Derde Leidse Salon over nieuwe opzet museum De Lakenhal. Aandacht voor voorwerpen op sociaal en economisch gebied

Op zondag 21 januari organiseerde de commissie Dirk van Eck weer een Leidse Salon, dit keer gewijd aan het verzamelbeleid en het tentoonstellingsbeleid van voorwerpen op vooral sociaal en economisch gebied door Museum De Lakenhal.

In haar inleiding besteedde conservator Jori Zijlmans van de historische afdeling veel aandacht naar de nieuwe presentatie als volgend jaar het museum heropent. Zij benadrukte dat De Lakenhal relatief veel conservatoren heeft, maar geen projectleiders, zodat de conservatoren zelf voorstellen moeten doen voor wat permanent geëxposeerd moet worden. Ondanks dat het museum flink uitgebreid wordt, blijft het een dilemma om uit de overvloed die objecten te kiezen die een goed verhaal vertellen. Van zaal tot zaal en van vertrek tot vertrek liet zij aan de hand van bouwplaten zien hoe de aankleding straks wordt en wat er te zien is. In de Grote Pers wordt met de oude tussenmuur weer in twee ruimten gesplitst. Hier wordt vooral het verhaal over het Leidse laken verteld. Voor een flink deel wordt teruggegrepen op oude indelingen en worden latere veranderingen ongedaan gemaakt. In de Gouverneurskamer is aandacht voor nieuw Leids laken en oude lakenstalen, met in de Stempelkamer lakenloodjes van over de hele wereld en uit alle tijden. Er werden 180 soorten stof in Leiden geproduceerd en tijdens het hele productieproces werden vaak meerdere loodjes aangebracht. Ook komt er een Toverkamer, waar lantaarnplaatjes en zelfs ietwat erotische oude kunst wordt vertoond. Een speciale zaal wordt gewijd aan de schilder Bakker Korff, voor de overgang naar de moderne kunst.

Er is één zaal voor kunst en industrie en er komt een nieuwe zaal die geheel gewijd is aan de Universiteit. Hoewel er geen plaats is voor de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, wordt er aan Beleg en Ontzet van Leiden 1573/1574 een hele zaal gewijd. Ook al is het een latere aanbouw, de Oud-Katholieke kapel met het interieur van de schuilkerk aan de Hooigracht, afgebroken voor uitbreiding van het Elisabethziekenhuis, wordt gehandhaafd, al moeten alle schilderijen eerst gerestaureerd worden. Al blijven er beperkingen, in zeven thema’s kan toch veel gepresenteerd worden.

In de discussie merkte men op dat de nadruk wel heel sterk op de 17de eeuw lijkt te komen, maar dat er zijn ook prachtige textielmachines uit de 19de eeuw zijn. Hetzelfde geldt voor de andere 19de-eeuwse industrieën. Jori Zijlmans beaamde dat zij liefst werkende machines zou laten zien, maar dat is onhaalbaar. Wel komen er films waarop een en ander te zien is. Wie werkende machines wil zien, moet naar het Textielmuseum in Tilburg. Wel komt er in 2021/2022 een tentoonstelling waarop een en ander getoond wordt. Elders is er vaak een strikte scheiding tussen een kunstmuseum en een historisch museum, maar dat is in Leiden niet zo en dat legt beperkingen op. Hierover is in het verleden gediscussieerd, maar hoewel deze twee taken elkaar enigszins bijten, versterken ze elkaar ook weer. Door samen te werken met onder meer Tilburg kan toch veel bereikt worden.

Opgemerkt werd dat er weinig echte verrassingen komen; veel is oud en vertrouwd. Jori Zijlmans: ‘Dat verwacht het publiek toch ook, zeker van de vaste presentatie. Verrassingen, zoals de wimpel van het buitgemaakte Spaanse oorlogsschip San Matteo, komen op tijdelijke tentoonstellingen, maar ook bijvoorbeeld de Universiteitskamer en de Toverkamer zijn nieuw. De beleving zal heel anders zijn’.

Bij de traditie van de collectievorming is het gebouw vaak dwingend geweest, ook al is dat een samenstel van allerlei uitbreidingen. Museumstaf en directie bepalen wat er verzameld wordt. Daarbij spelen toevalligheden ook een rol, evenals de beschikbaarheid van geld. Hoewel er in de nieuwe vleugel veel ruimte voor tentoonstellingen komt, kan niet alles getoond worden. Meer dan de helft van de collectie bevindt zich in externe depots. Wel zijn alle voorwerpen uit de catalogus met foto en beschrijving op de website te vinden. Het gaat hierbij om zo’n 22.000 objecten! De vele voorwerpen uit het dagelijks leven in vroeger eeuwen zijn weliswaar soms wat dubieus, maar vooral de voorwerpen uit het midden van de vorige eeuw zijn voor de bezoekers vaak een feest van herkenning.

