TerugHazenpoort [2]Terug
 
Nummer:107
Andere namen:Schelvispoort
Adres voor 1871:Wijk 5 nr. 431
Adres na 1871:Langegracht naast 177

Beschrijving:
Aanvankelijk was het lastig om deze poort precies te traceren. Volgens Waarboek 8M fol. 47 kocht Joris van Leeuwen in 1740 vier huisjes in de Hasepoort, uitkomend op de Houtmarkt. Deze transactie wordt ook vermeld in Bonboek fol. 335a vso. De laatste eigenaar in het Bonboek was Pieter Kerkvliet die ook wordt vermeld in het register Lantaarn en Brandspuitgeld 1814. Dan blijkt het perceel identiek te zijn met Wijk 5 nr. 431, na 1871 Langegracht 177. De poorttoegang bevond zich dus niet aan de Houtmarkt, maar aan het korte stukje Langegracht tussen Houtmarkt en de Brandewijnsgracht.

Het raadsel werd opgelost toen wij ons realiseerden dat waar nu de Houtmarkt is, zich sinds 1610 de vestwal bevond. Evenals de achtergelegen Binnenvestgracht verloor die echter al in 1644 haar functie toen de stad aan de noordoostzijde met het Havenkwartier werd vergroot. Vervolgens werd het terrein uitgegeven voor woningbouw en ontstond de Houtmarkt. Hoewel de Binnenvestgracht (die aansloot op de Oude Singel) bleef bestaan, werd haar naam veranderd in Brandewijnsgracht. Met dien verstande dat het korte stukje tussen Houtmarkt en de Brandewijnsgracht niet tot de Langegracht werd gerekend, maar ook Houtmarkt heette.

De Schelvispoort wordt in 1853 op buurtkaart 18 aangegeven en is onmiskenbaar identiek met de Hazenpoort. Overigens is dat de eerste en laatste keer dat de Schelvispoort wordt genoemd. De ingang van de Hazen- of Schelvispoort en later van de Werfpoort (zie het betreffende lemma) naast Langegracht 177 is goed zichtbaar op de stadsplattegronden van 1826 en 1879.
Een hedendaagse foto van de Langegracht 175-179 tussen Houtmarkt en Brandewijnsgracht. De deur links naast de witte ondergevel (Langegracht 177) is de voormalige toegang van de Hazen- of Schelvispoort. Eind 19e eeuw was dit ook de toegang van de Werfpoort, daarna Johannes Anna’shof.

Vermelding in archiefbronnen:
Bonboek (6630, Zijloord)fol. 335av1642 na
Waarboek 67 8M 1740fol. 471740-08-11

Vermelding in andere bronnen:
Lantaarn en Brandspuitgeld 1814