langegracht in Leiden munt niet uit door schoonheid. Hier ontwikkelde zich in de 19eeeuw veel industrie, waarvan in de 20steeeuw het meeste weer verdween. Veel verpaupering, later nieuwbouw van o.a. het politiebureau. En demping van de gracht.
Het gebied stond – om welke redenen dan ook – wat achteraan in de rij van herontwikkeling van de binnenstad, maar die herontwikkeling gaat er wel komen. De (gedempte) Langegracht zelf zal net als de Hooigracht en Pelikaanstraat de komende jaren (2020/2021) een heel nieuw profiel en aanzien krijgen in het kader van het project centrumroute dat ook een deel van het busverkeer door de Breestraat zal overnemen. De straat zal door de herinrichting een stuk aantrekkelijker worden.
Nog grotere veranderingen aan de noordzijde: tussen Langegracht en Maresingel. Een gebied dat intussen de naam ‘Energiepark’ heeft gekregen. Het wordt gedomineerd door de elektriciteitscentrale die daar in de 19eeeuw is gebouwd en die in 2020/2021 zou worden stopgezet als de daar geproduceerde stadsverwarming zou worden overgenomen door de zgn. warmterotonde, gebruikmakend van restwarmte uit het Rotterdamse havengebied. Door problemen in dat (Rotterdamse) project zal de centrale nog minstens enkele jaren moeten doordraaien, maar dat heeft de plannenmakerij voor het gebied als geheel niet stopgezet.
Het gebouw van de centrale is industrieel erfgoed, net als een aantal van de bijgebouwen op het terrein. Die dienen bewaard te blijven en zullen, zo is de bedoeling, worden herontwikkeld voor culturele en maatschappelijke doeleinden. Een aantal nieuwe toevoegingen kunnen en zullen worden gesloopt. Het gebied aan de binnenkant van de Maresingel, waaronder het al bestaande Huigpark, zullen na herinrichting worden opgenomen in het Singelpark. En dan zijn er nog een aantal nieuwere gebouwen, vooral aan de noordzijde van de Langegracht.
In 2017 heeft (toenmalig) wethouder Laudy een intentieovereenkomst gesloten met de Meyer Bergman Erfgoedgroep, bekend van met name de Westergasfabriek in Amsterdam en meer recent van de aankoop van het paleis Soestdijk. Zo kwam de naam Watergasfabriek in omloop, maar dat project leverde veel protesten op uit de omliggende wijken vanwege te verwachten overlast van o.a. geluid en geparkeerde auto’s bij de daar te organiseren evenementen. De buurt kwam met een tegenplan, Nieuw Leids Bolwerk, meer gericht op wonen en zo weinig mogelijk op evenementen. Ook andere marktpartijen dienden zich aan.
Het bestuur en de commissie historisch karakter van de stad van de HVOL hebben inmiddels aan vele bijeenkomsten en besprekingen over het Energiepark meegedaan, waarbij we ons (uiteraard) vooral hebben gericht op behoud van het cultureel erfgoed en de transformatie daarvan. Wat betreft het industrieel erfgoed dreigt weinig gevaar, dat wordt eigenlijk door alle betrokkenen gerespecteerd.
Meer zorgen maken we ons al een tijd over het Stadsbouwhuis, eind jaren ’70 gebouwd naar een ontwerp van (toen) gemeentearchitect Fred Temme. Het is het enige nog resterende gebouw binnen de singels dat tot het structuralisme wordt gerekend, een architectuurstroming waaraan grote namen als Aldo van Eijck en Herman Herzberger zijn verbonden. Men kan het mooi of lelijk vinden, het is een iconisch gebouw dat een plaats heeft in de stedenbouwkundige en architectonische gelaagdheid van de stad. Maar niet iedereen had dat als uitgangspunt en sloop lag op de loer. Wij hebben dan ook al geruime tijd gepleit voor behoud en transformatie tot met name woningen (appartementen), o.a. bij de inspraak in de raadscommissie van september 2019 toen daar de zgn. Gebiedsvisie Energiepark aan de orde was, een plan in grote lijnen voor het hele gebied. In die Gebiedsvisie wordt in het midden gelaten of het Stadsbouwhuis (en ook enkele andere moderne gebouwen) zouden moeten worden gesloopt danwel behouden moeten blijven.
