Historische Vereniging Oud Leiden

Jodenpoort

Nummer:

127

Andere namen:

geen

Adres voor 1871:

Wijk 7 nr. 387b-387i

Adres na 1871:

Uiterstegracht 15

Beschrijving:

Rond en na 1800 vond er door verwaarlozing en bevolkingsafname veel kaalslag plaats. Overal in de stad werden niet alleen poorten afgebroken, maar gingen zelfs hele straten tegen de vlakte. In dit licht gezien is het opmerkelijk dat omstreeks 1825 de Jodenpoort ontstond. Woonden daar joden? Nee, maar de poort werd gesticht door de joodse koopman Salomon Aron van Praag. In het Leidse wereldje van huisjesmelkers was hij zeker geen onbekende en bezat hij 34 panden - vaak van twijfelachtige kwaliteit.
Het perceel Wijk 7 nr. 387 was verbonden met een perceel aan de Vestestraat Wijk 7 nr. 206 dat in het register Lantaarn- en Brandspuitgeld 1824 wordt omschreven als een omheind erf, uitkomende op de Uiterstegracht met een pakhuis tusschen 387 en 388. Ook nr. 387 wordt vanaf 1814 steeds omschreven als een onbebouwd erf.
Maar op 19-11-1825 zijn door Salomon Aron van Praag alhier, den 14 op de grond van dit erf gebouwde huisjes, als vier aan de westzijde der Vestestraat die uitgang hebben door een poort aan de Uiterstgegracht, twee op die gracht ten wederzijden der poort, vier aan de noordzijde en vier aan de zuidzijde derzelve poort, met 1 Januari 1826 verkocht aan Pieter van Kempen […] onder Zoeterwoude.
Hoewel Salomon van der Paauw de Jodenpoort wel noemt, vermeldt hij het adres foutief als Wijk 7 nr. 382.
De poort had dus zowel aan de Uiterstegracht als aan de Vestestraat een in- en uitgang.

In de Leydse Courant van 23-11-1870 staat een opmerkelijke oproep om het bejaarde echtpaar Van der Lelie met een gift te ondersteunen. Overigens is dit het laatste bericht waarin wij over de Joden-poort vernemen

Vermelding in archiefbronnen:

Waarboek/Bonboek

niet van toepassing

Vermelding in andere bronnen:

krantenbericht

Leidsche Courant

1870-11-23

Poortbebouwing
Namen en adressen, aantallen woningen en bewoners, woninggrootte en kwaliteit

Bewoond

Onbewoond

1. 1850 (ca.) Opgave S. van der Paauw
2. 1853 Buurtkaart
3. 1871 Huisnommerboek 1871
4. 1879 Kaart Van Campen 1879
5. 1892 Aanleg waterleiding -
- aangelegd [A]
- door eigenaar geweigerd [G]
- eigenaar weigert betaling [AG]
6. 1892 Aantal woningen
7. 1892 Aantal bewoners
8. 1899 Kaart Van Campen 1899

Woningonderzoek
1913

Aantal
vertrekken
per woning
in 1912/13

Woning-
onderzoek 1922

1900

1912

aantal woningen

aantal bewoners

aantal woningen

aantal bewoners

zeer slecht

slecht

vrij slecht

redelijk