Op de vraag of programma’s als Tussen Kunst en Kitsch nog wel eens voorwerpen voor het museum opleveren, reageerde men terughoudend; het moet in het collectieplan passen, dus moeten er vrijwel altijd keuzes worden gemaakt. Ook koopt men niet zomaar particuliere collecties; vaak wordt volstaan om bij vergelijkbare objecten van de collectie een verwijzing te maken. Jori Zijlmans vertelde verder dat de ingemetselde gevelstenen blijven waar ze zijn en dat zij graag iets als een Huis der Geschiedenis in Leiden gerealiseerd zou zien, zodat ook de historische collectie van De Lakenhal meer aandacht kan krijgen. Met die wens stemde het publiek blijkens een welverdiend applaus van harte in. Het was een open gesprek waarin ook - tot teleurstelling van sommige aanwezigen - duidelijk gemaakt werd hoe moeilijk het is om zoveel mogelijk leuke, mooie, interessante, betekenisvolle voorwerpen te tonen en dat het ook nooit ‘klaar’ is. Terugkijkend was ook deze Salon voor velen een eyeopener.

31 januari 2018 - Ter ere van de 115^e verjaardag van de Historische Vereniging Oud Leiden had de vereniging een kleurwedstrijd uitgeschreven. Tijdens de diesviering (verjaardag van de HVOL) in de Hooglandse Kerk konden kinderen de kleurplaat inleveren. Vandaag werden de prijswinnaars ontvangen in Rijksmuseum Boerhaave. Dit waren: Timo (5), Fiene (6) en Sterre (13). De laatste kon er helaas niet bij zijn, maar werd vertegenwoordigd door haar zus.

Zij werden ontvangen in Rijksmuseum Boerhaave, omdat dit museum (als bedrijfslid van de HVOL) voor alle winnaars vrijkaartjes ter beschikking had gesteld. Daarnaast kregen zij van HVOL-voorzitter Rens Heruer ook het boek ‘Het raadsel van de onbekende ziekte’ van de bekende Leidse huisarts Har Meijer. Annette Los van Boerhaave gaf alvast een klein voorproefje van het volledig vernieuwde museum, waaraan de winnaars binnenkort met hun familie een uitgebreid bezoek kunnen brengen.

27 december 2017 - Donderdag 7 december waren de leden van de werkgroep geveltekens bij elkaar. Hierbij een kort verslag van deze bijeenkomst. Werken aan en met geveltekens is een avontuur, omdat er altijd onverwachte gegevens boven tafel komen. Soms moet er actie ondernomen worden voor het behoud van zo’n gevelteken.

De naam “D’Heesterboom” wordt zodra het weer het toelaat opnieuw aangebracht op het molenhuis van deze molen aan de Haagweg. Dat is waarschijnlijk begin maart 2018. Er moet nog wel aan enige formaliteiten worden voldaan. We houden u op de hoogte wanneer een en ander zal plaatsvinden en uiteraard ook wanneer de onthulling zal zijn.

Verder is er hard gewerkt aan de website, meer bepaald aan de zoekmachine om meer achtergronden en gegevens van Leidse geveltekens te vinden. Er is weer een aantal nieuwe verhalen toegevoegd. De categorie "Wandelingen langs geveltekens" heeft een nieuwe aanpak gekregen. Er is nu een duidelijke kaart waarop per route alleen die geveltekens staan aangegeven die tijdens de betreffende wandeling te zien zijn.

We hebben verder met elkaar besproken hoe we effectiever kunnen werken. Daartoe is er een werkplan gemaakt, waarin de verschillende taken verdeeld zijn over de leden van de werkgroep. Het betreft taken op het gebied van publiciteit, ledenwerving, archivering met (historische en huidige) foto’s en verhalen, sociale media (Twitter en Facebook) en de website, onderzoek naar achtergronden van de geveltekens, restauratie en eventuele (her)plaatsing. Daaruit blijkt dat er nog veel te doen is. Zo zijn er nogal wat geveltekens op onze zoekpagina zonder foto en/of zonder verhaal (= lege punaises). Vooral voor het maken van de verhalen is eigenlijk meer hulp nodig. Mensen die geïnteresseerd zijn in archiefwerk worden daarom van harte uitgenodigd om eens contact met onze werkgroep op te nemen.

De werkgroep Geveltekens wenst u allen een mooi nieuw jaar met nieuwe ontdekkingen, nieuwe verhalen en het behoud van vele geveltekens in onze stad. Wellicht maakt u het goede voornemen om eens te komen kijken of onze werkgroep iets voor u is. U kunt ons bereiken via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Dik Kompier

16 december 2017 - Uw HVOL-lidmaatschapspas 2018 wordt bijgesloten bij het eerste nummer van Oud Leiden Nieuws van volgend jaar. Dat nummer zal in maart verschijnen. Tot die tijd blijft uw lidmaatschapspas 2017 geldig.

16 december 2017 - Het decembernummer van Oud Leiden Nieuws is verschenen. In dit nummer onder meer bijdragen over het nieuwe bestemmingsplan binnenstad, de kunstwerken in het Bonaventuracollege aan de Mariënpoelstraat, de verdwenen boom van molen D'Heesterboom, de workshop Oral History en een kijkje van de Beeldbank over de gemeentegrenzen.