In oktober 2019 heeft de gemeenteraad de Gebiedsvisie Energiepark goedgekeurd, nadat een motie was aangenomen waarin de Raad aangeeft het Stadsbouwhuis “bij sterke voorkeur” te willen behouden en dat bij keuze tot sloop dit samen met motivatie moet worden voorgelegd aan de Raad. Dat is een belangrijke stimulans om in de uitwerking van plannen uit te gaan van behoud/transformatie.
Om dit kracht bij te zetten heeft het bestuur van de HVOL in oktober 2019 een aanvraag ingediend bij B&W om het Stadsbouwhuis aan te wijzen als gemeentelijk monument. We worden daarin sterk gesteund door een zeer recente cultuurhistorische notitie over het Stadsbouwhuis, opgesteld in opdracht van Erfgoed Leiden en Omstreken (ELO). In die notitie worden aan het gebouw zowel stedenbouwkundig als cultuurhistorisch en architectuurhistorisch ‘hoge waarden’ toegekend. Ook de Adviescommissie Cultuurhistorie, een vast adviesorgaan van de gemeente, heeft zich zeer positief opgesteld en het gemeentebestuur geadviseerd het gebouw de status van gemeentelijk monument toe te kennen. Het college van B&W heeft echter het voorlopge besluit genomen dat advies niet te volgen en het Stadsbouwhuis te willen slopen. Het bestuur van de HVOL heeft daarop gereageeerd met een brief aan het college waarin het zijn teleurstelling over het collegebesluit en de onderbouwing daarvan kenbaar heeft gemaakt. Het college ontkent de monumentale waarden van het gebouw niet, maar laat andere overwegingen - die niets met cultureel erfgoed te maken hebben - zwaarder wegen. Het bestuur heeft in september 2020 een beroep gedaan op het college zijn besluit te heroverwegen.
Het Stadsbouwhuis kwam begin 2020 leeg te staan toen de daar gehuisveste ambtenaren gingen verhuizen naar het Level-gebouw bij het station. Het is voor tijdelijk gebruik open gesteld in afwachting van de uitwerking van de verdere plannen voor het Energiepark. Begin 2021 zag een concept van het zgn. Ontwikkelplan Energiepark het licht, een uitwerking van de Gebiedsvisie van 2019. Hierin wordt opnieuw uitgegaan van de sloop van het Stadsbouwhuis. Op die plek en aan de andere kant van de energiecentrale wordt in het plan ruimte gemaakt voor vooral middelhoge nieuwbouwwoningen. Vanuit de HVOL is op het Ontwikkelplan gereageerd met een notitie aan de projectleiding waarin o.a. het lot van het Stadsbouwhuis en de o.i. te hoge en massale nieuwbouw aan de orde worden gesteld.
Ondertussen vroeg het gemeentebestuur tegen het eind van 2020 bij zichzelf een omgevinsgvergunning aan voor een illuminatie van de monumentale schoorsteenpijp van de energiecentrale. De eerder aangebrachte aanlichting is jaren geleden in het ongerede geraakt. Het nieuwe plan voorziet in het aanlichten van de schoorsteen vanaf de stadszijde met de projectie van tekst en gekleurd licht die een aannduiding geven van de windkracht. Het bestuur van de HVOL heeft per brief van 15 december 2020 aan het college gevraagd de vergunning niet te verlenen danwel de aanvraag daartoe in te trekken omdat een dergelijk kleurenspel ("disco-effect") niet past bij het beschermd stadsgezicht en het monumentale karakter van de schoorsteen, de grootste resterende fabrieksschoorsteen in de binnenstad van Leiden. De vergunning is echter toch verleend, maar, op advies van de Welstands en Monumentencommissie Leiden, met een kleiner lettertype.
(bijgewerkt tot 28 februari 2021)
OLN 7-4, 8-3