Verder een flink aantal boekbesprekingen plus nog een aantal aanraders in de catergorie 'Aangestipt', verslagen van de diesviering en de Dirk van Ecklezing en natuurlijk de agenda met het programma aan lezingen en excursies voor de komende tijd.

Het eerste nummer van Oud Leiden Nieuws 2018 verschijnt in maart. Daarin onder meer het jaarverslag 2017 en de agenda voor de Algemene Ledenvergadering die op 28 maart 2018 gehouden zal worden. Bij dat nummer wordt de lidmaatschapskaart 2018 bijgesloten, samen met het verzoek om de contributie voor dat jaar te betalen. Uw lidmaatschapskaart 2017 blijft geldig totdat u de nieuwe kaart heeft ontvangen.

15 december 2017 - De Jaarboekjes die niet zijn opgehaald tijdens de diesviering of bij Erfgoed Leiden worden door vrijwilligers thuisbezorgd. Wij streven ernaar om alle Jaarboekjes voor het eind van het jaar bezorgd te hebben.

Wilt u volgend jaar ook helpen met bezorgen? Meld u dan aan op Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. Wij zoeken vooral nog mensen die een deel van Oegstgeest voor hun rekening willen nemen, maar er zijn ook nog andere grijze vlekken op de kaart, bijvoorbeeld de Leidse Raadsliedenbuurt en De Kooi. Uw hulp wordt zeer gewaardeerd!

 26 november 2017 - Op woensdag 13 december vindt om 17 uur de jaarlijkse bloemlegging plaats bij het gedenkteken van Jan van Hout in de Pieterskerk. Daarmee doen wij recht aan de nagedachtenis van de man die als vernieuwer, dichter en ‘alleskunner’ van grote betekenis is geweest voor Leiden en de vaderlandse cultuurgeschiedenis. Bovendien is het een gelegenheid voor de leden van de voormalige vereniging Jan van Hout om na afloop bij een drankje in het gezellige kerkcafé bij te praten.

18 november 2017 - Op 18 februari 1815 werd het Topographisch Bureau opgericht. Sinds die datum verzamelt en ontsluit de Nederlandse overheid geografische informatie: bijvoorbeeld over de ligging van wegen, water, bebouwing en landbouwgrond. Later ging het Bureau verder onder de naam Topografische Dienst. In 2004 werd de Dienst onderdeel van het Kadaster.

Hiermee haalde het Kadaster jarenlange ervaring met het verzamelen van geo-informatie in huis. Een resultaat om trots op te zijn: 200 jaar topografische kaarten van topniveau. Om dit niveau te behouden investeert het Kadaster in innovaties, waar mogelijk in samenwerking met overheden, het bedrijfsleven en de wetenschap. Door nieuwe methoden en technieken hebben gebruikers nog meer plezier van de kaarten. Deze zijn actueler dan ooit en sinds kort is er zelfs een topografische kaart in 3D.

Vul hier je adres in en zie hoe je buurt zich de afgelopen 200 jaar ontwikkeld heeft.

16 november 2017 - Tijdens de 115de diesviering van onze vereniging op 4 november werd Rudi van Maanen van lid van verdienste (sinds 2003) bevorderd tot erelid. Dat gebeurde vlak voordat hij als voorzitter van de commissie traditiegetrouw het nieuwe Jaarboekje presenteerde. Het was dit jaar de 15de keer dat hij in deze rol het woord voerde tijdens de dies, daarvoor was hij 15 jaar lang eindredacteur van het genoemde boekje. En gelukkig is hij nog niet van pan om met zijn werkzaamheden te stoppen.

foto: Niek Bavelaar

Uiteraard waren er bloemen en een oorkonde om het feest compleet te maken. Het Jaarboekje 2017 werd vervolgens eveneens traditiegetrouw door het kersverse erelid aan burgemeester Lenferink aangeboden.

De vereniging telt op dit moment drie actieve ereleden: Ingrid Moerman (sinds 1999), Hans Blom (sinds 2014) en Rudi van Maanen (sinds 2017).

De HVOL is een grote, bloeiende vereniging. De HVOL is groot doordat er veel mensen geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van Leiden. Bloeiend is de HVOL vooral door de inzet van vele  vrijwilligers. Dat zijn onder andere de mensen die de lezingen, de excursies en de dies organiseren, de mensen die Oud Leiden Nieuws en de digitale nieuwsbrief maken, de mensen die oude foto’s digitaliseren en beschrijven, de mensen die de geveltekens en de monumentale kunst in onze stad en de verhalen van vroeger vastleggen en beschrijven, de mensen die zich bezighouden met archiefonderzoek en met de sociaal-economische geschiedenis van de stad, de mensen die achter de promotietafel van de HVOL staan bij evenementen als de Open Monumentendag en bij onze lezingen, de mensen die het Jaarboekje maken en de mensen die de Jaarboekjes in november rondbrengen, de mensen die het bestuur vormen, allemaal mensen die er samen voor zorgen dat onze vereniging een breed aanbod heeft aan activiteiten.

Read more …